Na verkiezingssucces - Meer extremisten zullen waarschijnlijk de nieuwe Bondsdag voor AfD betreden: Partijstrategie wordt "moeilijker gemaakt"

Wanneer de nieuwe parlementsleden zich de komende dagen vertrouwd maken met hun mandaat, de gebruiken in de Bondsdag en hun kantoren, zal een bijzonder groot aantal van hen namens de AfD het parlement betreden.

De partij heeft haar resultaat verdubbeld. Volgens partijbronnen zijn 92 van de 152 parlementsleden voor het eerst in de Bondsdag.

Dit brengt niet alleen uitdagingen met zich mee voor het parlement, maar ook voor de AfD zelf. Dat komt omdat racisme, historisch revisionisme en antidemocratische ideeën minder tot uiting komen in de programma's en voorstellen van de partij dan in de uitlatingen van haar vertegenwoordigers. En hierop zijn de classificaties van de inlichtingendiensten gebaseerd.

Ook oude bekenden zullen in de 21e Duitse Bondsdag zitting hebben – bijvoorbeeld AfD-erevoorzitter Alexander Gauland, die het nazitijdperk omschreef als “vogelpoep”.

Of Matthias Helferich, die zichzelf in een gesprek omschreef als ‘het vriendelijke gezicht’ van het nationaalsocialisme.

Helferich was zelfs voor grote delen van zijn eigen partij te extreem en werd daarom in de vorige zittingsperiode niet toegelaten tot de AfD-fractie. Nu komt de parlementslid uit NRW terug.

En ook de kwestie rond Maximilian Krah zet de partijleiding onder druk. De voormalige Europese topkandidaat mocht niet eens meer verschijnen vanwege verdenking van spionage jegens een werknemer en beschuldigingen van omkoping. Krah gaf in een interview ook aan dat niet alle SS-leden criminelen waren.

De Europarlementariër, die tot het nationalistische kamp rond de Thüringse AfD-deelstaatleider Björn Höcke behoort, werd als directe kandidaat met 44 procent gekozen, Gauland met ruim 32 procent.

En dan zijn er nog de 92 nieuwe gezichten. Hoe gevaarlijk kan de onvoorspelbaarheid van de partij zelf zijn? Worden Helferich en Krah geaccepteerd?

Deze vraag werd ook gesteld tijdens de eerste persconferentie de dag na de verkiezingen. Alice Weidel, leider van de AfD-partij, zei: "Wij zullen niet vooruitlopen op het besluit van de parlementaire fractie die morgen wordt samengesteld."

Partijleider Tino Chrupalla voegde eraan toe dat de regionale groepen nu zouden worden samengesteld en dat snel duidelijk zou worden hoeveel steun er zou zijn voor de genoemde groepen. Niettemin zouden deze AfD-parlementsleden ook een podium hebben in de Bondsdag.

Weidel relativeerde de kwestie en benadrukte: “We kijken uit naar de nieuwe collega’s. Het is niet zo’n grote uitdaging om met 150 parlementsleden om te gaan.”

De infrastructuur voor de groep is gebouwd, dat is het allerbelangrijkste. Ze kijken uit naar een ‘nieuwe dynamiek’. Bovendien zijn veel parlementsleden al bekend, bijvoorbeeld omdat ze eerder in deelstaatparlementen hebben gezeten.

Weidel en Chrupalla willen zich opnieuw samen kandidaat stellen voor het voorzitterschap van de parlementaire fractie. Het dubbele leiderschap is succesvol gebleken. In deze rol zullen zij te maken krijgen met degenen die de koers van de partij om te kunnen regeren, dwarsbomen.

Chrupalla legde uit dat hij, gezien de vele nieuwe leden, hoopte op extra “kwaliteit” in de groep, maar voegde toe: Het is een groep “met veel karakters, natuurlijk, dat hoort er ook bij”.

Welk risico vormen zulke ‘karakters’ in een partij die eenheid wil tonen?

Benjamin Höhne, hoogleraar politicologie aan de Technische Universiteit Chemnitz, vertelde aan de krant Tagesspiegel: "De AfD heeft in de loop der jaren geleerd, ervaring opgedaan en is beter in staat om meningen te uiten die een extreemrechtse grondslag hebben."

Höhne concludeerde: “In dit opzicht zou ik er in eerste instantie niet vanuit gaan dat de uitbreiding van de fractie meer bewijs zal leveren voor een extreemrechtse kern van de partij. Maar het zal de normalisatiestrategie van de partij zeker moeilijker maken.”

Hoe kan de groep omgaan met degenen die van deze koers afwijken? De woordvoerder van de AfD-fractie in het parlement, Marcus Schmidt, vertelde aan de Tagesspiegel: “De fractie in het parlement heeft verschillende opties om leden te straffen. Dit varieert van waarschuwingen en boetes tot het ontnemen van het spreekrecht aan een lid gedurende een bepaalde periode.”

Concreet: “Het betreffende parlementslid mag dan gedurende de komende drie of vier parlementaire weken geen toespraken houden in de plenaire vergadering. “Het recht om binnen de fractie te spreken wordt hierdoor uiteraard niet aangetast”, aldus Schmidt.

Eventuele sancties zouden op zichzelf al een zeker disciplinair effect hebben, aldus de woordvoerder. In de laatste zittingsperiode werden ze echter “zeer zelden” gebruikt.

Dinsdag zal de AfD-fractie zich samenstellen en een nieuwe voorzitter kiezen. De komende dagen worden de parlementsleden geïnformeerd over de gang van zaken in het parlement en de fractie – één punt: het pers- en voorlichtingswerk.