De Zwitserse Nationale Bank heeft met haar monetaire beleid de nul bereikt. Deze vier redenen spreken nu tegen negatieve rentes – en deze voor

"Nul is niet negatief." Deze zin werd vorige week meerdere keren herhaald tijdens de monetaire beleidsbeoordeling van de Zwitserse Nationale Bank (SNB). De directie van de SNB kondigde een verlaging van de belangrijkste rentevoet naar 0 procent aan . De pogingen van de SNB om afstand te nemen van negatieve rentetarieven – de maatregel die de Zwitserse monetaire beleidsrealiteit tussen januari 2015 en september 2022 al had bepaald – trokken echter bijna meer aandacht dan de beslissing zelf.

De vraag rijst nu: is de versoepelingscyclus die in maart vorig jaar begon voorbij, wat betekent dat deze na zes opeenvolgende renteverlagingen voorbij is? Of is het slechts een kwestie van tijd voordat de Zwitserse Nationale Bank de belangrijkste rente terugbrengt naar het niveau van drie jaar geleden: in negatief gebied. Hieronder staan ​​vier argumenten voor en tegen een dergelijk scenario.

Duidelijke woorden van de Zwitserse Nationale Bank: President Martin Schlegel van de Nationale Bank deed tijdens de evaluatie van het monetair beleid ongewoon duidelijke uitspraken over negatieve rentes. Hij erkende dat deze ongewenste bijwerkingen hebben en een uitdaging kunnen vormen. Hij voegde eraan toe dat de drempel voor de invoering van negatieve rentes aanzienlijk hoger ligt dan voor een positieve renteverlaging. Deze uitspraak was verrassend bondig – maar het was geen verspreking, vooral niet omdat deze de volgende dag in een radio-interview werd herhaald. De boodschap van de Zwitserse Nationale Bank: Er moet nog veel gebeuren voordat we negatieve rentes opnieuw invoeren.

Verwachtingen van stijgende inflatie: Hoewel de inflatie in mei voor het eerst in meer dan vier jaar licht negatief was, verwacht de Zwitserse Nationale Bank (SNB) niet dat dit zal aanhouden. De prognose gaat er juist van uit dat de inflatie bij de huidige rente de komende twee jaar weer zal stijgen en in 2026 0,5 procent en in 2027 0,7 procent zal bedragen. Dit zou de inflatie ruimschoots binnen de beoogde bandbreedte van 0 tot 2 procent brengen. Het bijbehorende signaal van de Zwitserse Nationale Bank: Bij de huidige rente, die al een stimulerend effect heeft op de economie, is geen verdere renteverlaging nodig.

Risico voor de financiële stabiliteit: Negatieve rentetarieven zijn zeer impopulair onder de bevolking, vooral omdat ze ervoor zorgen dat spaarrekeningen geen rendement meer opleveren. Ze leiden ook tot een tekort aan beleggingsfondsen in pensioenstelsels, verminderen de winsten van banken en moedigen beleggers aan om hogere risico's te nemen. Negatieve rentetarieven versterken ook de excessen op de vastgoedmarkt, die volgens de Zwitserse Nationale Bank (SNB) al "kwetsbaar" is en waarvan de prijzen nauwelijks door fundamentele factoren kunnen worden verklaard. Al deze problemen bestaan ​​al bij een rente van nul, maar ze zijn nog sterker bij negatieve rentetarieven.

Beperkte ruimte voor rentebeleid: Met 0 procent liggen de belangrijkste rentetarieven in Zwitserland al aanzienlijk lager dan in de VS (4,25 tot 4,5 procent) en de eurozone (2 procent). Hoewel negatieve rentetarieven in Zwitserland, die al jaren op -0,75 procent liggen, hebben aangetoond dat zelfs rentes ver onder nul niet alle spaarders ertoe aanzetten hun bankrekeningen te plunderen en hun geld in kluizen te stoppen, is de ruimte voor verdere renteverlagingen beperkt – en het is onwaarschijnlijk dat de Nationale Bank deze beperkte ruimte voor actie achteloos zal opgeven.

Sterke frank: De zwakkere inflatiedruk in Zwitserland is ook te wijten aan de sterker wordende frank. Een sterke frank maakt import goedkoper en leidt tot lagere prijzen. De opwaartse druk zal waarschijnlijk de komende tijd hoog blijven, gezien de grote geopolitieke onzekerheid. In tijden als deze stroomt er altijd veel geld naar de veilige haven van Zwitserland, waardoor de munt sterker wordt. Mocht de instroom aanzienlijk toenemen, dan zou de Zwitserse Nationale Bank in de verleiding kunnen komen om de frank minder aantrekkelijk te maken door negatieve rentes op te leggen.

Gevaarlijke valuta-aankopen: Twee variabelen staan ​​centraal in het monetaire beleid van de Zwitserse Nationale Bank (SNB): de basisrente en de wisselkoers. Gezien de zeer lage basisrente zou het eigenlijk logisch zijn om meer nadruk te leggen op het beïnvloeden van de wisselkoers. Grootschalige interventies op de valutamarkt zijn echter riskant. Ze zouden Zwitserland kunnen blootstellen aan beschuldigingen van valutamanipulatie door de VS. De Zwitserse Nationale Bank (SNB) zal dit risico waarschijnlijk uit de weg gaan. Hoewel de SNB benadrukt bereid te zijn om indien nodig op de valutamarkt in te grijpen, zou ze er in geval van twijfel de voorkeur aan kunnen geven de rente te verlagen tot onder nul in plaats van verdere valuta-aankopen te doen.

Zwakkere economie: De Zwitserse Nationale Bank verwacht dat de wereldwijde economische groei de komende kwartalen zal vertragen. Een van de redenen hiervoor is de mogelijkheid van verdere toename van handelsbarrières. De Zwitserse Nationale Bank voorspelt ook een zwakkere groei voor Zwitserland volgend jaar dan in maart. Mocht de wereldeconomie aanzienlijk verslechteren, dan zouden de rentetarieven in de VS en de eurozone sterker kunnen dalen dan verwacht. Dit zou de Zwitserse frank nog aantrekkelijker maken en ertoe kunnen leiden dat de Zwitserse Nationale Bank de renteverlagingen in het buitenland volgt en negatieve rentetarieven invoert.

Een bewezen instrument: negatieve rentes zijn misschien impopulair en spreken de logica van een markteconomie deels tegen. Maar feit is: ze werken. Begin 2015, toen dit instrument voor het eerst op grote schaal in Zwitserland werd ingevoerd, was dit nog onduidelijk. Vandaag weten we: de Nationale Bank beschikt over de instrumenten om de geldmarktrente nauwkeurig te beheersen, zelfs in negatief terrein. Een beroep doen op deze bewezen maatregel blijft daarom een ​​optie voor de Zwitserse centrale bank, zoals centralebankvoorzitter Schlegel vorige week nogmaals benadrukte.

De vraag blijft: welke argumenten wegen zwaarder, die voor of tegen negatieve rentes? Een onderzoek van Bloomberg suggereert dat de argumenten tegen zwaarder wegen: 9 van de 17 ondervraagde analisten verwachten dit jaar geen verdere verlagingen van de belangrijkste rente in Zwitserland. Deze mening wordt gedeeld door economen van onder andere UBS, Safra Sarasin en de Kantonnale Bank van St. Gallen. Voorzichtigheid is echter geboden: de afgelopen maanden waren zo vol onverwachte gebeurtenissen dat dergelijke inschattingen snel achterhaald kunnen raken.