Duitsland: hobbelige weg uit recessie

Wanneer Duitse leiders uit het bedrijfsleven jaarlijks in Berlijn bijeenkomen voor de zogenaamde TdI, de "Dag van de Industrie", mag de politiek niet ontbreken. Of het nu gaat om de bondskanselarij , ministeries of partijhoofdkwartieren, de belangrijkste politici van de Bondsrepubliek Duitsland aarzelen niet om aanwezig te zijn wanneer de invloedrijke Federatie van de Duitse Industrie (BDI) hen uitnodigt. Het is een evenement dat veel zegt over de huidige stand van zaken in de relatie tussen overheid en bedrijfsleven.

In 2023 en 2024 kreeg de toenmalige bondskanselier Olaf Scholz scherpe kritiek op zijn regering, bestaande uit de SPD , de Groenen en de FDP . De Russische inval in Oekraïne en de gevolgen daarvan, de energiecrisis en inflatie , de aanhoudend hoge elektriciteitsprijzen en nog veel meer hadden Duitsland in een langdurige recessie gestort.

Siegfried Russwurm, de toenmalige voorzitter van de Federatie van Duitse Industrie (BDI), sprak over verloren jaren voor Duitsland als vestigingsplaats en zei dat de bondskanselier de ernst van de situatie kennelijk onderschatte. Kanselier Scholz reageerde hierop door te spreken van "hersteljaren" en waarschuwde tegen het kleineren van de vestigingsplaats.

Wereldwijde crises zijn slecht voor de wereldeconomie

De Duitse economie zal in 2025 in een dip blijven zitten. De economie zal zich dit jaar niet kunnen herstellen, voorspelde de nieuwe BDI-voorzitter Peter Leibinger aan het begin van de Dag van de Industrie, wijzend op de toenemende wereldwijde crises: het tariefconflict met de VS , de oorlog tussen Israël en Iran en de Amerikaanse interventie . Er zijn steeds meer brandhaarden die de wereldeconomie en de wereldhandel negatief beïnvloeden.

De zorgen over de economie zijn groot. "We hebben een langere en moeilijkere weg uit de recessie voor de boeg dan we hadden gehoopt", aldus Leibinger.

Het principe van hoop heerst

Desondanks is de economische stemming aanzienlijk beter dan vorig jaar. Dit is te danken aan de nieuwe federale regering en de aankondiging om bedrijven financieel te ondersteunen. "De voortekenen zijn nu weer goed", aldus de BDI-voorzitter, die de coalitie vanCDU/CSU en SPD prees: "Daar is een gevoel van urgentie voelbaar. Dit is een heel ander verhaal dan we eerder hadden."

Een van de eerste wetsvoorstellen die al in de Bondsdag worden besproken, is een zogenaamde groeistimulans, een pakket belastingverlagingen voor bedrijven om investeringen te stimuleren. "We hebben in Duitsland al twintig jaar geen belastingverlagingen meer gehad; we voeren ze door", zei bondskanselier Friedrich Merz tijdens de TdI.

Dit zal Duitsland weer concurrerender maken, aldus de bondskanselier, die zichtbaar tevreden is met de positieve feedback die hij krijgt. "Ja, we maken nu een nieuwe start, we pakken dit werk met een frisse blik aan en we weten wat ons te doen staat."

De berekening is gemaakt zonder staten en gemeenten

De zaken lopen echter niet zo soepel als Merz schetst. Als bedrijven minder belasting betalen, slaat dat een enorm gat in de schatkist van de federale, deelstaat- en lokale overheden, die de belastinginkomsten delen. Er komt zo'n 48 miljard euro tekort. De deelstaten en lokale overheden weigeren dit te accepteren en eisen dat de federale overheid betaalt, omdat zij de wet heeft bedacht.

Maar ook de federale begroting is krap. Terwijl er in de toekomst grote schulden kunnen worden opgebouwd voor defensie-uitgaven , en er in totaal € 500 miljard aan leningen beschikbaar is voor investeringen in de verwaarloosde infrastructuur in de komende twaalf jaar, zijn er op veel andere gebieden besparingen nodig. Vrijwel alle andere politieke projecten in het regeerakkoord tussen CDU/CSU en SPD zijn onderworpen aan financiering.

Investeerders dringend gezocht

In deze situatie is economisch herstel des te urgenter, want hoe beter de economie presteert, hoe hoger de belastinginkomsten voor de deelstaat. Ook bondsminister van Financiën en vicekanselier Lars Klingbeil (SPD) rekent op buitenlandse investeerders. "Juist in deze tijden, waarin de onzekerheid aan de andere kant van de Atlantische Oceaan toeneemt, geven we investeerders een duidelijk signaal dat het de moeite waard is om in Duitsland te investeren en dat we een veilige haven zijn. Met stabiliteit, een functionerende rechtsstaat en een vrije samenleving."

En met lagere energieprijzen. Klingbeil kondigde aan de top aan dat de federale overheid zou besluiten de elektriciteits- en gasprijzen te verlagen. Het geplande infrastructuurinvesteringspakket moet Duitsland ook aantrekkelijker maken voor investeerders. "Ik wil dat de graafmachines snel aan het rollen gaan", aldus Klingbeil. Wegen, spoorlijnen, bruggen, digitale infrastructuur en energie- en warmtenetwerken moeten worden gemoderniseerd en uitgebreid.

"Dit is essentieel om ervoor te zorgen dat we in ons land weer over economische prestaties, duurzame, veilige en punctuele mobiliteit, een digitaal bestuur, een goed ontwikkelde laadinfrastructuur en goed ontwikkelde netwerken beschikken, kortom een ​​infrastructuur waar we trots op kunnen zijn", aldus Klingbeil.

Strijd tegen bureaucratie

Bedrijven klagen herhaaldelijk over hoge administratieve kosten. Bondskanselier Friedrich Merz analyseerde de bureaucratische "wirwar van regelgeving" tijdens de Dag van de Industrie en stelde dat deze is ontstaan ​​door de toenemende nadruk op voorzorgsmaatregelen. "Er mag niets gebeuren; elk risico wordt van tevoren geanticipeerd en geëlimineerd – behalve dat dit ons dreigt te belemmeren om te handelen."

In andere landen is het aansprakelijkheidsbeginsel belangrijker. "Je kunt veel doen, veel proberen. Als het misgaat, is de betrokkene aansprakelijk." Deze geest moet ook in Duitsland weer terug.

Amerikaanse tarieven: kritiek op de Europese Unie

Maar het zal niet alleen aan de nieuwe regering zijn om te beslissen of en wanneer de economie zich herstelt. Voor de Federatie van Duitse Industrieën (BDI) vormt het tariefconflict met de VS een bijzonder groot risico. Als de Amerikaanse tarieven daadwerkelijk van kracht worden, zullen ze de Duitse economie waarschijnlijk ongeveer 0,3 procentpunt aan groei kosten, aldus Peter Leibinger.

In deze context bekritiseerde de Duitse bondskanselier de onderhandelingsstijl van de EU. "Deze Europese Unie onderhandelt veel te ingewikkeld." Nu met de VS onderhandelen over honderden douaneregels tegelijk is verkeerd, zei hij. "De Amerikanen zijn er simpelweg op gericht om met ons een akkoord te sluiten over vier of vijf belangrijke industrieën." Dit moet gerespecteerd worden.

Snelle overeenstemming in sleutelsectoren

"We willen niet het beste van het beste, maar het belangrijkste van het noodzakelijke. Auto-industrie , chemie, farmacie, machinebouw. ​​Deze sectoren zijn van vitaal belang voor ons – staal, aluminium. We hebben nu snel een akkoord met de Amerikanen nodig."

Ook het bedrijfsleven hoopt hierop en het zet politici aan het denken: op de aankondigingen moet nu heel snel actie worden ondernomen. De bondskanselier is zich hiervan ook bewust en vergelijkt de hoop die hij op zijn regering stelt met de beurskoers. Die stijgt ook wanneer er verwachtingen zijn. "We mogen deze verwachtingen niet teleurstellen." Merz zei te hopen dat er uiterlijk in 2026, tijdens de volgende Dag van de Duitse Industrie, een "eerste tussenbalans" kan worden opgemaakt.