Steeds meer: dit is hoeveel de Duitse DAX-bestuursleden verdienen

Ondanks de kwakkelende economie verdienden de bestuurders van DAX-genoteerde bedrijven in 2024 meer dan het jaar ervoor. De jaarlijkse drempel van € 10 miljoen staat steeds meer onder druk. Vorig jaar zaten voor het eerst twee CEO's net boven deze drempel: Oliver Blume bij VW en Björn Gulden bij Adidas, voor wie experts respectievelijk € 10,6 miljoen en € 10,3 miljoen berekenden. CEO Christian Sewing van Deutsche Bank zit net onder deze drempel.

Jaarsalarissen van acht cijfers zullen in de toekomst steeds gebruikelijker worden, zegt Marc Tüngler, CEO van de beleggersvereniging DSW: "De geluidsbarrière breekt langzaam, geruisloos en onhoorbaar af." Hij vindt dit vooral bij VW een groot onbegrip: als een beloningssysteem ondanks een bedrijfscrisis en een daling van de aandelenkoersen tot maximale inkomsten leidt, "dan werkt het niet."

Jaarlijks onderzoeken de Duitse Vereniging voor Effectenbescherming (DSW) en de Technische Universiteit München de beloning van ongeveer 250 bestuursleden van 40 DAX-bedrijven. Door methodologische verschillen komen de resultaten niet exact overeen met de officiële bedrijfsinformatie.

Voor 2024 berekenden de onderzoekers een gemiddelde van € 3,76 miljoen, 3 procent meer dan het jaar ervoor. Dit betekent dat de topsalarissen langzamer stegen dan de reële lonen. Vergeleken met de gemiddelde personeelskosten per hoofd van de bevolking verdienen mannen en vrouwen aan de top 41 keer meer – hoewel de spreiding groot is: bij Sartorius is het 18 keer meer en bij Adidas 95 keer meer.

Adidas-topman Gulden rechtvaardigde onlangs tijdens de algemene vergadering zijn fors hogere salaris met een andere vergelijking: hij verdient nog altijd aanzienlijk minder dan de voetballers die op de bank zitten bij FC Bayern München, waar Adidas aandeelhouder is.

Bij de raden van bestuur vallen de voorzitters opnieuw op: zij ontvangen gemiddeld € 5,7 miljoen, iets meer dan de helft van de twee bestverdieners, Blume en Gulden. Aan de andere kant van de ranglijst staat Sartorius-topman Joachim Kreuzburg met € 2,1 miljoen. Christian Bruch, directeur van Siemens Energy, ontving hetzelfde bedrag. Voor hem is er echter hoop op verbetering: omdat het bedrijf tijdelijk een federale garantie nodig had, konden er geen bonussen worden uitgekeerd. Dat hoofdstuk is nu afgesloten.

Jarenlang werd een jaarinkomen van tien miljoen euro in Duitsland beschouwd als een soort vrijwillige bovengrens voor managers in loondienst. VW stelde deze grens bijvoorbeeld in na het dieselschandaal – nadat voormalig CEO Martin Winterkorn het jaar ervoor meer dan 15 miljoen euro had ontvangen.

DSW, dat onder andere kleine beleggers vertegenwoordigt op jaarlijkse algemene vergaderingen, heeft niets tegen hoge salarissen voor bestuurders. Ze moeten echter wel begrijpelijk zijn, en als ze acht cijfers bereiken, komt de publieke acceptatie in gevaar, zei Tüngler dinsdag bij de presentatie van de studie. Tien miljoen euro is "een redelijk bedrag, omdat het ook een belangrijke indicator is van de sociale vrede in ons land."

Hoewel beloningssystemen doorgaans een plafond hanteren, worden deze geleidelijk verhoogd. "De beloning zal zeker niet dalen, maar juist stijgen", aldus Tüngler. Bij de VW Groep ligt het plafond voor de CEO nu weer op € 15 miljoen.

Daarmee duwen de bedrijven elkaar in feite omhoog. Ze worden geacht zich aan te sluiten bij een vergelijkingsgroep, de zogenaamde peergroup. Als een van deze bedrijven zijn beloning verhoogt, volgen andere bedrijven automatisch. Er is ook veel speelruimte bij de selectie van de peergroup: VW vergelijkt zichzelf steeds vaker met wereldwijde techbedrijven die aanzienlijk beter betalen. "We hebben de indruk dat de spiraal omhoog gaat", zegt Tüngler.

Internationale vergelijkingen dragen hier ook aan bij: in Europa staat Blume op de vijfde plaats, terwijl Michel Doukeris, de baas van brouwerijgroep ABInbev, twee keer zoveel verdient als de VW-man. In de VS staat Microsoft-topman Satya Nadella bovenaan met $ 73 miljoen. Tüngler wijst er echter op dat de aansprakelijkheidsrisico's voor managers daar hoger zijn en dat salarissen nog sterker samenhangen met de beurskoers.

De beloning bestaat uit vaste en variabele bedragen, waarvan sommige over meerdere jaren worden berekend. Doorgaans bedraagt het vaste salaris ongeveer een derde van het totaal – relatief hoog naar internationale maatstaven. Ongeveer een kwart daarvan wordt toegewezen aan de jaarlijkse bonus, die doorgaans voornamelijk afhankelijk is van de bedrijfswinst.

De langetermijnincentive (LTI), die gekoppeld is aan de koersontwikkeling over meerdere jaren, bedraagt gemiddeld 43 procent. Bovendien hebben alle DAX-genoteerde bedrijven een ESG-component, wat betekent dat ze hun prestaties beoordelen op basis van milieu-, sociale en corporate governance-criteria. De impact hiervan op het totaalbedrag is echter over het algemeen beperkt.

De vereiste compensatierapporten beslaan nu vele pagina's. "Maar volledig betekent niet altijd dat ze begrijpelijk zijn", aldus Tüngler. De DSW pleit daarom voor standaardisatie om meer vergelijkbaarheid en transparantie te creëren.

Blume dankt zijn salarisverhoging van bijna 3 procent in het crisisjaar ook aan de langetermijnbonus. De kortetermijnbonus over vorig jaar is weliswaar licht gedaald, en alle bestuursleden zagen vanwege de acute crisis af van 5 procent van hun vaste salaris. De langetermijnbonus is echter gestegen, omdat deze volgens het jaarverslag nog steeds de resultaten uit 2021 weerspiegelt.

Blumes dubbele baan maakt de vergelijking nog verwarrender. Hij is tegelijkertijd CEO van de Volkswagen Group en dochteronderneming Porsche AG, en ontvangt in beide gevallen de helft van het salaris – hoewel Porsche minder betaalt. Als de CEO volledig op de loonlijst van VW zou staan, zou hij meer verdienen.

Tüngler ziet fundamentele tekortkomingen in het VW-systeem: als de aandelenkoers en andere belangrijke indicatoren dalen, zou hetzelfde moeten gelden voor de beloning. Aandeelhouders hebben al lang kritiek op de omstandigheden binnen de VW-kosmos. Momenteel zijn naast Volkswagen AG ook dochteronderneming Porsche AG en het gezamenlijke moederbedrijf Porsche SE genoteerd aan de DAX. De families Porsche en Piëch hebben dankzij hun stemrecht in gewone aandelen het laatste woord in alle bedrijven. Tegelijkertijd is de CEO van Porsche SE, Hans Dieter Pötsch, tevens voorzitter van de raad van commissarissen van VW.

"We maken ons grote zorgen over de machtsverdeling en de risico's binnen het VW-systeem", aldus Tüngler. Hij voegde eraan toe dat verkeerde beslissingen ook de preferente aandeelhouders treffen, maar dat zij geen invloed kunnen uitoefenen vanwege hun gebrek aan stemrecht. Het is een "autonoom systeem dat zichzelf beschermt".