Wilde Oosten: Hier kunt u vrij rondlopende paarden in de regio Berlijn observeren

Een roddelblad heeft er zelfs over bericht: "Antonia en de wilde paarden" was de titel van een artikel. Antonia Gerke, die dagelijks voor de paarden in Hobrechtsfelde zorgt, rolt met haar ogen: ze leest niet graag zulke flauwe meisjesverhaaltjes over zichzelf. Haar fascinatie voor de Koniks – de naam die ze geeft aan het bijzondere paardenras dat haar pupillen opvoeden – is oprecht en volwassen. En Gerke vindt het leuk om haar enthousiasme over te brengen op bezoekers.

Landgoed Hobrechtsfelde, met zijn opvallende graanschuurtoren in de wijk Barnim in Brandenburg , is vanuit Berlijn in een halfuur te bereiken met de auto. Gasten kunnen ook de trein nemen en vanaf S-Bahnstation Buch verder fietsen. Eenmaal aangekomen, is het echter niet zo eenvoudig om een ​​van de negen kuddes paarden te vinden, goed voor in totaal 66 paarden. Ze zwerven immers over een landgoed van 800 hectare, dus het opsporen ervan is bijna een padvindersbestaan.

De rioolwatervelden waar de paarden in Hobrechtsfelde samen met Galloway-runderen, Schotse hooglanders, waterbuffels en muilezels worden gehouden, werden in de 19e eeuw aangelegd in opdracht van stedenbouwkundige James Hobrecht. Destijds had de bloeiende stad Berlijn behoefte aan een drainagesysteem; tot 1985 werd de zandgrond van het Barnimer Plateau gebruikt als afvalwaterfilter; geulen in de grond getuigen nog steeds van dit gebruik.

In 2011 werd het gebied, ter grootte van ongeveer 3500 voetbalvelden, met financiering van het Bundesamt für Naturschutz ontwikkeld tot een natuurlijke habitat voor bedreigde plant- en diersoorten. In de opslagtoren zijn informatieve tentoonstellingen te vinden en verspreid over de weilanden staan ​​bomen en struiken, evenals kleine bosjes die ook populair zijn bij paarden.

Om de dieren te vinden, hoef je alleen maar in hun schoenen te staan

Om de dieren tijdens een bezoek te zien, geeft Antonia Gerke, ambassadeur van het natuurpark en tevens eigenaar van haar eigen kindermanege in de omgeving, een heel simpele tip: kruip in de huid van de paarden, zegt ze. Als het warm is, staan ​​de dieren bijvoorbeeld vaak in een zanderige holte bij de beek, die hier het "strand" wordt genoemd. Daar drinken de paarden en soms baden ze zelfs.

Gerke wijst ook op een paar regels die gelden op het terrein van Agrar GmbH Gut Hobrechtsfelde: bezoekers mogen de paden niet verlaten, paarden mogen niet gevoerd of geaaid worden en honden zijn niet toegestaan, zelfs niet aangelijnd. Voeren moet vermeden worden uit respect voor andere gasten. "De dieren zijn niet dom", zegt Gerke. Als de ene bezoeker ze voert, pikt hij de tas van de volgende bezoeker in de hoop op meer snacks.

De paarden zijn er in ieder geval niet om de gasten te vermaken. "In Hobrechtsfelde fungeren ze als landschapsbeheerders," zegt Gerke. Ze houden het gras van het steppelandschap kort en zorgen ervoor dat de struikgroei niet de overhand neemt – ze bemesten de grond ook met hun paardenmest. Gerke zegt dat haar paarden zelfs in de strenge winter buiten staan. De dieren hebben dan een dikke wintervacht en voelen zich buiten prettig, zelfs als er veel sneeuw ligt.

Zelfs buiten Hobrechtsfelde zijn er kuddes paarden in Brandenburg

Maar nu is het warm – en dus vindt Antonia Gerke op de dag van ons bezoek daadwerkelijk een kudde bij de beek. Ze grazen vredig, eten van de bloeiende paardenbloemen en drinken water uit de beek. Deze robuuste kleine dieren met lichtgrijze vacht (in vaktermen bekend als "zwarte duns") en ruige manen, die tussen de 280 en 370 kilogram wegen en waarvan de naam "konik" is afgeleid van het Poolse woord voor "paardje", zijn geen echt oude wilde paarden. Ze stammen af ​​van het Przewalskipaard, het Liebenthalpaard en het Dülmenpaard, die ook in andere delen van Duitsland voorkomen.

Voor Berlijners is een uitstapje naar Liebenwalde in Brandenburg ook de moeite waard. Hier leeft een kudde van zo'n 100 dieren met een bijzondere geschiedenis: de oorsprong ligt in de fokkerij van gedragsonderzoeker Jürgen Zutz, die in de jaren 60 zijn werk in het Beierse Woud begon en na de val van de Berlijnse Muur naar de Schorfheide verhuisde. Zijn droom was om de paarden daar zo vrij mogelijk te laten leven.

Na de dood van de onderzoeker in 1996 zouden zijn paarden worden geslacht. Maar toegewijde burgers kwamen in actie om het voortbestaan ​​van de dieren te garanderen. En zo bestaat er nog steeds een wilde kudde in Liebenwalde, vlakbij het plaatselijke dierenpark.

Zelfs leken kunnen het verschil met ‘normale paarden’ herkennen

"Onze wilde paarden leven in kuddes met meerdere families; één hengst heeft meerdere merries", legt Maj Luger van de Liebenthal Horse Herd Foundation telefonisch uit. Bij paarden die onder normale omstandigheden worden gehouden, is dat nooit het geval; "daar worden hengsten gecastreerd of leven ze niet met merries", zegt Luger. Het observeren van de kudde in Noord-Brandenburg is dan ook een bijna unieke ervaring.

De grootste kudde wilde paarden bevindt zich echter bij Dülmen in Noordrijn-Westfalen. De wilde paarden van Dülmen werden voor het eerst gedocumenteerd in 1316; tegenwoordig leven er zo'n 400 dieren het hele jaar door in het natuurreservaat Merfelder Bruch, een heidegebied. Een bezoek is bijzonder spectaculair op de laatste zaterdag van mei – dan worden de eenjarige hengsten uit de kudde gehaald om territoriale conflicten te voorkomen.

Maar zelfs als de genoemde voorbeelden geen echt wilde paarden zijn, kunnen zelfs leken snel het verschil met normale paarden voelen: de wildere soorten zijn minder schichtig en nieuwsgieriger. Ze benaderen bezoekers heel natuurlijk en besnuffelen elke nieuwe gast aandachtig. Antonia Gerke legt uit dat dit komt door hun natuurlijke leefomgeving, die de dieren altijd iets spannends te bieden heeft. Het is dus helemaal niet natuurlijk dat paarden de hele dag stil in hun stal staan ​​– ze lopen veel liever vrij rond in de wei en gaan op ontdekkingstocht.

Iedereen die tijdens een bezoek aan Hobrechtsfelde het onderwerp van interesse wordt van een van de paarden, kan ook via lichaamstaal met zijn of haar soortgenoten communiceren, legt Antonia Gerke uit. Gezichtsuitdrukkingen, ooguitdrukkingen, houding – dit alles speelt een rol. Paarden, legt Gerke uit, kunnen zelfs de spierspanning, ademhaling en hartslag van hun 'gesprekspartner' aflezen.

Maar het konikpaard dat op dit moment voor ons staat, heeft geen tijd om te kletsen. Het werpt zich in het zand, wrijft over zijn rug, staat op en schudt zich uit. "Dat bewijst dat het zich goed voelt en gezond is", zegt Antonia Gerke lachend.

Landgoed Hobrechtsfelde. Hobrechtsfelder Dorfstraße 45, 16341 Panketal. De volgende gratis rondleidingen vinden plaats op 20 en 21 juli, aanvang 17.00 uur. De rondleidingen van anderhalf uur zijn gratis. Aanmelden kan via [email protected]. Meer data en informatie vindt u op www.pferdekultur-gut-hobrechtsfelde.de