Begroting 2025: Meer geld voor defensie - alleen leningen voor gezondheidszorg en zorg

Geld is de lijm die de huidige coalitie bijeenhoudt. De CDU/CSU en de SPD hebben er wijselijk voor gezorgd dat deze lijm direct na de verkiezingen niet zo snel zou slijten door speciale infrastructuurschuld uit te geven en de schuldenrem op defensie-uitgaven op te heffen. De nieuwe coalitie mag niet hetzelfde lot ondergaan als de stoplichtregering, die uiteindelijk faalde vanwege begrotingsplanning. Federaal minister van Financiën Lars Klingbeil (SPD) heeft nu zijn ontwerpbegroting voor 2025 en de daaropvolgende vier jaar afgerond. Dankzij de wijzigingen in de grondwet kan hij putten uit een schat aan middelen: volgens regeringsbronnen zal de nieuwe schuld naar verwachting oplopen van € 50 miljard in 2024 tot € 143 miljard dit jaar. Na het coronajaar 2021 is dit het op één na hoogste bedrag ooit.

In de komende jaren zal de schuld naar verwachting oplopen tot maar liefst € 185 miljard. Dit alles is toegestaan ​​volgens de Grondwet, maar het geld zal op een gegeven moment toch moeten worden terugbetaald. Klingbeil heeft echter zijn huiswerk gedaan. Een groot deel van de schuldstijging is toe te schrijven aan defensie-uitgaven en investeringen die mogelijk zijn gemaakt door de speciale infrastructuurschuld. Wat defensie betreft, staat de Grondwet toe dat alle uitgaven die meer dan één procent van de economische output bedragen, niet langer meetellen voor de schuldregeling.

De minister van Financiën maakt gebruik van deze flexibiliteit. Dit jaar wordt het budget van Defensie verhoogd van € 53 miljard naar € 62 miljard. Daarbovenop komen € 24 miljard aan uitgaven uit het speciale fonds van de Bundeswehr ("Zeitenwende") en € 9 miljard aan hulp voor Oekraïne. Dit resulteert in een NAVO-quotum van 2,4 procent van de economische output – de huidige doelstelling ligt nog op twee procent.

De uitgaven zullen in de daaropvolgende jaren fors stijgen. Volgens de planning zal de nieuwe NAVO-doelstelling van 3,5 procent in 2029 waarschijnlijk worden bereikt – met een defensiebudget van maar liefst € 153 miljard – een verdrievoudiging ten opzichte van 2024.

Als gevolg hiervan zullen de federale uitgaven de komende jaren in totaal sterk groeien, met percentages tot wel 7,4 procent. In 2025 zullen ze aanvankelijk € 503 miljard bereiken, een stijging van zes procent ten opzichte van het voorgaande jaar. De minister van Financiën is voornemens de investeringen dit jaar met € 40 miljard te verhogen tot bijna € 116 miljard – een stijging die deels toe te schrijven is aan uitgaven uit het nieuwe speciale infrastructuurfonds. En de vergelijking gaat enigszins mank, aangezien het ministerie van Financiën de werkelijke cijfers voor 2024 hanteert en de geplande cijfers voor de daaropvolgende jaren. Het verschil: in de regel stroomt het geld langzamer uit dan gepland. Als men de geplande cijfers in beide gevallen vergelijkt, is de stijging minder significant.

De ontwerpbegroting, die dinsdag door het kabinet moet worden goedgekeurd, betekent slecht nieuws voor de zorgverzekering en de langdurige zorgverzekering, die beide kampen met acute financiële problemen en daardoor hoge premiestijgingen. Terwijl bondsminister van Volksgezondheid Nina Warken (CDU) had gepleit voor een jaarlijkse belastingbijdrage van 10 miljard euro voor de zorgverzekering, maakt Klingbeil nu slechts 2,3 miljard euro vrij voor 2025 en 2026 – niet als subsidie, maar als lening. Voor de langdurige zorg bedroeg de vraag een eenmalige uitkering van minstens 5 miljard euro; ook hier is er nu slechts sprake van een lening van 500 miljoen euro dit jaar en 1,5 miljard euro volgend jaar. Het is nog onduidelijk of de economische groei daadwerkelijk zo sterk zal toenemen dat de verzekeraars het geld zonder problemen kunnen terugbetalen.

De RND-nieuwsbrief van het district. Elke donderdag.

Door mij te abonneren op de nieuwsbrief ga ik akkoord met de advertentieovereenkomst .

Hoewel het ministerie van Financiën zijn begrotingsplanning heeft ondergebracht onder de noemer "Investeren – Hervormen – Consolideren", is uit de tot nu toe beschikbare cijfers niet duidelijk in hoeverre er daadwerkelijk besparingen in de begroting zullen worden gerealiseerd. Het beoogde doel is een personeelsreductie bij de federale overheid, wat op middellange termijn echter slechts een paar honderd miljoen euro zal besparen. Het is ook onduidelijk of er nog hiaten zijn – de regering spreekt liever van "noodzaak tot actie". Klingbeil heeft in ieder geval de vaak gebruikte stelling om gaten te verbergen, teruggedrongen: jaarlijks wordt ervan uitgegaan dat ongeveer twee procent van de geplande uitgaven niet wordt uitgegeven. Dit cijfer wordt opgenomen in de zogenaamde "bottom line global expense reduction". De stoplichtregering had hier echter onrealistisch hoge cijfers gepland, die Klingbeil nu heeft verlaagd.

Klingbeil moet ook miljarden euro's vrijmaken om de belofte van bondskanselier Friedrich Merz (CDU) na te komen om de belastingtekorten van de lokale overheden te compenseren via het groeipakket van de federale overheid. Tot nu toe hebben de onderhandelingen tussen de federale en deelstaatregeringen geen overeenstemming bereikt, hoewel er voor de periode tussen 2025 en 2029 meer dan 13 miljard euro op het spel staat. Het ministerie van Financiën heeft echter verzekerd dat de begroting "goed doordacht en solide" is.

De Groenen beschuldigen de CDU-SPD-coalitie ervan de verkeerde koers te varen en het publiek met trucs te misleiden. "Kanselier Friedrich Merz (CDU) en minister van Financiën Lars Klingbeil (SPD) gebruiken budgettaire trucs om tientallen miljarden te verduisteren voor consumentenuitgaven en verkiezingsgeschenken", aldus vicefractieleider Andreas Audretsch tegen het RedaktionsNetzwerk Deutschland (RND). Audretsch bekritiseerde onder andere het voornemen van de coalitie om in de toekomst de gasprijzen te subsidiëren uit het Klimaat- en Transformatiefonds. "Subsidies voor vuil gas worden in de toekomst gefinancierd uit het Klimaat- en Transformatiefonds, waardoor er geen geld meer is om mensen te ondersteunen bij energiezuinige renovaties of om de installatie van warmtepompen te stimuleren", bekritiseerde de Groenen-politicus.