Kan Zwitserland nu de schouders eronder zetten en haar vrouwenteam eren?

Het dak van het Stade de Genève leek eraf te vliegen en meer dan 25.000 fans sprongen hoger dan de Jet d'Eau. Riola Xhemaili had zojuist het leven van Zwitserland gered. Het voelde als een zeer belangrijke episode in de voetbalgeschiedenis.

Nu moet Zwitserland tot vrijdag wachten op de kwartfinale. Dat is lang voor een EK, maar het kan geen kwaad om alvast in de feeststemming te komen. Een soepel verlopend evenement gaat de tweede helft in met hoge verwachtingen.

Er valt veel te zeggen voor een toernooi georganiseerd door Zwitserland. Een zinderende zomer in Midden-Europa heeft het gevoel van escapisme versterkt. Fans die naar Bern kwamen en met de lokale bevolking op de Aare wilden dobberen, konden hun wens in vervulling laten gaan; de boottocht over het Vierwoudstrekenmeer is al goed ontvangen door fans uit Zweden, Wales en Nederland.

Dit zijn kleine details: voor de UEFA en iedereen die geïnteresseerd is in vrouwenvoetbal is het belangrijk dat de sportieve en organisatorische aspecten naar tevredenheid worden afgerond. Toen Zwitserland het toernooi toegewezen kreeg, ging er een gemompel door de menigte, vooral onder journalisten en fans uit landen als Engeland, Duitsland en Spanje, waarvan de nationale competities nu regelmatig grote menigten trekken.

De angst was dat de keuze niet ambitieus genoeg was: oppervlakkig gezien lijkt het erop dat St. James's Park, waar de finale plaatsvindt, veel minder dan de helft van het aantal fans en hoogwaardigheidsbekleders kan huisvesten dat de finale van 2022 in Wembley Stadium bijwoonde.

In de onverzadigbare jacht op groei werd dit als problematisch gezien. Maar het grotere plaatje was iets subtieler. De auteur herinnert zich hoe Erling Haaland werd geïntroduceerd in het Etihad Stadium toen hij tijdens het EK 2022 naar Manchester City vertrok, voordat hij vijf minuten over een brug liep om de wedstrijd van het EK vrouwenvoetbal tussen België en IJsland te bekijken.

De locatie was het piepkleine City Academy Stadium in Manchester, met minder dan 4000 toeschouwers en een volkomen steriele sfeer. Hoewel het vrouwenvoetbal terecht grote successen viert, leek er geen sprake te zijn van een redelijke middenweg.

Dat was het belangrijkste argument van de UEFA en de lokale bevolking toen het feest aan Zwitserland werd toegewezen. Een betrouwbaar vol stadion was een beter teken van vooruitgang, zeiden ze. Tot 11 juli was het kleinste aantal toeschouwers in Thun meer dan 7500. Het bezoekersrecord voor de groepsfase van wedstrijden waarbij het gastland niet betrokken was, werd verbroken toen de wereldkampioen uit Spanje het opnam tegen Portugal in het Wankdorfstadion.

Bijna 30.000 mensen keken naar Spanje's lesje. In Engeland werd dit aantal nooit gehaald voor een wedstrijd waarin de thuisploeg niet het hele toernooi speelde.

Kaartverkoop is één ding, lege plaatsen zijn een ander, en de UEFA was blij dat er nauwelijks lege plaatsen waren. Hooggeplaatste figuren hadden zich in de aanloop naar het EK 2025 afgevraagd of de lage ticketprijzen averechts zouden werken. Dat bleek niet waar.

De stadions zaten bomvol, wat vooral belangrijk was voor het televisiespektakel. Het compacte ontwerp van middelgrote arena's zoals die in Luzern droeg bij aan de drukte in het stadion, en wedstrijden zoals de overwinning van Zweden op Polen kenmerkten zich door een bijzondere sfeer.

De stadions vol krijgen en van elke wedstrijd een universum op zich maken, is misschien wel de grootste uitdaging voor een overkoepelende organisatie bij een groot evenement: voor sommigen was de grootste triomf van de UEFA op het EK mannen 2024 het vol krijgen van de Allianz Arena voor de relatief onaantrekkelijke wedstrijd tussen Slovenië en Servië.

Het is een groot voordeel dat Zwitserland, in tegenstelling tot Engeland of het huidige Duitsland, gemakkelijk en relatief prettig is om in te reizen. Er zijn geen verstoringen geweest zoals die met de Deutsche Bahn, die afgelopen zomer negatief in het nieuws kwamen, en al helemaal niet de verwarrende prijsplannen die zelfs regelmatige gebruikers van het Engelse spoorwegsysteem overweldigen.

Trams en bussen in de steden reden feilloos; op tijd bij het stadion aankomen was hun minste zorg, en veiligheid, hoewel alomtegenwoordig, was niet overweldigend. De algehele sfeer was verstandig: ingetogen, niet intimiderend of benauwend.

Kan Zwitserland zich nu bevrijden en zijn vrouwenteam aanbidden? Drie jaar geleden had Engeland geen uitnodiging nodig om zich te laten meeslepen in de hysterie rond de "Lionesses". Misschien is het wel te danken aan Engeland's enorme omvang en geschiedenis dat de mythe rond grote voetbaltoernooien wat dieper geworteld is in Groot-Brittannië, waar de hoogtepunten duizelingwekkend zijn en de dieptepunten abominabel.

Na hun openingsoverwinning op Old Trafford voor bijna 70.000 toeschouwers gaf Engeland geen krimp, en tegen de tijd dat het team Wembley bereikte, was de sfeer al enorm. In zekere zin was het speelveld al gelijkgetrokken door de gestage opkomst van het Engelse team en de sport in het algemeen in het afgelopen decennium. De selectie van coach Sarina Wiegman bevatte al enkele bekende namen.

In St. Jakob-Park, na de onverdiende en vermijdbare openingsnederlaag tegen Noorwegen, viel op dat veel Zwitserse vrouwen een zekere lichtheid van geest hadden behouden. Vrienden en familieleden van de speelsters bleven nog lang na afloop van de wedstrijd op de tribune hangen. Lange gezichten waren er nauwelijks; het is natuurlijk niet gezond om te zwelgen in een nederlaag, maar het overheersende gevoel was vreugde om deel uit te maken van zo'n historische, levendige gebeurtenis.

Misschien is er donderdagavond in Genève iets veranderd, waar de sfeer urgenter en intenser was dan bij welke andere wedstrijd deze zomer dan ook. Het vooruitzicht op een nederlaag leek een regelrechte catastrofe, de spanning was voelbaar en de zenuwen stonden op scherp. Riola Xhemaili trakteerde iedereen, Zwitsers en neutraal, op een ongeëvenaard dramatisch moment van het toernooi.

Nick Ames is Europees sportcorrespondent voor het Britse dagblad The Guardian.

Een artikel uit de « NZZ am Sonntag »