Laatste rust op de berg – waarom het lichaam van Laura Dahlmeier niet werd gevonden

Laura Dahlmeier is overleden; haar lichaam ligt op een hoogte van 5700 meter op Laila Peak in Pakistan. De Duitse vrouw wist dat bergbeklimmen risico's met zich meebrengt en hield ook rekening met het ergste scenario. Haar uitdrukkelijke en schriftelijke wil was dat niemand zijn leven zou riskeren voor een reddingsactie.

"Haar wens was in dit geval om haar lichaam op de berg achter te laten. Dit is ook in het belang van de nabestaanden, die er uitdrukkelijk om verzoeken dat Laura's laatste wensen worden gerespecteerd", aldus een verklaring aan de media. Maar het nieuws uit Pakistan was gemengd.

Aanvankelijk werd gezegd dat het lichaam van de tweevoudig Olympisch kampioen, die maandag omkwam bij een rotsval, niet geborgen kon worden. Gezien de huidige moeilijke omstandigheden op Laila Peak, met rotsval en een veranderende weersomstandigheden, zou een bergingspoging te riskant zijn. Maar toen circuleerden er berichten dat de Pakistaanse autoriteiten erop stonden het lichaam van de berg te bergen.

In Pakistan bestaat een dergelijke verplichting echter niet. Als een bergbeklimmer op de berg overlijdt, kan zijn lichaam daar blijven. In Nepal daarentegen zijn expeditieorganisatoren verplicht om overleden deelnemers, waaronder sherpa's en dragers op grote hoogte, van de berg te halen. In de praktijk bestaat deze verplichting echter alleen op papier. Als de redding mensenlevens in gevaar brengt, wordt deze opgeschort.

Vroeger was het gebruikelijk dat expedities de doden in een slaapzak verpakten en ze bijvoorbeeld in gletsjerspleten lieten zakken om ze te begraven. Als bergbeklimmers alleen reisden, zoals George Mallory en Andrew Irvine in hun poging om in 1924 de top van de Mount Everest vanaf de noordwand te bereiken, bleven ze in geval van overlijden op de berg achter.

Pas in 2001 ontdekte een internationale onderzoeksexpeditie het lichaam van George Mallory op een hoogte van 8440 meter. En afgelopen najaar stuitte een Amerikaanse expeditie op een oude leren laars met een voet- en kniekous, met een geborduurd label met de tekst "AC Irvine" erop genaaid.

Waarom is Nepal hier strenger geworden, althans op papier? Dit komt onder andere door de overmatige berichtgeving over de negatieve aspecten van achtduizenderexpedities. Denk bijvoorbeeld aan de doden aan de rand van de klimroutes – die worden genoemd in artikelen met koppen als "Dood, bevroren, achtergelaten op de top" of "De dodelijke geografie van de Mount Everest". De artikelen bevatten een kaart van de berg met de doden erop aangegeven.

Sommigen kregen zelfs namen. Het bekendste lijk op de Everest is dat met de groene laarzen. "Groene Laarzen" diende ooit als herkenningspunt op de route over de North Col. Volgens berichten zou het door een Chinese expeditie een eindje van de route zijn achtergelaten.

Maar de praktijk van het niet van de berg afhalen van de doden mag niet te lang voortduren. Dit voorjaar stierven vijf mensen op de hoogste berg ter wereld. Vorig jaar waren het er negen. 2023 was het zwaarste seizoen van de Everest, met achttien doden. Met steeds meer expedities en deelnemers die de top van de Mount Everest proberen te bereiken, zal het uiteindelijk allemaal te grimmig worden.

In 2019 lanceerde de Nepalese regering haar eerste expeditie om de doden van de berg te halen. Dit voorjaar vond een militaire expeditie nog eens vijf lichamen en een skelet uit de zogenaamde 'dodenzone' boven de 8000 meter, waaronder de lichamen van een Tsjechische en een Amerikaanse klimmer die in 2017 omkwamen.

De vraag blijft: waarom werd er niet gewoon een helikopter gestuurd om Dahlmeier van de muur te redden op een hoogte van ongeveer 5700 meter op Laila Peak? Er bestaat geen georganiseerd bergreddingssysteem zoals dat in de Alpen in Pakistan. "Niemand zit te wachten op iets", zegt David Göttler, die eind juni de top van de Nanga Parbat bereikte.

Daarom werd begin deze week een internationaal team van bergbeklimmers gevormd om Dahlmeiers lichaam te bergen. Dit bleek echter te riskant. Reddingsvluchten in Pakistan worden uitgevoerd door het leger. Het duurt meestal enkele dagen voordat alle formaliteiten zijn afgehandeld voordat een helikopter vertrekt. Bovendien zorgen de weersomstandigheden er vaak voor dat dergelijke vluchten vertraging oplopen.

Dat in het geval van Laura Dahlmeier de ochtend na het ongeluk een helikopter opsteeg, is ongewoon snel voor Pakistan. Ter vergelijking: de Poolse bergbeklimmer Waldemar Kowalewski werd op 11 juli door een lawine op Broad Peak meegesleurd en raakte ernstig gewond aan zijn been. Een bergbeklimmersteam bracht hem naar het basiskamp. Slechts een week na het ongeluk werd hij per helikopter van daaruit naar een ziekenhuis in de provinciehoofdstad Skardu gebracht.

Bovendien kent luchtredding beperkingen in Pakistan. De zware helikopters die het Pakistaanse leger gebruikt, zijn niet uitgerust voor reddingen met een lier. En reddingen met touwen zijn alleen mogelijk als de bergbeklimmer in nood nog in staat is zichzelf te redden.

Zoals Alexander Gukov van de noordkam van Latok I. De Rus beklom in juli 2018 samen met Sergej Glazoenov de 7145 meter hoge berg. Glazoenov viel. Gukov had geen kans om zelfstandig verder af te dalen. Hij werd een week na Glazoenovs dood gered met een spectaculaire helikopterredding.

De Sloveense bergbeklimmer Tomaž Humar werd in 2005 per helikopter gered van de Rupal-wand van de Nanga Parbat. Hij zat zes dagen vast op een hoogte van ongeveer 6000 meter. Hij had in zijn eentje een nieuwe route geprobeerd. Hij werd met een touw naar de voet van de berg gebracht.

Volgens de inschattingen van de specialisten stierf Laura Dahlmeier onmiddellijk na de rotsval. Alleen een zeer riskante redding vanaf de grond was daarom mogelijk. Het was ongetwijfeld verstandig om haar laatste wil te respecteren.

Een artikel uit de « NZZ am Sonntag »