Meer dan een speler – Marcus Rashford krijgt kans om zijn carrière te redden bij Barcelona

De start is goed: die indruk wekt Marcus Rashford bij de fans van FC Barcelona uit het Verre Oosten. Vorige week werd de huur van de spits van Manchester United goedgekeurd en hij toonde meteen zijn klasse in oefenwedstrijden in Japan en Korea. Techniek, tempo en scorend vermogen: "Marcus is een geweldige speler die ik al sinds het begin van zijn carrière volg", aldus trainer Hansi Flick. "Hopelijk kan hij hier zijn volledige potentieel laten zien."

Zelden heeft een uitleenovereenkomst zoveel nieuwsgierigheid gewekt als deze. Alleen al de nationaliteit van de nieuwe aanwinst garandeert dit. Rashford is Engels, een zeldzaamheid in de Barça-kosmos. Sinds de in Winterthur geboren Hans Gamper, oprichter van Football Club Barcelona in 1899, voor zijn creatie afhankelijk was van een sterke groep Britse expats, heeft er slechts één Engelsman voor het eerste elftal gespeeld: Gary Lineker, de sterspits van de jaren 80 en later een stercommentator.

Dit bleef zo, ondanks het feit dat alle intra-Europese transferbarrières waren opgeheven na het Bosman-arrest. Hoe meer Barça de Nederlandse filosofie van Johan Cruijff omarmde en sublimeerde in het korte-passvoetbal onder Frank Rijkaard en Pep Guardiola, hoe onverenigbaarder de robuuste, atletische voetballer van het eiland werd geacht.

Maar de zaken zijn veranderd. De Duitse speler Flick houdt natuurlijk van technische vaardigheden, maar ook van directheid en snelheid. Vorig seizoen paste hij het Barça-model succesvol aan het heden aan. "Flick was een belangrijke factor om hier te komen", zegt Rashford.

Op 27-jarige leeftijd was hij vastbesloten om naar Barcelona te gaan – en dan ook alleen naar Barcelona. "Mijn beslissing was snel gemaakt", zegt hij. Dat hij start als reserve voor het gevestigde aanvalskwartet van Lamine Yamal, Raphinha, Robert Lewandowski en Dani Olmo, deert hem aanvankelijk niet; het feit dat hij pas de derde optie was voor de vaste aanstelling, deert hem evenmin. De Spaanse spits Nico Williams, die aanvankelijk een contract aangeboden kreeg, verlengde uiteindelijk zijn contract bij Athletic Bilbao met tien jaar – niet in de laatste plaats vanwege zijn twijfels over de moeilijke financiële situatie van Barça.

Geld stond ook de overname van Luis Díaz van Liverpool in de weg, die in plaats daarvan voor € 75 miljoen naar Bayern München vertrok. Rashford daarentegen komt gratis en accepteerde een salarisverlaging van 25 procent in Manchester. Als beide partijen akkoord gaan, kan Barça hem volgende zomer overnemen voor een vaste prijs van € 30 miljoen.

Rashford komt naar een club die te maken heeft met de gebruikelijke institutionele chaos. Volgende week zondag moet de seizoensopener van de Gamper Cup in een klein tweede stadion worden gespeeld, omdat de bouwplaats van Camp Nou nog steeds niet voldoet aan de minimale veiligheidsnormen, zelfs een jaar na de oorspronkelijk geplande openingsdatum.

Maar hij sluit zich ook aan bij een team boordevol talent, vastbesloten om de Champions League-titel die ze in een ietwat euforische voorbereiding misliepen, goed te maken. Voor Rashford is dit een welkome ironie: hij krijgt in zekere zin een tegenslag in zijn carrière, maar krijgt er een upgrade bij.

Rashford, nog een factor die deze huurdeal zo spannend maakt, was ooit voorbestemd om het boegbeeld van het hedendaagse Engelse voetbal te worden – althans van Manchester United. Dynamisch, een sterke dribbelaar, veelzijdig (hoewel hij de voorkeur geeft aan de linkerflank), met indrukwekkend atletisch vermogen en een briljante schiettechniek: de jongste van vijf kinderen, geboren uit een alleenstaande moeder in een arbeiderswijk van Manchester, werd beschouwd als het beste product van de jeugdopleiding van de club sinds de Beckham-generatie.

Dankzij zijn charisma groeide hij al snel uit tot een icoon, zelfs buiten de stadsgrenzen: talloze voetballers, zelfs tennisster Novak Djokovic en, meest recent, Barça-wonderkind Yamal, imiteerden zijn doelpuntviering door rechtop te staan en zijn wijsvinger tegen zijn slaap te houden.

In Rashfords hoogtijdagen hadden critici het moeilijk om te bepalen wie hen het meest boeide: de voetballer die in ieder geval licht scheen in de somberheid bij United na het vertrek van de legendarische manager Alex Ferguson. Of de empathische, veelgeprezen ontvanger van de Order of the British Empire en het eredoctoraat van de Universiteit van Manchester.

Rashford deelde honderden voedsel- en kledingpakketten uit aan daklozen als onderdeel van een zelf geïnitieerde campagne; hij was jurylid bij een poëziewedstrijd voor doven en leerde hun taal; hij organiseerde de distributie van boeken aan kinderen uit kansarme gezinnen en werd zelf schrijver: hij ontving de British Book Award voor "You Are a Champion".

Hij groeide uit tot een sociaal machtscentrum tijdens de coronapandemie . Rashford ("Ik weet hoe honger voelt") hielp meer dan £20 miljoen aan donaties in te zamelen om schoolmaaltijden te vervangen voor kwetsbare kinderen en lobbyde succesvol bij politici om het programma voort te zetten.

De toenmalige premier Boris Johnson prees Rashford als "effectiever" in het controleren van de regering dan de parlementaire oppositie. De Sunday Times plaatste hem bovenaan de "Giving List" van Groot-Brittannië's grootste filantropen.

Hoe triest de tijden ook zijn, Rashford werd een specifiek doelwit van racisten vanwege zijn activisme toen hij de paal raakte in de verloren penaltyserie van de EK-finale van 2021 tegen Italië. Hij liet zich hierdoor slechts tijdelijk afschrikken.

Hij maakte van het seizoen 2022/23 het beste uit zijn carrière met 30 doelpunten. Trainers noemden zijn veerkracht onder druk herhaaldelijk een van zijn belangrijkste kwaliteiten; zijn opvallende doelpuntviering symboliseert juist deze mentale kracht. Wat Rashfords carrière deed ontsporen, waren waarschijnlijker capriolen. Tenminste, zo werd het bij zijn club afgeschilderd.

Onder coach Erik ten Hag was hij al gestraft voor het vieren van zijn verjaardag ondanks een derbynederlaag, te laat komen op een teambespreking en zich ziek melden voor een bekerwedstrijd na een met tequila overgoten feest in Belfast. Zijn opvolger, Rúben Amorim, sprak vervolgens het doodvonnis uit na verdere partijgeruchten: "Ik laat liever Vital (de 63-jarige keeperstrainer, red.) spelen dan een speler die niet elke dag alles geeft."

De ambassadeur van Manchester, de zoon van de club waar hij op achtjarige leeftijd lid van werd – dat was allemaal voorbij. Net als veel andere spelers in het post-Ferguson-tijdperk laat Rashford de vraag open of het zijn schuld was of die van United uit die jaren, vaak omschreven als giftig. Misschien wel allebei, want de achteruitgang van een team op de vijftiende plaats demotiveerde hem gewoonweg.

In Catalonië kan hij nu laten zien hoe ver zijn talent hem kan brengen – na een zes maanden durende uitleenbeurt bij Aston Villa, die goed genoeg verliep om diskwalificatie te voorkomen. Bij Barça, waar ze zichzelf beschouwen als "més que un club" en niet in de laatste plaats vanwege hun maatschappelijke betrokkenheid, zijn ze verheugd iemand te hebben aangetrokken die meer is dan alleen een speler.

En voor al het andere wijzen ze naar Flick, die wordt beschouwd als het toonbeeld van werkethiek en in zijn eerste seizoen spelers als Raphinha hielp een niveau te bereiken dat ze nog nooit eerder bij Barcelona hadden gezien. Als Rashford het daar niet redt, is de indruk dat hij het nergens redt.

Op het kruispunt van zijn carrière zal hij rugnummer 14 dragen, het rugnummer van clubheilige Cruijff en tevens dat van zijn idool, Thierry Henry. "Een historisch rugnummer", aldus Rashford, "alles bij deze club is uniek." Er hangt veel geschiedenis rond zijn komst. Nu moet hij die alleen nog verder uitwerken.