De ommekeer van Manuel García Mansilla: van het afwijzen van een benoeming tot commissie tot het aanvaarden van zijn ambt bij decreet bij het Hof

De regering van Javier Milei maakte de benoeming per decreet bekend van Ariel Lijo en Manuel García-Mansilla als rechters van het Hooggerechtshof van de Republiek . De maatregel, die zonder goedkeuring van de Senaat is genomen, is gebaseerd op de bevoegdheid van de uitvoerende macht om tot het einde van de volgende wetgevende periode benoemingen 'op commissiebasis' te verrichten. Het besluit staat echter in contrast met eerdere uitspraken van García-Mansilla, die maanden geleden nog bedenkingen uitte over dit mechanisme.

Tijdens zijn hoorzitting voor de Commissie Overeenkomsten van de Senaat op 28 augustus 2024 werd García-Mansilla ondervraagd over de grondwettelijkheid van benoemingen door commissies en zijn persoonlijke mening over deze kwestie. In deze context vroeg senator Anabel Fernández Sagasti hem naar het precedent van decreet 83/2015, waarmee voormalig president Mauricio Macri probeerde Horacio Rosatti en Carlos Rosenkrantz tot het Hof te benoemen zonder eerst de Senaat te raadplegen.

" Gezien de impact die decreet 83 op de publieke opinie had, zou ik een nominatie voor de commissie niet hebben geaccepteerd ", reageerde García-Mansilla destijds. Hoewel hij erkende dat het een grondwettelijke bevoegdheid van de president is, waarschuwde hij dat het gebruik ervan afhankelijk is van de context en dat bepaalde beslissingen de publieke perceptie van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht kunnen beïnvloeden.

Zes maanden na deze uitspraken werd de grondwettelijk advocaat per decreet door Milei zelf aangesteld. Mensen die dicht bij hem stonden, wezen erop dat zijn verklaring voor de Senaat was afgelegd als reactie op een hypothetisch scenario en dat 'contexten belangrijk zijn'.

In zijn presentatie voor de Senaat had García-Mansilla een soortgelijk standpunt naar voren gebracht met betrekking tot de uitbreiding van het Hooggerechtshof. Hij legde uit dat het weliswaar een bevoegdheid is die in de Grondwet is vastgelegd, maar dat de uitvoering ervan "de rechterlijke macht in diskrediet kan brengen" als het inspeelt op actuele politieke belangen.

In dezelfde trant antwoordde hij op de vraag of de onafhankelijkheid van een rechter die in opdracht is benoemd, zou kunnen worden aangetast: "het is mogelijk" dat deze situatie druk zou kunnen opleveren bij het vellen van uitspraken in zaken waarbij de uitvoerende macht betrokken is.

De benoeming van García-Mansilla per decreet roept vragen op over zijn positie en de interpretatie van zijn eerdere uitspraken. Tegelijkertijd wordt hiermee het debat over het gebruik van uitzonderlijke grondwettelijke mechanismen in de rechtspraak en de impact daarvan op de institutionele stabiliteit nieuw leven ingeblazen.