Kunnen Israëlische aanvallen op Iraanse nucleaire installaties gevaarlijke radioactieve emissies veroorzaken? Dat is bekend.

Israël voerde vrijdagochtend vroeg een reeks aanvallen uit op militaire en nucleaire faciliteiten in Iran, die de hele dag werden herhaald tijdens de lancering van de zogenaamde "Operatie Opkomende Leeuw". Israël zei dat de aanval 14 dagen zou kunnen duren, of zo lang als nodig is om de dreiging van een atoombom te beëindigen.

Deze bomaanslagen, waarbij minstens 224 doden vielen, waren een zware klap voor het Iraanse nucleaire programma. Deskundigen zeggen dat de impact voorlopig nog niet helemaal definitief is.

Hieronder leest u hoe de situatie tussen deze twee landen in het Midden-Oosten zich ontwikkelt.

Tot de doelen van Israël behoorden de belangrijkste uraniumverrijkingsfabriek van Iran in Natanz, de op één na grootste fabriek bij het Fordo-gebied, 100 kilometer ten zuiden van de hoofdstad, en de kerncentrale van Isfahan, ongeveer 350 kilometer ten zuidoosten van Teheran.

Volgens het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA), dat zich baseert op informatie van de Iraanse autoriteiten, is de buitenkant van de kerncentrale in Natanz, in het centrum van het land, "verwoest". Ook de elektriciteitsinfrastructuur van de locatie is verwoest.

"Niets wijst er echter op dat er een fysieke aanval heeft plaatsgevonden op de ondergrondse ruimte" van de faciliteit, waar de hoofdcentrale zich bevindt, aldus het nucleaire agentschap van de VN. "De stroomstoring zou echter de duizenden centrifuges hebben kunnen beschadigen" , voegde het eraan toe.

De schade, bevestigd door satellietbeelden, is "aanzienlijk", zo omschrijft het Amerikaanse Institute for Science and International Security (ISIS), een organisatie die gespecialiseerd is in kwesties rond de proliferatie van kernwapens, in een rapport.

De andere verrijkingslocatie, Fordo , ten zuiden van de Iraanse hoofdstad, werd ook aangevallen, maar er werd "geen schade gemeld", aldus het IAEA.

Op de kerncentrale van Isfahan in centraal Iran werden nog eens vier gebouwen getroffen, waaronder het centrale chemische laboratorium, een uraniumverwerkingsfabriek, de fabriek voor de brandstofproductie voor de onderzoeksreactor in Teheran en een bouwfaciliteit.

Op het terrein van dit complex zouden zich aanzienlijke reserves van hoogverrijkt uranium bevinden.

"Israël kan het nucleaire programma van Iran beschadigen, maar het is onwaarschijnlijk dat het het daadwerkelijk kan vernietigen ", vertelde Ali Vaez, onderzoeker bij de International Crisis Group, een Amerikaanse denktank, aan AFP .

De reden daarvoor, zo legt hij uit, is dat Israël niet over de krachtige bommen beschikt die nodig zijn om "de versterkte faciliteiten bij Natanz en Ford" te vernietigen , die diep onder de grond begraven liggen.

Om dat te doen, zou hij "Amerikaanse militaire hulp" nodig hebben, bevestigt Kelsey Davenport, een expert bij de Arms Control Association.

Volgens Manuel Camilo González, hoogleraar internationale betrekkingen aan de universiteiten van Javeriana en San Buenaventura, was "Operatie Rising Lion" niet alleen gericht op infrastructuur, "maar ook op personeel zoals wetenschappers en commandanten van deze programma's. Een nieuwe strategie die er ook op gericht is potentiële agenten die dit programma zouden kunnen lanceren, uit te schakelen en de besluitvorming van het Iraanse regime om aanvallen op Israël te voorkomen te verzwakken", legt hij uit aan deze krant.

Volgens Davenport kan de kennis die Teheran heeft verworven, echter niet worden vernietigd, ook al kwamen er negen wetenschappers om bij de aanslagen, voegt hij toe.

De vraag rijst wat er met de voorraden verrijkt uranium is gebeurd. Voorlopig is dat onmogelijk te zeggen. "Als Iran erin slaagt een deel ervan over te brengen naar geheime faciliteiten, heeft Israël de wedstrijd verloren", benadrukt Vaez.

Het nucleaire agentschap van de VN meldde geen toename van de stralingsniveaus rond de verschillende getroffen centrales.

Directeur-generaal Rafael Grossi van het IAEA stelde bijvoorbeeld dat de concentraties in de Natanz-centrale "ongewijzigd zijn gebleven en binnen de normale niveaus vallen, wat aangeeft dat er geen sprake is van externe radiologische gevolgen voor de bevolking of het milieu."

"Er is zeer weinig kans dat aanvallen op uraniumverrijkingsinstallaties zullen resulteren in gevaarlijke radioactieve uitstoot", aldus Davenport.

Maar een aanval op de kerncentrale van Bushehr in het zuiden van het land zou "ernstige gevolgen kunnen hebben voor de volksgezondheid en het milieu", voegde hij toe.

"Kerncentrales mogen nooit worden aangevallen, ongeacht de context of omstandigheden, omdat dit schadelijk zou kunnen zijn voor de bevolking en het milieu", benadrukte Rafael Grossi, directeur-generaal van het IAEA, vrijdag.

Terwijl de 191 landen die het Verdrag inzake de non-proliferatie van kernwapens (NPV) hebben ondertekend, zich hebben verplicht om uranium te verrijken tot een limiet van 3,67%, heeft Iran ongeveer 400 kilo van dit chemische element opgeslagen met een zuiverheidsgraad van 60%. Daarmee komt het heel dicht in de buurt van de hoeveelheid die nodig is om atoombommen te maken (90%).

Zoals het er nu voor staat, is Iran "niet ver" van het bezit van een atoombom, waarschuwde Grossi in april. "Het is als een puzzel. Ze hebben de stukjes en op een dag zullen ze ze in elkaar kunnen passen", voegde hij eraan toe in een interview met Le Monde.

Medio mei beschikte het land over 408,6 kg 60% verrijkt uranium, bijna de 90% die nodig is om een ​​atoombom te ontwerpen.

Volgens een rapport van ISIS is de zogenaamde "uitbraaktijd" van Iran — de tijd die nodig is om een ​​kernwapen te produceren — teruggebracht tot nul.

De IAEA zegt echter "geen geloofwaardige aanwijzingen te hebben voor een gestructureerd nucleair programma" van Iran gericht op de verwerving van kernwapens, zoals in het verleden mogelijk is gebeurd. Teheran ontkent dergelijke ambities.

"Tot nu toe wogen de kosten die gepaard gaan met militarisering niet op tegen de voordelen. Maar die berekening kan de komende weken veranderen", vertelde Kelsey Davenport aan AFP .

"De Israëlische aanvallen hebben Iran technisch gezien achteruitgedreven, maar politiek gezien hebben ze het dichter bij kernwapens gebracht", voegde hij toe.

Zeker omdat er nu "een reëel risico bestaat dat verrijkt uranium wordt omgeleid", een operatie die "wekenlang onopgemerkt zou kunnen blijven", aangezien huidige aanvallen ervoor zorgen dat IAEA-inspecteurs de locaties niet kunnen bereiken.