Wie ontsloeg OpenAI CEO Sam Altman en waarom? De epische strijd die besliste wie de toekomst van AI in handen heeft.

De officiële rechtvaardiging van de raad van bestuur was laconiek en raadselachtig: Altman "was niet consequent openhartig" in zijn communicatie. Karen Hao onthult echter in haar boek Empire of AI dat er al maanden spanningen opliepen binnen OpenAI. Mira Murati, de Chief Technology Officer van het bedrijf, had haar ernstige zorgen over Altmans "manipulatieve" gedrag en gebrek aan transparantie gedeeld met onafhankelijke bestuursleden.

Nog explosiever was de bekentenis van Sutskever, een van de oorspronkelijke oprichters, die categorisch verklaarde dat hij niet geloofde dat Altman "zijn vinger aan de AGI-knop moest houden". De beslissing was niet impulsief: het was het resultaat van een volledige erosie van het vertrouwen in het leiderschap van de Silicon Valley-topman.

De reactie op de plannen van de raad van bestuur was snel en ronduit vernietigend. Medewerkers van OpenAI, woedend en volledig verbijsterd door de onduidelijkheid van de beslissing, dreigden met een massale vlucht naar Microsoft. Satya Nadella, CEO van het in Redmond gevestigde technologiebedrijf en de belangrijkste investeerder van OpenAI met een toezegging van meer dan $ 13 miljard, was aanvankelijk verrast door de stap, maar herpakte zich snel en bood aan Altman aan te nemen, samen met alle medewerkers die hem zouden opvolgen.

De druk werd onhoudbaar: een open brief, ondertekend door honderden werknemers, eiste Altmans onmiddellijke heraanstelling en het massaal aftreden van de raad van bestuur. Helen Toner, een onafhankelijk bestuurder, probeerde een harde lijn te volgen en verklaarde dat "als deze actie het bedrijf vernietigt, het in feite in strijd kan zijn met de missie", een verklaring die de werknemers, die zich zorgen maakten over hun baan en de waarde van hun aandelen, nog meer verontrustte.

OpenAI is een waar 'imperium' geworden waar de grootse retoriek over 'het ten goede komen van de hele mensheid'

Zondagavond, na vijf dagen totale chaos, gaf de raad van bestuur toe. Altman keerde triomfantelijk terug met een nieuwe raad van bestuur, met daarin figuren die veel gunstiger tegenover hem stonden, zoals Larry Summers, voormalig minister van Financiën van de VS, en Bret Taylor, voormalig CEO van Twitter. Het daaropvolgende onderzoek naar de redenen voor het ontslag, dat op handige wijze door deze nieuwe leden werd uitgevoerd, concludeerde dat Altman inderdaad de juiste leider voor OpenAI was, hoewel de details van de bevindingen niet openbaar werden gemaakt.

De wonden bleven echter open: Sutskever keerde nooit meer terug naar kantoor en verliet het bedrijf uiteindelijk in mei 2024. Datzelfde gebeurde met andere belangrijke leden van het beveiligingsteam, zoals Jan Leike, die OpenAI publiekelijk bekritiseerde omdat ze 'glanzende producten' belangrijker vonden dan een verantwoorde beveiligingscultuur.

Deze crisis onthulde iets fundamenteels over hoe de toekomst van kunstmatige intelligentie zich daadwerkelijk vormgeeft: de meest gewichtige beslissingen worden genomen door een bevoorrechte groep mensen in Silicon Valley, vaak achter gesloten deuren en onder enorme economische druk. Zoals Hao overtuigend betoogt in zijn onderzoek, is OpenAI getransformeerd tot een waar "imperium" waar grootspraak over "het ten goede komen van de hele mensheid" een meedogenloze jacht op macht, middelen en marktdominantie verhult.

De vijf dagen in november waren niet zomaar een bedrijfsdrama: ze boden een kijkje in de ware machtsdynamiek achter de technologie die onze wereld onherroepelijk verandert. De vraag die overblijft is een verontrustende: wie moet de toekomst van kunstmatige intelligentie echt beheersen?

Lees ook Sam Altman, CEO van OpenAI: “Jongeren nemen niet langer belangrijke beslissingen zonder ChatGPT te raadplegen over wat ze moeten doen.” Laura Moreno

Hao's uitgebreide onderzoekswerk documenteert ook hoe OpenAI het werk rond contentmoderatie uitbesteedde aan een bedrijf genaamd Sama in Kenia om ChatGPT te trainen. Deze onzichtbare werknemers, van wie velen vastzaten in wanhopige economische situaties, werden dagelijks geconfronteerd met verontrustend materiaal. "Een van de tactieken om de resultaten te controleren, was het inhuren van werknemers in Kenia voor gemiddeld minder dan $ 2 per uur om een ​​geautomatiseerd filter voor contentmoderatie te bouwen", onthult de auteur, die zich baseert op baanbrekend onderzoek van Time- correspondent Billy Perrigo.

Deze praktijk maakt deel uit van wat Hao 'rampenkapitalisme' noemt, een systematisch patroon waarbij economische crises in landen als Venezuela en Kenia legers ultragoedkope arbeidskrachten genereren voor de westerse tech-industrie. Gespecialiseerde bedrijven zoals Scale AI hebben dit model geperfectioneerd en het 'vuile werk' zorgvuldig uitbesteed, zodat Big Tech zich van alle verantwoordelijkheid kan distantiëren en tegelijkertijd de kosten drastisch kan minimaliseren.

Antonio J. is schrijver en medeoprichter en redactioneel directeur van www.rrefugio.com , een bureau dat gespecialiseerd is in content, e-commerce, digitale strategie en branding.