'Cultuur creëert manieren van leven en overleven': Rejane Cantoni

Terwijl de voorbereidingen voor de eerste editie van de Internationale Biënnale voor Kunst en Stad Bogotá, BOG25, vorderen, worden ook de namen bekend van enkele kunstenaars die voor dit grote stadsevenement zijn uitgenodigd. Het doel van dit evenement is om Bogotá op de kaart te zetten van 's werelds grootste kunstbiënnales, waaronder die van São Paulo, Venetië en Sydney. Een van die namen is de Braziliaanse kunstenaar Rejane Cantoni, die in Bogotá was om de details van haar werk voor BOG25 te verfijnen. Het werk is getiteld "We a gente", een interactieve interventie in het Santander Park, in het centrum van de hoofdstad.

Cantoni staat internationaal bekend om zijn meeslepende, disruptieve en interactieve kunstprojecten met een sterke technologische component. Deze projecten, die verder gaan dan contemplatie, nodigen de kijker uit om zich onder te dompelen in een onvergetelijke ervaring die mensen verbindt met ruimtes, zowel openbaar als privé.

Cantoni werd geboren in São Paulo (1959) en studeerde communicatie, semiotiek, visualisatie van informatiesystemen en kinematische interfaces in haar geboortestad en in Genève, Zwitserland.

Sinds midden jaren tachtig onderzoekt en ontwikkelt ze immersieve installaties met behulp van apparaten en technologie voor dataverzameling en -analyse, zowel in natuurlijke als geautomatiseerde omgevingen. Haar recente werken, installaties en tentoonstellingen omvatten de series 'Floras-Garden' en 'Floras-Seed', bestaande uit 200 werken gemaakt met generatieve kunstmatige intelligentie, lichtaanpassingen en cryptoassets (NFT's) die verwijzen naar het werk van impressionistische schilders en de natuur; Swing, een site-specifieke interactieve installatie (werken speciaal gemaakt voor een locatie, rekening houdend met de omgeving en kenmerken ervan) gepresenteerd in Austin, Verenigde Staten, waarbij de bezoeker over het oppervlak van het werk kan lopen, bestaande uit modulaire vlakken die in alle richtingen bewegen, waardoor een wip ontstaat; en Agua, een werk dat ze samen met de Braziliaanse architect Raquel Kogan ontwikkelde voor de tentoonstelling 'Connect Me' in Denemarken, waarin men letterlijk het gevoel heeft op water te lopen. En Pipe, een interactieve sculptuur gepresenteerd in Arizona die bezoekers onderdompelt in de landschappen van de Grand Canyon. Een paar jaar geleden presenteerde hij in Bogotá Río Bogotá, een vloeibare spiegel van architectonische dimensies die zich aanpaste en transformeerde afhankelijk van het aantal bezoekers en de locatie waar ze zich bevonden.

Samen met collega-kunstenaar Leonardo Crescenti (RIP), met wie hij jarenlang een duo vormde, heeft hij grote tentoonstellingen over de hele wereld gehouden, waaronder Ars Electronica (Linz, Berlijn, Mexico-Stad); The Creators Project (New York, São Paulo); de festivals Glow en STEP (Eindhoven); Espacio Fundación Telefónica (Buenos Aires); en het Copenhagen Contemporary Art Festival (Kopenhagen).

Biënnales zijn wereldwijde ruimtes die ideeën van over de hele wereld samenbrengen. De Biënnale van São Paulo, de tweede ter wereld, was een belangrijk initiatief van zakenman Ciccillo Matarazzo, dat ontstond in de jaren 50, toen São Paulo zich ontwikkelde. Na een bezoek aan de Biënnale van Venetië met zijn vrouw Yolanda Penteado, creëerden ze de Biënnale in Brazilië, die niet alleen de experimentele voorstellen van Braziliaanse kunstenaars uit die tijd presenteerde, maar ook de initiatieven van kunstenaars van over de hele wereld, wat de deur opende voor culturele uitwisseling en dialoog.

Mijn werk richt zich op grootschalige, meeslepende en interactieve site-specifieke projecten en installaties. Dit betekent dat ik naar een plek ga en observeer hoe die eruitziet, hoe mensen die door de tijd heen bewonen, wat de plek communiceert en welke relaties ermee ontstaan, welke geschiedenis die plek heeft, wat die plek vroeger was, wat die plek nu is en wat die plek kan worden. Dit zijn projecten die een dialoog aangaan met architectuur, met de flora en fauna. Ik luister naar de plek en naar de mensen.

En wat betekent het om vanuit dit perspectief deel te nemen aan BOG25? Het betekent een technisch bezoek brengen, studeren, een voorstel, een plan hebben. Maar zodra je hier aankomt, Colombiaanse koffie drinkt, met de mensen praat, ideeën uitwisselt, naar de ruimte luistert en ziet wat er gebeurt, verandert het proces en wordt de uitdaging groter. Dit is een project van kunst, wetenschap en technologie dat geen grenzen kent. Wanneer ik hier ben, gebruik ik alle kennis die de mensheid heeft voortgebracht om een ​​oplossing te ontwikkelen die een communicatiemiddel biedt tussen het werk en de ruimte waar mensen het bewonen.

Het eerste wat ik moet zeggen, is dat ik gelukkig ben. Maar het is niet makkelijk om dat te zijn. Je moet nadenken over wie je bent, nadenken over wat je lichaam nodig heeft: ademen, beslissingen nemen die gemotiveerd worden door wie je bent, beslissingen die beïnvloed worden door de cultuur waarin je leeft. Geluk is een heel interessant concept, ten eerste omdat het een staat is die het mogelijk maakt om vanuit die staat van geluk door de wereld te bewegen en in de wereld te handelen.

Laten we eens nadenken over de menselijke orde: wie ben ik? Een interface in communicatie met het universum, met planeet Aarde, met de plek waar ik woon, met São Paulo, met mijn familie, enzovoort. Dit organisme, het fysieke deel van dit organisme, onderzoekt voortdurend zijn eigen omstandigheden. Bijvoorbeeld: adem ik? Gaat het goed met me? Voel ik me op mijn gemak? Ben ik tevreden? Heb ik dorst? Het is een onderhoudssensor, zozeer zelfs dat mijn zintuigen en mijn centrale zenuwstelsel functioneren om dit organisme, waarvan mijn hersenen deel uitmaken, te informeren over mijn fysieke conditie. Van daaruit kan het plannen maken. Wat wil ik met mijn leven doen? Wat moet ik doen om dat te bereiken? Of het nu gaat om werk, studie, reizen of het maken van nieuwe vrienden. Dankzij dit plan evalueer ik bijvoorbeeld de ervaringen die het maken van nieuwe vrienden me heeft gebracht.

Als dat zo was, dan zal ik er met een "vrolijke" instelling naar terugkeren. Maar als dat niet zo was, zou ik boos of gefrustreerd kunnen zijn, zonder te negeren dat menselijke relaties niet zwart-wit zijn, maar juist grijze gebieden toelaten en vereisen. Met dit in gedachten zal het project dat ik u tijdens de Internationale Biënnale voor Kunst en Stad van Bogotá zal aanbieden We a Gente heten, een verwijzing naar hoe we een situatie kunnen veranderen om een ​​beter leven te leiden. Dat is mijn plan.

Deze vraag kan ook op twee manieren beantwoord worden. Ten eerste, vanuit het publiek, en dat is precies wat je suggereert: hoe bereidt het publiek zich voor op een artistieke ervaring? Met de aandacht van de blik en de energie van het lichaam. Zo bereiden we ons voor op het zien van een werk. De kunstenaar staat bekend als het type dat paradigma's doorbreekt, dat anders over de wereld denkt. De beste manier om deel te nemen aan een kunstproject is dus om geen vooroordelen te hebben, alles wat je al gezien hebt te vergeten en de ervaring te beleven, je erin onder te dompelen. Dit alles vanuit het perspectief van de bezoeker.

Vanuit het perspectief van de kunstenaar is het aan hem of haar om het communicatiesysteem te ontwerpen dat de sensoren van de bezoeker activeert, zodat zij de ervaring zo optimaal mogelijk kunnen beleven.

Kunstmatige intelligentie heeft de manier waarop we allemaal werken al veranderd. Dat is het nieuws, en het is geweldig, want veel angstige mensen vragen zich af wat we met deze nieuwe ontwikkeling aan moeten. Maar de waarheid is dat het niet nieuw is. Het idee om kunstmatige intelligentie te creëren dateert minstens 8000 jaar voor Christus. Mythen spreken al over deze intelligenties, over autonome systemen die portalen openen naar de Olympische goden, enzovoort. Pinokkio boeit ons met automatisering; hij krijgt leven door een goddelijke adem. Kortom, het idee om een ​​intelligentie of een leven te creëren dat vergelijkbaar is met dat van de mens is heel oud, en wij mensen zijn, via kunst, theater, muziek, mythen, verhalen en verhalen, door de evolutie van wetenschap en technologie, dit avontuur aangegaan van het creëren van levens die vergelijkbaar zijn met die van ons.

Waarom? Omdat het de manier is waarop we onszelf leren kennen. We begrijpen nog niet helemaal hoe ons brein werkt. We weten niet wat bewustzijn is. We hebben geen antwoorden op deze vragen. Door deze modellen te simuleren, ontdekken we onszelf. Door kunstmatige intelligenties te simuleren, vergroten we ons vermogen om in de wereld te functioneren. En wat hebben we vandaag? De kaart waar ik het altijd met mijn studenten over heb, is dat wetenschap, kunst en technologie ons naar het volgende leiden: we zijn uitgerust met de meest competente en efficiënte biocomputer die de natuur ooit heeft gecreëerd, we weten niet waarom. Deze biocomputer is hier aan boord van deze reis rond planeet Aarde. En wat is planeet Aarde? Een stuk rots, toch? Een stuk steen dat met andere planeten door de ruimte beweegt. Dát is de reis.

We komen aan op planeet Aarde, we worden daar geboren zonder kleren, zonder eten, zonder voorbereiding. We creëren culturen, en daarom zijn deze Biënnale en de uitwisseling van culturen zo belangrijk. En waarom creëren we culturen? Omdat cultuur manieren van leven en overleven creëert in dit avontuur dat niet eenvoudig is, maar wel briljant en ons ergens naartoe brengt. Waar is dat? Waar gaan we heen? Waarom gaan we heen? Dit zijn de vragen die kunstenaars en technologen zich stellen, en waar wij mensen allemaal dagelijks een antwoord op proberen te vinden.