José Cueli: Graciela Iturbide

G

Rasiel Iturbide, die de Prinses van Asturiëprijs krijgt voor haar fotografische stijl, heeft gezegd dat ze niet geïnteresseerd is in het uitbeelden van ellende, maar eerder in waardigheid. Ze is een waardige opvolger van Don Quichot van la Mancha.

Door de eeuwen heen is Don Quichot niet verloren gegaan, en hij bereikt ons vandaag, verzonken in dezelfde armoede als de onze. We zijn de trots van onze brede voorouders bijna kwijtgeraakt door onze steeds verder afnemende rijkdom, onze versleten broeken en de waardigheid die we uitstralen, net als die van Don Quichot, krachtig in penseelstreken en ingetogen in kleur.

Don Quichot was een plaatselijke heer, tamelijk welgesteld. Hij kleedde zich bescheiden en at rijkelijk, waarmee hij driekwart van zijn schamele bezit opslokte. Hij hield zich met niets bezig, aangezien werk een taak is voor een boer, en dus waren zijn vrije momenten het grootste deel van het jaar. Uit nobel instinct las hij ridderboeken die de heldendaden van grote heren beschreven.

Hij investeerde zijn kleine fortuin in het zoeken naar verbeteringen in zijn geest, wat leidde tot een verheven idealisme dat aanwezig was in waardigheid, iets wat ons ontgaat.

Deze quichotachtige heer was, net als die uit een ander en hedendaags tijdperk, gelukkig in zijn armoede omdat hij het zuivere bloed van zijn afkomst bezat, brood om hem te voeden en een heraldisch huis dat hem onderdak bood in de winter en schaduw in de zomer. Met andere woorden, hij had alles wat een arme man van zijn afkomst, ideeën en karakter zich in die tijd maar kon wensen, en hierop baseerde hij zijn grootste ijdelheid.

De boer trekt de laarzen van de verslagen Don Quichot aan en voelt zich aangetrokken, zelfs geboeid, door wat hij zegt en niet zegt, wat hij suggereert, uitkiest, uitdiept en ironiseert, en reduceert personages en profielen die voor ons, zijn broeders uit andere steden en breedtegraden, als onderscheiden, onontcijferbaar lijken. Ja, onderscheiden zelfs als cultuur en sociale entiteit. Met tradities, smaken, keukens en voorkeuren die we niet weten te interpreteren, feesten die we niet begrijpen maar die ons verrassen, ongeacht de sociaal-politieke omstandigheden die ongunstig voor hen zijn.

De boer is niet gestopt met leven, maar hij is gestopt met bewegen. Daarom lijkt hij passief en apathisch, als een masker van de kaste die hij van Don Quichot heeft geërfd.