Martha Graham Dance Company, de transcendentie van nalatenschap

Martha Graham is een sleutelfiguur in de geschiedenis van de dans; In zijn tijd werd hij vergeleken met Pablo Picasso en Igor Stravinsky om zijn belangrijkheid te benadrukken. Maar afgezien van zijn talent, zijn visie en zijn innovatiekracht (in alle drie de gevallen heel groot), leeft zijn nalatenschap nog steeds voort. De RAE definieert het als "datgene wat wordt nagelaten of doorgegeven aan opvolgers, ongeacht of het tastbaar of ontastbaar is." En het programma dat de Martha Graham Dance Company presenteert in het Matadero Dance Center (als onderdeel van de honderdste verjaardagsviering die in 2026 zal plaatsvinden) laat duidelijk zien hoe belangrijk de erfenis van de Amerikaanse danseres en choreograaf is.

Met choreografieën als 'Lamentation' (1930), 'Deep Song' (1937), 'Appalachian Spring' (1944), 'Night Journey' (1947) of 'Clytemnestra' (1958) -om maar een heel klein deel van haar belangrijke productie te noemen-, opende Martha Graham (1894-1991) de deuren naar de moderne en hedendaagse dans die later andere grote scheppers zou kennen, zoals Isadora Duncan, Denis Shawn, José Limón, Ruth St. Denis en Doris Humphrey . Martha Graham creëerde haar eigen taal, een manier om dans te begrijpen die aansloot bij de klassieke cultuur en die evenveel contact maakte met de aarde als met de lucht. De beweging wilde gevoelens uiten en unieke verhalen vertellen. Ook voor het decorontwerp en de kostuums werden beeldende kunstenaars ingeschakeld.

Dit alles is te zien in ' Diversion of Angels ' (1948), een van zijn meest emblematische choreografieën, die het programma in Madrid opent (net zoals bij zijn eerste bezoek aan de hoofdstad in 1987 ). Het is een stuk over de liefde, bekeken vanuit drie gezichtspunten en gesymboliseerd door drie vrouwen, gekleed in drie kleuren: romantisch en puur (wit), gepassioneerd en erotisch (rood) en jeugdig en speels (geel). Het is een expressieve en vitale choreografie die, bijna tachtig jaar na de creatie, nog steeds frisheid uitstraalt.

' Immediate Tragedy ', een intieme en ontroerende solo, toont een ander gezicht van Martha Graham, haar humanisme. Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan toonde ze (in meerdere choreografieën) haar bezorgdheid over de Spaanse Burgeroorlog en met dit pijnlijke stuk (dat Anne Soulder op een opwindende en betoverende manier danste) bracht ze een eerbetoon aan de Spaanse vrouw (hoewel sommige huidige politici denken dat zij het feminisme hebben uitgevonden, bestond het feminisme al in 1937 en waren er geen grote slogans nodig om het te verkondigen; kunst gaat verder).

De nalatenschap van een maker (in dit geval een vrouwelijke maker) bestaat niet alleen uit het werk dat hij of zij achterlaat; en misschien nog wel belangrijker: de voetafdruk ervan. De erfenis van Martha Graham wordt weerspiegeld door figuren als Alvin Ailey, Paul Taylor en Merce Cunningham en baant nog steeds de weg voor de makers van vandaag. Het beste voorbeeld zijn de twee werken waarmee het programma wordt afgesloten: ' We the People ' van Jamar Roberts; en ' Cave' van Hofesh Shechter. Dynamisch, aanstekelijk, krachtig en gebaseerd op de roots van de folk- en countrymuziek van Rhiannon Giddens. Het is een ode aan de mensheid en een diep emotioneel werk. In 'Cave' gebruikt Shechter het clair-obscur om een ​​stuk overweldigende energie te creëren, waarbij stilte net zo belangrijk is als de muziek. Het nummer grenst aan techno en is hoofdzakelijk percussief.

Maar als je de creaties van Martha Graham naast die van Roberts en Shechter ziet (beide zijn de afgelopen drie jaar in première gegaan), wordt de bewondering voor een vrouw die honderd jaar geleden met haar kolossale talent de danskunst op een manier wist te begrijpen die vandaag de dag nog steeds volkomen actueel is, benadrukt.