Vakantie: een onbereikbare luxe voor Mexicanen

In de collectieve verbeelding zijn vakanties een recht, een noodzakelijke rustpauze, een beloning voor lange werkdagen. Voor miljoenen Mexicanen is de droom van een paar dagen weg van huis echter steeds meer een onbereikbaar privilege. Hoewel de toeristische sector recordaantallen meldt in bestemmingen zoals Cancún, Los Cabos en Vallarta, is de realiteit dat de meeste Mexicanen niet op vakantie gaan, of dat doen met een budget dat hen nauwelijks toelaat om te ontspannen. Volgens gegevens van het Ministerie van Toerisme en het INEGI (Nationaal Instituut voor Statistiek en Geografie) maakte slechts 56% van de Mexicaanse huishoudens in 2023 minstens één vakantiereis. Met andere woorden: bijna de helft van het land ging niet op vakantie. Van degenen die wel reisden, deden de meesten dat binnen hun eigen staat of naar een nabijgelegen bestemming, voornamelijk omdat ze zich geen vervoer, accommodatie en eten buiten hun regio konden veroorloven.

Uit een onderzoek van adviesbureau Kantar blijkt dat Mexicanen gemiddeld tussen de 7.000 en 15.000 peso uitgeven aan vierdaagse familievakanties. Dit lijkt misschien bescheiden, maar voor veel mensen vertegenwoordigt het het minimumloon van een hele maand. Wie besluit om naar iconische toeristische bestemmingen zoals de Riviera Maya of Baja California Sur te gaan, kan gemiddeld zelfs 30.000 peso per gezin uitgeven, inclusief vervoer, accommodatie en eten. Het resultaat? Schulden, korte vakanties, of zelfs helemaal geannuleerde vakanties.

In tegenstelling tot de mythe dat "Mexicanen leven voor de feestdagen", is de realiteit dat we een van de laagste gemiddelden voor betaalde vakantiedagen in de OESO hebben: slechts 12 vakantiedagen per jaar, ver onder de 30 dagen die landen als Frankrijk en Brazilië toekennen. Dit beperkt niet alleen de mogelijkheid om te reizen, maar ook de mogelijkheid om zinvolle vakantie-ervaringen te plannen die de geestelijke gezondheid verbeteren en familiebanden versterken.

Daarbij komt nog de impact van de inflatie in het toerisme. Gegevens van de Mexicaanse Vereniging van Reisbureaus geven aan dat de prijzen voor accommodatie en vervoer tussen 2022 en 2024 met maar liefst 18% zijn gestegen, voornamelijk als gevolg van stijgende brandstofprijzen en de grote vraag tijdens vakantieperiodes. Binnenlandse bestemmingen die voorheen als "toegankelijk" werden beschouwd – zoals Ixtapa, Acapulco of Huatulco – zijn nu bijna net zo duur als reizen naar het buitenland.

De ongelijkheid is ook duidelijk zichtbaar in de gekozen bestemmingen: terwijl de midden- en hogere klasse kiest voor strandresorts, Disney-trips of uitstapjes naar Europa, zijn Mexicanen met een lager inkomen – degenen die erin slagen te vertrekken – geneigd om familie in andere steden te bezoeken of naar religieuze bestemmingen te gaan zoals de Basiliek van Guadalupe of San Juan de los Lagos, waar de kosten lager kunnen zijn als ze een netwerk van steun hebben. Het is niet verwonderlijk dat tijdens de Goede Week of lange feestdagen de busstations vol zitten, terwijl luchthavens slechts een klein deel van de bevolking bedienen.

We mogen het psychologische effect niet uit het oog verliezen: het ontbreken van goede vakanties, van echt even helemaal loskoppelen, genereert een opeenstapeling van stress die direct van invloed is op de productiviteit, het ziekteverzuim en de levenskwaliteit. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is Mexico een van de landen met de hoogste werkgerelateerde stress in Latijns-Amerika, en het gebrek aan voldoende rustplekken is een belangrijke factor.

De Mexicaanse toeristenindustrie daarentegen beleeft een bloeiperiode die wordt gedreven door de komst van buitenlanders, terwijl het binnenlandse toerisme – dat een drijvende kracht zou moeten zijn achter regionale ontwikkeling en maatschappelijk welzijn – voor steeds grotere uitdagingen staat. De luchtverbindingen blijven beperkt tot een paar luchthavens, betaalbare accommodatie is schaars en all-inclusive arrangementen zijn gunstiger voor internationale ketens dan voor lokale gemeenschappen.

Als we een rechtvaardiger Mexico willen, hebben we dringend een overheidsbeleid nodig dat binnenlands toerisme voor alle sociale klassen stimuleert, met toegankelijke leningen, een diverse toeristische infrastructuur en campagnes die alternatieve bestemmingen promoten. Investeren in fatsoenlijke vakanties is geen luxe: het is een investering in welzijn, sociale cohesie en geestelijke gezondheid. En bovenal betekent het erkennen dat het recht op rust precies dat moet zijn: een recht, geen privilege.

Vakanties zouden voor de meerderheid geen onbereikbare luxe meer moeten zijn. Zolang we de aanhoudende ongelijkheid in de toegang tot toerisme niet aanpakken, zullen we een land blijven waar reizen voor velen een droom is en voor enkelen een routine. Meer dan buitenlandse toeristen heeft Mexico behoefte aan burgers die ook hun eigen land kunnen leren kennen en ervan kunnen genieten.