Waarom Spanje tegen Trumps NAVO-uitgaveneisen van 5% is

Het Europese land sloot 2024 af als het NAVO-lid dat het kleinste percentage van zijn jaarlijkse economische output aan defensie besteedde. Daarmee bleef het land onder de doelstelling van twee procent die in 2014 was gesteld.

Nu Trump dreigt de Amerikaanse veiligheidsgaranties in te trekken bij lidstaten waarvan wordt aangenomen dat ze hun verantwoordelijkheid niet nemen, heeft Spanje nieuwe uitgaven aangekondigd om dit jaar de grens van twee procent te halen.

Madrid is echter terughoudend bij suggesties om de doelstelling te verhogen naar vijf procent, omdat het agressieve Rusland, dat Oekraïne al vier jaar binnenvalt, Europa bedreigt.

Nu Duitsland en Polen de nieuwe maatstaf al steunen, zou Spanje tijdens de NAVO-top van 24 en 25 juni in Den Haag geïsoleerd kunnen raken ten opzichte van zijn bondgenoten.

LEES OOK: Zijn de defensie-uitgaven van Spanje aan de NAVO echt zo laag als Trump beweert?

"Veel landen willen vijf (procent), dat respecteren wij... maar Spanje zal de doelstellingen die ons zijn gesteld, waarmaken", zei Defensieminister Margarita Robles deze maand tijdens een bijeenkomst van NAVO-collega's in Brussel.

"Wat er echt toe doet, is dat Spanje de capaciteiten en doelstellingen haalt die de NAVO heeft vastgesteld. Wij kunnen onszelf geen percentages opleggen", zei ze.

Volgens Félix Arteaga, defensiespecialist bij het Elcano Royal Instituut in Madrid, zijn het 'interne politieke redenen' die het standpunt van de linkse minderheidscoalitieregering bepalen.

De socialistische premier Pedro Sánchez staat voor een lastige afweging: hij moet zich aansluiten bij de NAVO-bondgenoten en zijn extreemlinkse coalitiepartner Sumar overhalen om de militaire uitgaven te verhogen.

Hij heeft de plannen voor nieuwe defensie-uitgaven van ruim € 10 miljard niet aan het parlement voorgelegd. Dit leidde tot kritiek van zijn parlementaire bondgenoten, wier steun cruciaal is voor de levensvatbaarheid van de regering.

De fragiele coalitie wankelde de afgelopen week nadat een corruptieschandaal waarbij een van de naaste medewerkers van Sánchez betrokken was, een crisis binnen zijn socialistische partij veroorzaakte.

LEES OOK: Hoe machtig is het Spaanse leger?

'Culturele barrières'

In Spanje "zorgt de grote politieke fragmentatie ervoor dat het lastig is om overeenkomsten te sluiten die vergelijkbaar zijn met die van andere landen", zoals Duitsland, aldus Santiago Calvo, hoogleraar economie aan de Universidad de las Hesperides.

Calvo wees ook op de "gevoelige" overheidsfinanciën: de Spaanse staatsschuld is een van de hoogste in de Europese Unie, namelijk 103,5 procent van het bruto binnenlands product.

Toch is dat cijfer de laatste jaren wel gedaald en zouden de aanhoudend sterke economische prestaties de overheid "ruimte" moeten geven om meer uit te geven, aldus Arteaga, die in plaats daarvan "culturele" belemmeringen signaleerde.

De grotere afstand van het Iberisch Schiereiland tot Rusland dan die van Oost-Europese landen zoals Polen "vermindert de bezorgdheid en urgentie... we voelen ons niet bedreigd, we willen geen gewapende conflicten", aldus Arteaga.

"De regering moet de Spaanse burgers uitleggen dat ze solidariteit moeten tonen" met landen in Noord- en Oost-Europa, zei hij.

Er heerst ook onduidelijkheid over het idee om vijf procent van het BBP te investeren in defensie.

NAVO-chef Mark Rutte noemde 3,5 procent van de militaire uitgaven volgens de traditionele definitie van het begrip in 2032, waarbij de resterende 1,5 procent naar veiligheid in bredere zin gaat, inclusief grensbewaking en cyberveiligheid.

Tijdens de NAVO-top "zal alles afhangen van details", zoals de flexibiliteit van de definitie van defensie-uitgaven en het tijdsbestek om deze te realiseren, voorspelde Arteaga.

Robles zei tijdens de top dat "Spanje niets zal vetoën" en noemde haar land "een constructieve bondgenoot".

LEES OOK: Zal ​​Trump de Amerikaanse militaire bases in Spanje sluiten?