Agustín Laje: de presidentiële ideoloog en agitator

Sinds zijn eerste publicatie, Het Zwartboek van het Nieuwe Links , een essay over opinie en culturele analyse, samen met Nicolás Márquez, de biograaf van Javier Milei , heeft hij zijn invloedssfeer voortdurend uitgebreid en is hij uitgegroeid tot het organische "orgaan" van het presidentschap. In tegenstelling tot traditionele intellectuelen in centristische regeringen, beweert Agustín Laje echter dat hij geen voordelen geniet en ook geen enkele vorm van overheidsgeld int . Zijn Faro Foundation ontvangt bijdragen van bedrijven, legt hij uit, terwijl hij zijn brood verdient met zijn royalty's – hij is de bestverkopende politieke essayist, beweert hij – en met lezingen bij denktanks en kringen van het nieuwe mondiale rechts.

Strikt genomen is Lajes strategie tweeledig: een professorale versie in persoon en in boeken, en op X, met venijnige tweets die vaak grenzen aan McCarthyisme . Het laatste hoofdstuk was begin juni, toen hij twijfelde of "een linkshandige" het recht verdient om als "medeburger" te worden beschouwd; de afwijzing was zo groot dat hij het uiteindelijk verwijderde. Wat volgt is het gesprek dat we via Zoom hadden in mei, toen hij op tournee was door Europa en op het punt stond deel te nemen aan de Conservative Political Action Conference (CPAC) in Hongarije.

– The Cultural Battle , mijn tweede boek, waar ik sinds 2018 aan werk. Ik vond dat het dieper in zou gaan op de relatie tussen cultuur en politiek, en wel in partijpolitieke termen. Het werd gepubliceerd in 2022; het werd dat jaar door Milei gepresenteerd op de boekenbeurs. The Battle... was bedoeld om een strategie te ontwikkelen voor wat ik "het nieuwe rechts" noem, een term die niemand gebruikte vóór Milei's opkomst en Trumps terugkeer naar het Witte Huis...

– Het globalisme levert een vernietigende kritiek op het internationale systeem, te beginnen met de Verenigde Naties.

– Ja, het gaat over de machtsaccumulatie in supranationale organisaties, en hoe dit fenomeen nauwlettend onderzocht moet worden door libertarische sectoren die zich historisch gezien hebben gericht op het controleren en inperken van staatsgezag. Er ontstaan al geruime tijd nieuwe machtsstructuren die het staatsapparaat overstijgen.

– Hoeveel invloed heeft je katholieke geloof op je politieke opvattingen? Sterker nog, je YouTube-volgers behandelen je alsof je een prediker van de 'nieuwe rechterzijde' bent.

–Het idee van evangelisatie is ook verbonden met het idee van politicus zijn . Het maakt deel uit van dezelfde theologisch-politieke taal. De linguïstische en semantische overdrachten van religieus discours naar politiek discours in de loop van de moderne secularisatie zijn zeer interessant. Ik was jarenlang vervreemd van mijn geloof. Ik noemde net Het Zwartboek van Nieuw Links ; toen Márquez en ik het publiceerden, hadden we geen religieuze invloed, niet bewust. In de loop der jaren ben ik teruggekeerd naar de katholieke kerk . Tegenwoordig probeer ik mijn geloof zoveel mogelijk te belijden, op zondag naar de mis te gaan en soms te biechten. Maar mijn politieke denken heeft geen enkele relatie met mijn overtuigingen. Je vindt geen enkel Bijbelcitaat in mijn geschriften.

– Uw standpunten over gezin, geboorte en abortus komen echter overeen met de leer van de Kerk.

– Het zouden religieuze teksten zijn als hun fundament religieus was, maar dat is niet het geval. Bovendien hoef je niet in God te geloven om tegen abortus te zijn . Ik ben bijvoorbeeld geen activist tegen masturbatie . Je zou kunnen zeggen: "Nou, masturbatie is zondig volgens de Kerk." En ik heb niet tegen masturbatie geschreven, omdat ik daar geen schending van fundamentele rechten in zie. Aan de andere kant zie ik bij abortus wel een schending, de belangrijkste van allemaal: het beïnvloedt de organische bestaansvoorwaarde, namelijk het recht op leven. Mijn werk is geen religieuze kruistocht. Ik werk niet vanuit het begrip zonde, maar vanuit een politiek-juridisch begrip. Ik geef lezingen in seculiere contexten. Maar wanneer ik door een kerk word uitgenodigd, ga ik er ook heen. En ik word veel vaker uitgenodigd door evangelische kerken.

– Kunt u zich identificeren met de ideeën van Steve Bannon of Elon Musk, als een voorstel van ‘nieuw rechts’?

– Nee, niet omdat we het ideologisch oneens zijn, maar omdat mijn rol anders is: boeken schrijven. Musk is ondernemer en technoloog. Bannon is campagneadviseur; ik ben geen strateeg, maar politicoloog. En naast de vele mogelijke activiteiten wijd ik me aan politieke theorie en filosofie .

– Wat is uw beoordeling van de toespraak van de president op het Davos Forum? Er werd gezegd dat u de auteur was.

– Nee, het is geschreven door Santiago Cabo. Ik weet niet wie hij is, maar ik vond het grappig hoe stellig de media beweerden dat ik het geschreven had. Als ik een toespraak schrijf, zul je begrijpen waarom ik auteurs aanspreek. Sterker nog, als ik het had geschreven, had ik de kwestie van pedofilie aangekaart [de controverse ontstond doordat Milei deze misdaad associeerde met homoseksualiteit], verwijzend naar het grote aantal auteurs die een sleutelrol speelden in de ontwikkeling van de gendertheorie en die de gruwel van pedofilie probeerden te relativeren.

–Wie beschuldigt u ervan te relativeren?

–Ik zou de Canadese activiste Shulamith Firestone, de filosoof Michel Foucault, Simone de Beauvoir en Judith Butler [een Amerikaanse feministische professor] hebben genoemd. Een aantal zeer belangrijke auteurs in de gendertheorie stellen dat de relatie tussen volwassenen en kinderen moet worden gedeconstrueerd, niet gedemoniseerd of vervolgd. Foucault en Simone de Beauvoir hebben zelfs publieke oproepen gedaan namens pedofielen. Of ik zou bijvoorbeeld ook hebben vermeld dat er in de VS pro-pedofiele organisaties actief zijn, beschut in het discours van de genderideologie om hun seksuele afwijkingen te presenteren als onderdeel van hedendaagse deconstructie. Ik heb de toespraak niet gehouden en heb er ook niets mee te maken gehad. Maar ik praat al jaren met Milei over deze kwesties; ik kan niet uitsluiten dat ze een aantal van mijn ideeën heeft gelezen; ze heeft mijn boeken.

–Adviseert u de president?

– Dat zou te veel zijn om te zeggen. Ik kan met hem over allerlei onderwerpen praten. Het enige wat ik je kan vertellen, is dat hij mijn boeken heeft; elke keer dat ik er een publiceer, stuur ik ze naar hem. We hebben het gehad over abortus, feminisme en immigratie, over culturele kwesties en postmarxisme.

–De toespraak in Davos werd op grote schaal verworpen en leidde tot protesten.

–Ja, een mars van groepen die nooit op Milei hebben gestemd en dat ook nooit zullen doen... Het kwam veel meer door de mediahype, want er zijn zeer militante en luidruchtige groepen in de media, feministen met aanzienlijke lobbykracht, die het gevoel creëerden dat dit de Argentijnen boos had gemaakt. Op basis van de peilingen zie ik geen politieke impact. Er was niets nieuws in Davos. Hij had al gezegd dat hij het Ministerie van Vrouwenzaken zou sluiten en dat hij tegen abortus en genderideologie was.

–In uw toespraak legt u veel nadruk op het redden van het Westen.

–Het Westen is een conjunctie van drie fundamentele tradities: de oude Grieken , de Romeinen en het christendom . Vanuit dat wereldbeeld, waar de drie stromingen elkaar voeden, komen we bij de moderniteit. Maar de moderniteit probeert terug te keren naar de Oudheid en haar wortels. Zelfs in de revolutionaire fase van het Westen, de 18e eeuw, konden degenen die een nieuwe wereld bouwden niet ophouden te praten over de Oude Wereld. Robespierre kon niet ophouden te denken aan Sparta. Saint-Just, net zoals Montesquieu, kort voor de Franse Revolutie, keek naar Rome en Griekenland . In de 19e eeuw dreef de nieuwe filosofie die in de vorige eeuw was ontstaan, af naar een zich ontwikkelend collectivisme en manifesteerde zich in de 20e eeuw in een totalitaire vorm. Daar zijn we pas in de jaren 1990 uit gekomen. En deze eeuw vindt ons in een nieuwe wereld die wordt doorkruist door de versnelling van de technologie tot onvermoede niveaus.

–Waarom is het Westen beter dan andere beschavingen?

–Ik zeg niet dat het beter is; ik zeg dat het van ons is. Als we willen zien wat beter of belangrijker is, dan komen de wetenschappelijke methode en de filosofie die wereldwijd worden bestudeerd uit het Westen. Je zult me zeggen: "Ook in het Oosten." Klopt, maar in het Oosten bestuderen ze ons ook. Zelfs de revoluties op andere breedtegraden, de Chinese Revolutie en de Russische Revolutie, waren volledig westers. Het Westen is de bakermat van grote dingen, maar er is sinds de tweede helft van de 20e eeuw sprake van zelfkastijding in deze nieuwe filosofie van deconstructie [de Franse poststructuralistische school]: deze zelfdemonisering probeerde het eigene te vernietigen met het excuus de ander te omarmen, om onszelf van onszelf te bevrijden.

–Wordt het gered door tegen de woke-beweging te vechten?

– Politiek gezien is er veel te doen. Wanneer "nieuw rechts" aan de macht komt, begint het de culturele vernietigingsmechanismen te ontmantelen waar links oprukte. Een voorbeeld zijn de door Donald Trump stopgezette samenwerkingsprogramma's van USAID , waarbij we zagen hoe het geld werd gebruikt om woke-ideologie en -projecten in andere landen te verspreiden. In de VS heeft de financiering van universiteiten, bijvoorbeeld aan Harvard , de afgelopen jaren anti-Amerikanisme bij jongeren aangewakkerd. Als je naar deze universiteiten gaat, zie je een angstaanjagende, zelfkastijdende politisering. Daar werden Amerikaanse vlaggen verbrand en wordt een versie van de geschiedenis onderwezen waarin Amerikanen de kanker van de wereld zijn.

–Je voelt je onderdeel van het nieuwe recht.

–Ja. Toen ik De Culturele Strijd schreef, gaf ik het de ondertitel "Kritische Reflecties voor een Nieuw Rechts". Het moest "rechts" heten om die schandelijke schijn te verwijderen. Decennialang was links zijn cool; jezelf rechts noemen stond gelijk aan de slechterik zijn.

– Soms lijkt het alsof je energie en agressie voortkomen uit frustratie en woke doctrinaire excessen. Je komt over als een nieuwkomer; het doet me denken aan Giuliano da Empoli's essay "De Ingenieurs van Chaos ".

–We zijn nieuw, want voorheen was er geen rechtse optie met een reële kans om te winnen. Op mijn 36e herinner ik me geen rechtse optie. Mauricio Macri was niet rechts, en hij definieerde zichzelf ook niet zo . Hij zocht naar alle mogelijke manieren om te zeggen dat PRO geen ideologie had, of hooguit dat het centristisch was. Als je doelt op een alternatief voor het Kirchnerisme, met een ideologie als tegenpool, dan biedt alleen nieuw rechts dat.

– Wat heb je gemeen met het Kirchnerisme? Ook jij baseert je identiteit op de constructie van de vijand.

–Wat gedeeld wordt, is een visie op het politieke. Het blijkt dat de filosofen van het Kirchnerisme, Ernesto Laclau en co., de ideeën van Carl Schmitt omarmden . Deze Duitse jurist definieert in zijn boek Het concept van het politieke het politieke rond de oppositie vriend/vijand. Hij zegt: "Net zoals we moraliteit definiëren door de oppositie goed of slecht, economie door de oppositie winstgevend/onrendabel, definiëren we politiek door de propositie vriend/vijand." Het Kirchneristische populisme ontwikkelde zich op een Schmittiaanse manier; het construeerde daarom voortdurend vijanden. Het vernieuwde ze om zijn eigen macht te versterken. De strijdkrachten, de landbouwsector, de media en de rechterlijke macht speelden allemaal die rol. We spreken van een culturele strijd omdat we tegenover mensen staan die ons als vijanden hebben gedefinieerd. Eerst was dat links. Zij hebben twintig jaar lang onze vrijheden bevorderd. Daarom is het absurd om ons te vragen geen Schmittiaanse visie op politiek te hebben, simpelweg omdat we de macht hebben.