Arctische geopolitiek: waarom concurreren Rusland, de VS en China om ijs?

Het Arctische gebied, ooit een afgelegen en bevroren gebied, is uitgegroeid tot een van de belangrijkste strategische brandpunten van de 21e eeuw. Door het voortschrijdende smelten van ijs als gevolg van klimaatverandering strijden machten zoals Rusland , de Verenigde Staten en China om toegang tot natuurlijke hulpbronnen, nieuwe handelsroutes en belangrijke militaire posities.

Volgens schattingen van de U.S. Geological Survey zou het Noordpoolgebied bijna 13% van 's werelds onontdekte olie en 30% van het onontdekte aardgas kunnen bevatten. Deze enorme energierijkdom biedt een strategische kans voor landen die hun energiezekerheid willen waarborgen of hun wereldwijde invloed willen vergroten.

Rusland is in dit opzicht het meest agressieve land geweest. Het heeft zijn militaire aanwezigheid vergroot, bases in het Noordpoolgebied gereactiveerd en zijn ijsbrekervloot versterkt. Ondertussen hebben de Verenigde Staten , met Alaska als toegangspoort tot het Noordpoolgebied, hun aanwezigheid ook versterkt, zij het met minder specifieke infrastructuur dan Rusland.

China heeft zichzelf, hoewel het geen Arctisch land is, uitgeroepen tot een "bijna-Arctische staat" en miljarden geïnvesteerd in onderzoek, expedities en bilaterale overeenkomsten in de regio, op zoek naar toegang tot routes en hulpbronnen.

Het smeltende ijs heeft seizoensgebonden navigatie mogelijk gemaakt op voorheen onmogelijke routes. De Noordoostelijke Doorvaart en de Noordwestelijke Doorvaart zouden de reizen tussen Azië, Europa en Noord-Amerika met weken kunnen verkorten, wat de logistieke kosten drastisch zou verlagen.

China heeft geïnvesteerd in wat het de "Polaire Zijderoute" noemt, in de hoop op een toekomstig handelsnetwerk in het Noordoosten. Rusland ziet de Noordoostpassage ook als een commercieel alternatief onder zijn controle en legt regels op aan buitenlandse schepen die erdoorheen varen.

De militaire aanwezigheid is dramatisch toegenomen. Rusland heeft luchtverdedigingssystemen en radarstations geïnstalleerd op zijn Arctische eilanden, terwijl de VS hun ijsbrekervloot hebben gereactiveerd en regelmatig oefeningen met de NAVO houden in nabijgelegen wateren.

Soevereiniteit over de zeebodem is een ander probleem. Landen zoals Rusland, Canada en Denemarken hebben claims ingediend bij de VN-Commissie voor de Grenzen van het Continentaal Plat, in een poging hun onderwatergrenzen te verleggen op basis van geologische criteria.

De ironie van het Noordpoolgebied is dat klimaatverandering , een existentiële bedreiging voor de planeet, ook de reden is dat dit gebied strategisch wordt. Smeltend ijs vergemakkelijkt de toegang tot hulpbronnen en routes, maar brengt ook milieurisico's, migratie van soorten en ecologische destabilisatie met zich mee.

Geopolitieke spanningen zouden samenwerking op het gebied van klimaat of natuurbehoud kunnen belemmeren. De militarisering van het Noordpoolgebied zou een vreedzame regio ook kunnen transformeren tot een nieuwe