Tlatlaya: Het politieke dilemma dat de regering op de proef stelt

De arrestatie van 60 federale en staatsagenten door inwoners van Tlatlaya is niet alleen een veiligheidscrisis; het is een complex politiek schaakspel. De regering van de staat Mexico wordt gedwongen onder druk te onderhandelen om een escalatie van geweld te voorkomen die catastrofale gevolgen zou kunnen hebben, gezien de duistere geschiedenis van de gemeente.

TOLUCA, EDOMEX. - Narratieve controle en crisismanagement zijn twee van de zwaarste beproevingen voor elke regering. In de staat Mexico staat de huidige regering voor een vuurproef in Tlatlaya , waar de arrestatie van tientallen veiligheidspersoneel door de gemeenschap van San Pedro Limón een politiek dilemma van enorme omvang heeft gecreëerd.

De situatie dwingt de regering tot een evenwichtsoefening. Enerzijds moet ze het gezag van de staat bevestigen en niet toegeven aan een drukmaatregel die in wezen een illegale handeling vormt. Anderzijds moet ze koste wat kost een gewelddadige confrontatie vermijden die in een tragedie zou kunnen eindigen en een mensenrechtenschandaal met nationale en internationale gevolgen zou kunnen worden.

Gezien dit scenario is onderhandelen de enige logische en politiek duurzame oplossing. Naar verwachting zal er in de komende uren een overlegtafel worden opgezet tussen vertegenwoordigers van het Secretariaat-Generaal van de Regering van de staat Mexico, commandanten van SEDENA en de Nationale Garde, en de leiders van de protestgemeenschap.

Dit mechanisme is door de Mexicaanse overheid al gebruikt om andere conflicten te sussen, zoals protesten van vrachtwagenchauffeurs die meer veiligheid eisten tegen afpersing door de georganiseerde misdaad. De zaak-Tlatlaya is echter oneindig veel complexer.

De eisen van de bewoners, die Operatie Bevrijding van onregelmatigheden beschuldigen, brachten de regering in een lastig parket. Het tegemoetkomen aan deze eisen zou kunnen worden geïnterpreteerd als capitulatie ten opzichte van groepen die, volgens de eigen hypothese van de operatie, banden zouden kunnen hebben met of onder druk zouden kunnen staan van de georganiseerde misdaad. Het negeren van deze eisen zou daarentegen het risico op confrontaties in stand houden.

Wat deze crisis bijzonder explosief maakt, is het precedent van het bloedbad in Tlatlaya in 2014. In juni van dat jaar kwamen 22 burgers om het leven bij een vermeende confrontatie met het Mexicaanse leger. Latere onderzoeken door de CNDH en persberichten onthulden dat ten minste twaalf van hen na hun overgave buitengerechtelijk waren geëxecuteerd.

Die gebeurtenis heeft een onuitwisbaar litteken achtergelaten in het collectieve geheugen en de reputatie van de strijdkrachten. Sindsdien wordt elke operatie in Tlatlaya onder nauwlettend toezicht uitgevoerd. De huidige regering weet dat ze zich geen enkel vermoeden van nieuw geweldsmisbruik in dezelfde gemeente kan permitteren. Dit historische spook beperkt haar mogelijkheden drastisch en dwingt haar om de-escalatie en onderhandeling voorrang te geven boven elke vorm van gewelddadige actie.

"De uitdaging voor de regering is tweeledig: ze moet haar agenten vrijlaten en haar veiligheidsstrategie voortzetten, maar zonder een nieuwe Tlatlaya te creëren. Onderhandelingen gaan niet alleen over het oplossen van de blokkade; ze gaan over het voorkomen dat de geschiedenis zich op de slechtst mogelijke manier herhaalt", aldus een veiligheidsanalist.

De uitkomst van deze politieke crisis zal een precedent scheppen. Als de regering een vreedzame oplossing vindt die haar gezag bevestigt en tegemoetkomt aan de legitieme zorgen van de gemeenschap, zou ze er sterker uit kunnen komen. Als de situatie daarentegen uit de hand loopt of als ze wordt gezien als iemand die toegeeft aan chantage, zou de schade aan haar geloofwaardigheid en veiligheidsstrategie in de meest conflictueuze gebieden van de staat onherstelbaar kunnen zijn.