Welkom, meneer Tour

In Bagnères de Luchon is de zon nog niet op. Voor het eerst sinds de Tour de France de Franse Pyreneeën bereikte, is het gaan regenen. De stad verschuilt zich voor het ongemak. Maar diep in de stad zorgt de enorme aanwezigheid van de organisatoren van 's werelds beroemdste race voor opschudding. Honderden kinderen en volwassenen staan langs de kant van de weg. Hele families. Van hier tot daar. Iedereen, zonder uitzondering, staart naar de dichtstbijzijnde bocht en beschermt zich tegen de regen. De wielrenners komen er nog niet. Sterker nog, het duurt nog twee uur voordat ze er zijn. Waar ze op wachten, met nog meer enthousiasme dan de renners, is de Tour de France-karavaan. En een aanzwellend gezoem arriveert, wat de aanwezigen nog meer opwindt. Luidsprekers schreeuwen merknamen en auto's vermomd als allerlei producten verschijnen. De races beginnen terwijl sleutelhangers, tassen, hoeden en snoepjes door de lucht vliegen. Het spektakel is nog maar net begonnen. Het begon eigenlijk al in Lille en eindigt pas in Parijs.

Deze 10 kilometer lange, ruim een half uur durende festiviteiten lopen door elke etappe vóór de hoofdevenementen en hebben een eigen naam: de reclamekaravaan van de Tour de France. Een stoet van meer dan 150 auto's, omgetoverd tot mobiele praalwagens om honderden merken te promoten. Het is geen klein feest; sterker nog, de emotionele band die deze propagandakaravaan met de fans heeft opgebouwd, maakt het een fundamenteel onderdeel van de race. Een traditie die elke etappe transformeert in een volksfeest op wielen. In 2024 stonden meer dan 12 miljoen mensen langs de Franse wegen om de Tour de France te zien passeren, velen van hen meer vanwege deze karavaan dan vanwege het fietsen zelf.

170 voertuigen nemen deel aan een processie van 10 km

Het oorspronkelijke idee is niet wat je vandaag de dag op de weg ziet. Het was in 1930, 95 jaar geleden, toen Tour de France-oprichter Henri Desgrange op het idee kwam dat de deelnemende teams hun land zouden vertegenwoordigen met een parade vóór elke etappe. Later besloten alle sponsors van de race zich aan te sluiten bij een optocht die altijd dezelfde route aflegde als het peloton. Het idee van nationale teams sloeg nooit aan, maar de karavaan was meteen een succes bij de fans. Ze wisten extra inkomsten te genereren en toeschouwers te trekken. Wat begon als een handvol voertuigen met luidsprekers, is nu uitgegroeid tot een indrukwekkende reclame- en logistieke operatie die drie weken lang dagelijks Frankrijk doorkruist.

Momenteel doen er meer dan 35 merken mee, met in totaal zo'n 170 voertuigen. Hiervan zijn er 123 bestemd voor directe promotie en de rest voor interne logistiek. Elk bedrijf ontwerpt zijn auto's met gevoel voor originaliteit. Sommige zijn voorzien van opblaasbare wielrenners, andere van muziekplatforms of automatische cadeaulanceerders. In totaal kunnen er tijdens elke etappe meer dan 600.000 promotieartikelen worden uitgedeeld, van petten en T-shirts tot waterflessen, snacks en knuffels. In totaal worden er voor de hele race 15 miljoen cadeaus uitgedeeld.

12 miljoen mensen wachten op de weg

Qua aantallen is de impact overweldigend en verklaart de lange levensduur. De zichtbaarheid van de deelnemende merken is enorm: elk merk kan tijdens de drie weken van de Tour tussen de 6 en 10 miljoen mensen bereiken. Maar het is niet eenvoudig om van binnenuit deel te nemen. Het organiserende bedrijf, ASO (Amaury Sport Organisation), rekent ongeveer € 200.000 per voertuig voor de hele editie, hoewel de meest spectaculaire voertuigen dit bedrag kunnen overschrijden als ze animatiefiguren bevatten. Bovendien moet elk bedrijf de kosten dekken van zijn uitrusting, brandstof, personeelsaccommodatie en logistiek.

Om deze reus te verplaatsen, werken dagelijks meer dan 600 mensen aan de karavaan, van de 2000 die de Tour de France-organisatie vormen. Dit zijn onder andere coureurs, begeleiders, technici, beveiligingspersoneel en coördinatoren. Ze arriveren allemaal uren van tevoren om alles klaar te zetten. De start vindt plaats voordat de renners er zijn, ongeveer twee uur voordat de koersdirecteur de start van de etappe officieel aankondigt. De route, die meer dan 180 kilometer lang kan zijn, kent strenge veiligheidsmaatregelen. De snelheid is beperkt tot 80 km/u, maar het doel is om met dezelfde snelheid als de renners te rijden, rond de 40 km/u.

Gedurende de drie weken worden er 15 miljoen geschenken uitgedeeld

Hoewel het oorspronkelijke doel commercieel was, is de karavaan in de loop der jaren uitgegroeid tot een cultureel fenomeen. Veel Tour de France-fans reizen etappe na etappe, puur om de doortocht mee te maken, soms zonder veel aandacht te besteden aan de race zelf. In afgelegen dorpen of berggebieden is de doortocht van de karavaan het grootste evenement van het jaar. Het wordt beleefd met de spanning van een Driekoningenparade, waarbij volwassenen en kinderen strijden om te zien wie de meeste cadeaus kan verzamelen.

In deze editie van 2025, waarvan de cijfers nog niet beschikbaar zijn, lijkt die golf van mensen zich te hebben vermenigvuldigd. "Als ik vijf keer per dag te horen krijg dat er zelden zoveel mensen zijn geweest, dan moet dat wel waar zijn. Dat gevoel heb ik ook", bekent Christian Prudhomme, directeur van de Grande Boucle .

Mensen en nog meer mensen. Van de noordelijke vlaktes tot de eindeloze hellingen van de Pyreneeën, langs de steile hellingen van de Mur de Bretagne of de heuvels van het Centraal Massief. Want in deze Tour de France wordt de spanning niet altijd veroorzaakt door Tadej Pogacar, de heer en meester van de race. Soms komt de magie in de vorm van een vliegende hoed – de Vichy-hoed is dit jaar het meest gewild – een gigantische pop, of een handvol snoep dat uit een auto in de vorm van een wasmachine wordt gegooid. Een traditie die marketing, spektakel en fan-enthousiasme combineert als geen ander in de sport.