Er is een echt 'Oog van Sauron' vastgelegd, dat spookachtige deeltjes de ruimte in schiet.

Het tijdschrift Astronomy & Astrophysics Letters heeft een ongekende afbeelding gepubliceerd van een blazar , een van de krachtigste en helderste astronomische verschijnselen in de kosmos. Hoewel de foto ongekend is qua resolutie, is het vooral de gelijkenis met het iconische 'Oog van Sauron' uit J.R.R. Tolkiens 'In de Ban van de Ring' die de meeste aandacht trok. Wat we echter zien, is het werk van 15 jaar onafgebroken observaties met de krachtige Very Long Baseline Array radiotelescoop, waarmee een internationaal team van astronomen erin slaagde dit indrukwekkende object, gelegen op miljarden lichtjaren van de aarde, tot in detail te reconstrueren.

Dit "oog" is verre van een fantastische bedreiging; het is in feite de actieve kern van een sterrenstelsel, aangedreven door een superzwaar zwart gat dat deeltjesstralen met bijna de lichtsnelheid uitspuugt. Blazars , zoals deze, zijn quasars waarvan de stralen bijna rechtstreeks op onze planeet gericht zijn, waardoor hun schijnbare helderheid toeneemt en ze tot de meest energieke bronnen in het heelal behoren.

"Toen we de afbeelding reconstrueerden, zag het er absoluut verbluffend uit. We hadden nog nooit zoiets gezien: een bijna perfect toroïdaal magnetisch veld met een straalstroom die rechtstreeks op ons gericht is", vertelde Yuri Kovalev, senior onderzoeker aan het Max Planck Instituut voor Radioastronomie en hoofdauteur van de studie, aan Space.com . Volgens zijn team verhoogt deze uitlijning de helderheid van de blazar, geïdentificeerd als PKS 1424+240, met een factor 30.

Dit object is niet alleen een van de helderste bronnen van gammastraling, maar ook een krachtige bron van hoogenergetische neutrino's. Neutrino's, ook wel "spookdeeltjes" genoemd, zijn subatomair, onzichtbaar en extreem licht. Ze kunnen planeten, sterren en zelfs onszelf passeren, vrijwel zonder interactie met materie. Elke seconde passeren er biljoenen van ons lichaam zonder dat we het merken. Op dit moment, terwijl u deze woorden leest, passeren er neutrino's uw lichaam. Het detecteren ervan is echter een enorme wetenschappelijke uitdaging, omdat ze slechts zeer zelden met andere deeltjes botsen.

De ontdekking van PKS 1424+240 was in feite te danken aan het IceCube Neutrino Observatory, gelegen onder het ijs van Antarctica. Hun werk bevestigde dat actieve galactische kernen met superzware zwarte gaten – ons eigen sterrenstelsel, de Melkweg, heeft ook een superzwaar zwart gat in het centrum; het is echter minder actief dan andere en lanceert deze jets niet – niet alleen elektronen versnellen, maar ook protonen. Wanneer ze botsen met andere deeltjes, genereren ze deze ongrijpbare kosmische signalen, neutrino's. Inzicht in hun oorsprong helpt bij het ontrafelen van hoe enkele van de meest energieke interacties in het heelal plaatsvinden.

Bovendien biedt de reconstructie van de afbeelding van deze blazar astronomen de mogelijkheid om voor het eerst het hart van een relativistische straalstroom zo helder te observeren. Dit is een unieke kans om het onderzoek naar de extreme natuurkunde die deze kosmische reuzen beheerst, verder te ontwikkelen.