Hoe kunnen we de mensen in Gaza die honger lijden helpen? NGO's vragen om donaties, zelfs als de ergste tijden lijken te naderen.

De Gazastrook staat op instorten en er zijn geen tekenen dat de gruwel die burgers ervaren binnenkort zal eindigen. De oorlog duurt al bijna twee jaar en de door Israël opgelegde blokkade duurt al meer dan 140 dagen. Ondertussen gaan de militaire offensieven door en blijft er geschoten worden op de weinige humanitaire hulpposten, waarbij duizenden mensen omkomen. Er is ook geen vooruitgang in de onderhandelingen over een staakt-het-vuren en de honger laat zijn ergste gezicht zien : naast de bijna 60.000 doden die sinds het begin van de oorlog in 2023 zijn geregistreerd, zijn er volgens het ministerie van Volksgezondheid van Gaza, dat onder controle staat van Hamas, zo'n 113 mensen van de honger omgekomen. Van hen stierven 48 slachtoffers, 42% van het totaal, in juli. Meer dan twee miljoen mensen – de gehele bevolking van Gaza – kampen met een grote mate van voedselonzekerheid en minstens een half miljoen mensen lijden zoveel honger dat hun situatie als ‘catastrofe’ wordt geclassificeerd. Volgens de Integrated Phase Classification (IPC), een internationale ‘thermometer’ die de toegang tot voedsel meet, is hun situatie het ergst .

Wat kan een burger doen in het licht van zo'n ramp? Blijf doneren, blijf praten over Palestina en activisme nastreven , en zet druk op regeringen, organisaties en private partijen om Israël te dwingen humanitaire hulp toe te laten . Dit zijn de drie belangrijkste acties waartoe internationale organisaties, ngo's en maatschappelijke organisaties, geraadpleegd door EL PAÍS, zich onvermoeibaar inzetten om humanitaire hulp te bieden en de Palestijnse tragedie onder de aandacht van het publiek te houden.

Hoewel het lijkt alsof alles verloren is, benadrukt Raquel Ayora, algemeen directeur van Artsen zonder Grenzen (MSF) Spanje, dat de grootste uitdaging nu is "de perceptie te bestrijden dat er niets meer aan gedaan kan worden". "We zijn getuige van iets wat ik graag 'laboratoria van wreedheid' noem. Het zijn laboratoria om de grenzen van de menselijkheid te testen, en een deel van hun strategie is om ons te laten geloven dat we als burgers niet in staat zijn om hiertegen te reageren of om dingen te helpen veranderen", vertelde Ayora via een videogesprek aan deze krant.

Doneer nu (en wacht niet tot alles 'kalmeert')

"Het is buitengewoon opvallend dat er met betrekking tot Palestina geen enkele campagne is geweest in een groot bedrijf, vooral niet in supermarkten, om donaties aan te moedigen, zoals dat wel is gebeurd in Oekraïne of met de hongersnood in Ethiopië", zegt Lidón Soriano. Lid van Yala Nafarroa voor Palestina en Rescop (Solidariteitsnetwerk tegen de Bezetting van Palestina), die op 6 juli, met een kufiya over zijn schouders, op het balkon van het stadhuis van Pamplona verscheen om samen met andere vertegenwoordigers van het platform deel te nemen aan de aftrap van de Sanfermines . "Als je in een supermarkt gaat afrekenen, vinden mensen het misschien niet erg om 0,10 cent bij te dragen. Maar er is een oorverdovende stilte over Palestina gebleven", voegt hij eraan toe.

Lucía Martínez Jiménez, specialist internationale programma's bij UNICEF, dringt er bij mensen op aan niet te wachten op een "geschikt" moment om te doneren. "De zin 'Ik wacht met doneren tot alles kalm is en ze kunnen uitdelen' lijkt misschien nuttig, maar het is ook tijdverspilling", legt Martínez uit aan EL PAÍS. "We zagen dit tijdens de wapenstilstand. Alles wat gedoneerd was, maakte het mogelijk om humanitaire hulp bij de grensovergangen te plaatsen. Toen de wapenstilstand werd getekend, konden die 600 vrachtwagens per dag worden aangevoerd." Artsen zonder Grenzen beveelt hetzelfde aan. "We hebben altijd veiligheidsvoorraden binnen gehad. Als er zich kansen voordoen, zetten we alles in wat we kunnen. Daarvoor hebben we beschikbare financiële middelen nodig", zegt de directeur van Artsen zonder Grenzen Spanje.

Het is essentieel om te blijven bijdragen, want zoals de UNICEF-specialist uitlegt, hebben sommige organisaties hun financieringsdoelen niet gehaald. "UNICEF heeft een tekort van 65% in de noodhulpactie voor Gaza. Dat betekent dat er meer dan 400 miljoen dollar [€ 341 miljoen] nodig is om de operaties uit te voeren. Daarom helpt een donatie echt", zegt ze.

De Humanitaire Tien Geboden voor Weten Hoe te Helpen, uitgegeven door de Coördinator van Ontwikkelingsorganisaties, een netwerk van ontwikkelings-ngo's, raadt aan om uzelf te informeren of advies in te winnen over hoe en waar u kunt helpen. Het is bijvoorbeeld essentieel om te doneren via officiële kanalen of aan erkende instellingen. "Als u gaat helpen, zorg er dan voor dat het om iets nuttigs gaat" en "controleer de bron, voorkom het doorsturen van valse berichten" zijn enkele van de adviezen die deze instelling geeft.

De Organisatie van de Verenigde Naties voor Hulp aan Palestijnse Vluchtelingen (UNRWA), een van de belangrijkste steunpilaren voor de burgerbevolking, heeft via haar website een kanaal geopend voor donaties, zowel eenmalige als regelmatige donaties. "Donaties zijn uitsluitend bedoeld voor de noodsituatie in de Gazastrook en om de bevolking te blijven dienen", aldus UNRWA in een schriftelijk antwoord op vragen van deze krant.

We hebben altijd veiligheidsvoorraden achter de hand gehad. Als er zich kansen voordoen, investeren we er zoveel mogelijk in. Daarvoor hebben we financiële middelen nodig.

Raquel Ayora, directeur-generaal van Artsen zonder Grenzen (MSF) Spanje

Hoewel de blokkade deze organisaties momenteel verhindert voedsel aan te voeren – UNRWA heeft bijvoorbeeld 6000 vrachtwagens aan de grens staan te wachten met voldoende voedsel om de bevolking van Gaza drie maanden te voeden – maken de donaties wel andere soorten operaties in de Gazastrook mogelijk. De VN-organisatie heeft op haar beurt 12.000 professionals ter plaatse die nog steeds gezondheidszorg, onderdak, waterdistributie, psychosociale ondersteuning en afvalverwerking bieden. Artsen zonder Grenzen heeft de afgelopen vier weken 1200 operaties aan bomwonden kunnen uitvoeren, 1000 bevallingen kunnen begeleiden en 62.000 consulten kunnen geven.

Sluit je aan bij het activisme en blijf praten over Palestina

Naast geldelijke donaties kunnen burgers zich ook bezighouden met verschillende vormen van activisme. Carlos de las Heras, hoofd Europa en het Midden-Oosten bij Amnesty International Spanje, noemt alternatieven zoals straat- en online activisme.

Burgers kunnen deelnemen aan grote demonstraties of mobilisaties die georganiseerd worden door meer dan 80 lokale Amnesty International-groepen in Spanje. "Ze variëren van demonstraties tot bijeenkomsten in kleine steden, lezingen, conferenties, rondetafelgesprekken en samenwerking met universiteiten en instituten, waar we het debat met jongeren stimuleren", legt De las Heras uit.

De specialist internationale programma's van UNICEF is het ermee eens dat het ook belangrijk is om de discussie over Palestina op sociale media gaande te houden. "UNICEF, internationale organisaties en ngo's verspreiden krachtige boodschappen op sociale media, en mensen kunnen hun eigen accounts gebruiken om die te versterken en duidelijk te maken dat de situatie nog steeds bestaat en niet verbeterd is", aldus Martínez.

Alle geraadpleegde bronnen benadrukken ook dat het essentieel is om op de hoogte te blijven van wat er in Palestina gebeurt en naar het nieuws te luisteren, ook al is het verleidelijk om de realiteit los te koppelen. "Blijf praten over wat er in Gaza gebeurt. We kunnen niet toestaan dat het lijden van een hele bevolking wordt vergeten", dringt UNRWA bij burgers aan. Volgens Lidón Soriano houdt dit in dat ze zich informeren over de Westelijke Jordaanoever . "Alleen over Gaza praten beperkt het probleem tot dat kleine gebied", stelt Lidón.

Activisme kan beleidsmakers ook onder druk zetten om in actie te komen. De directeur van Artsen zonder Grenzen-Spanje stelt bijvoorbeeld dat burgers kunnen eisen dat lokale overheden en autonome gemeenschappen alles in het werk stellen om de gewonden en ernstig zieken die medische behandeling buiten Gaza nodig hebben, op te vangen. "Er staan 12.000 mensen op de wachtlijst. De Spaanse regering heeft er een aantal opgenomen, maar de behoeften zijn enorm, en burgers kunnen specifieke verzoeken hieromtrent indienen en ondersteunen", aldus Ayora.

Zoek naar manieren om druk uit te oefenen op Israël

"Geld geven is goed; het kalmeert ons geweten en helpt, maar het is noodzakelijk om de genocide te stoppen." Dit is de centrale boodschap van Lidón, afkomstig van Yala Nafarroa. Volgens de activiste kunnen burgers politieke groeperingen onder druk zetten om regeringen sancties tegen Israël op te leggen en de betrekkingen te verbreken. "Ongeacht hoeveel geld we doneren, organisaties mogen Gaza of een dorp in Nablus [op de Westelijke Jordaanoever] niet binnenkomen", voegt ze eraan toe.

Voor Lidón is het BDS-systeem (Boycot, Desinvestering, Sancties) een fundamenteel instrument, een instrument dat ook door de Palestijnen zelf is bedacht om "een einde te maken aan de apartheid en het Israëlische koloniale systeem". Druk, vervolgt ze, kan worden uitgeoefend in de vorm van economische , sportieve, culturele of academische boycots. "Israël gebruikt cultuur en sport als een politiek instrument om zichzelf als land te normaliseren", betoogt Lidón, die benadrukt dat het belangrijk is om te benadrukken dat een atleet bijvoorbeeld niet zomaar een atleet is, maar zijn staat vertegenwoordigt en, in het geval van Israël, "zijn verplichte militaire dienst heeft vervuld".

Geld geven is prima, het kalmeert ons geweten en helpt, maar het is van groot belang om genocide te stoppen.

Lidón Soriano, van het Navarrese platform Yala Nafarroa.

Voor Amnesty International is een andere optie druk uitoefenen door middel van handtekeningen. De organisatie voert momenteel een online petitie waarin ze oproept "Israël om een einde te maken aan de genocide". Tot nu toe hebben ze 227.000 handtekeningen verzameld van de beoogde 230.000. Volgens Carlos de las Heras eist de petitie dat de internationale gemeenschap maatregelen neemt "zoals een wapenembargo of een verbod op de import van producten uit illegale Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever". De handtekeningen, voegt hij eraan toe, worden periodiek doorgestuurd naar de autoriteiten, samen met rapporten en nieuw onderzoek. Hij erkent echter dat initiatieven met betrekking tot Palestina tot nu toe "niet veel succes hebben gehad".

De sleutel, voor de directeur van MSF-Spanje, is dat burgers manieren blijven vinden om Palestijnse burgers te helpen, ongeacht ideologische barrières. "Er zijn mensen die kunnen doneren aan een organisatie, er zijn mensen die naar Gaza kunnen reizen om te werken, er zijn mensen die een bericht kunnen schrijven, er zijn mensen die een straatdemonstratie kunnen bijwonen. Iedereen moet zijn eigen manier vinden om deel uit te maken van die gemeenschap, en dat is allemaal legitiem," concludeert ze.