Een festival om je onder te dompelen in ‘levende poëzie’ in Tourtour
"Poëzie voedt de geest. We hebben het nodig. Net als kunst in het algemeen." Hoewel het niet makkelijk is om poëzie te definiëren, heeft Stéphanie Ferrat, dichter, schilder en medeorganisator van het Tourtour Poëziefestival, er haar eigen kijk op. "Poëzie is zowel de ondergeschoven kindje van de literatuur – in de zin dat het minder succesvol is dan andere genres – als misschien wel de hardste kern, de fundering ervan."
Poëzie, ook geboren, soms, uit magie. Een emotie. "In de ruimte tussen de botsende woorden ontstaat iets, " stelt ze zich voor. "Het is moeilijk uit te leggen. Maar soms, als we poëzie lezen, struikelen de woorden. Ze brengen ons van streek, stellen ons ter discussie en dagen ons uit. Voor mij is poëzie iets levends, iets dat trilt, dat vibreert. Een beetje zoals in het leven in het algemeen: we trillen, we vibreren, wanneer we emoties hebben. Dan voelen we ons levend. Zelfs als we die emoties niet altijd begrijpen. Net zoals we niet altijd begrijpen wat ons in poëzie doet trillen."
Deze 'levende' poëzie is precies wat de festivalorganisatoren willen promoten en democratiseren, met een overvloed aan lezingen, tentoonstellingen, muziek en nog veel meer. Een avontuur dat vier jaar geleden begon.
Tijdens een verblijf in Lodève (34) bezocht Stéphanie het poëziefestival Les Voix de la Méditerranée. "Toen kreeg ik een ietwat gek idee... Ik dacht bij mezelf dat er in Tourtour potentieel was om een dergelijk evenement te organiseren." Potentieel, want het dorp is een prachtige omgeving, "noch te groot, noch te klein" . Perfect om een festival op menselijke schaal op te zetten, in een intieme setting. Iets dat uitwisseling stimuleert, het creëren van banden tussen publiek en auteurs. Een formule die ontmoetingen uitnodigt, die de toegang tot cultuur bevordert. "We willen bezoekers bereiken. Maar ook degenen die misschien barrières opwerpen, tot poëzie brengen. Want soms is poëzie eng. Sommigen durven de stap niet te wagen. Ze weigeren erbij te zijn, omdat ze ten onrechte denken dat het niet toegankelijk voor hen is..."
De wens om zo'n festival op te zetten komt ook voort uit een observatie: poëziepodia zijn schaars. "Ik ken er niet veel in Dracénie, of in het departement zelf trouwens." Om daar verandering in te brengen, benaderde Stéphanie Ferrat, met het idee in de la, François Heusbourg, dichter en uitgever van Unes Publishing (1). "Ik vroeg hem of hij interesse had in het project. En hij was meteen enthousiast." Sindsdien hebben de twee organisatoren, ondersteund door hun kleine team, het festival jaar na jaar laten groeien, met veel inzet en vindingrijkheid. Ze ontvingen zelfs een allereerste subsidie van € 5.000 van de Regionale Raad. Beetje bij beetje ontstond er een dynamiek rond het evenement. Mond-tot-mondreclame werkt. Auteurs uit heel Europa verspreiden het nieuws en reageren positief op uitnodigingen. Er is een ware navolging gaande.
Poëzie, muziek, schilderkunst...Dit jaar wordt het festival nog groter. "We breiden het uit en verwachten zo'n vijftien auteurs." Elk jaar verwelkomt het festival buitenlandse dichters onder de gastschrijvers, zoals dit jaar de Ierse dichter Geoffrey Squires. "Hij is praktisch tweetalig. Zijn poëzie is heel eenvoudig. Het bevat observaties van landschappen en omzwervingen, in een diepgaande en kalme stijl," beschrijft Stéphanie.
Een van de basisprincipes van het festival is ook om generaties auteurs te vermengen. "Dat is belangrijk voor ons. Om nog meer te laten zien dat poëzie springlevend is." Om het ietwat ouderwetse imago dat eraan kleeft te doorbreken. Dat zal met name het geval zijn voor de 22-jarige Cypriotische dichteres Marie Roumégas, die net haar debuutboek heeft uitgebracht. "Ze groeide op tussen Corsica, Kreta en Cyprus. Ik zou zeggen dat haar poëzie bijna naïef is, in al haar eenvoud." En er zullen ook meer bekende auteurs op het programma staan. Zoals Esther Tellermann. "De grote Franse dichteres, meervoudig bekroond met de François-Coppée-prijs van de Académie Française, de Max-Jacob-prijs en de Louise-Labé-prijs. Ze is een geweldige dame. Voor mij is haar poëzie stijlvol. Het doet me denken aan fluweel. Ze behandelt vaak de vraag naar de ander, op een verborgen of indirecte manier."
Ook Dorothée Volut, woonachtig in Artignosc, verdient een vermelding. "Een echte favoriet. Wat ze overbrengt is werkelijk prachtig." Drie dagen lang zullen deze auteurs zich vestigen in een steegje of op een pleintje, in de schaduw van een plataan, voor intieme lezingen. "Iedereen leest 15 tot 20 minuten lang passages naar keuze. We verplaatsen ons van de ene plek naar de andere, zonder dat er gelijktijdig wordt voorgelezen. Dit jaar bieden we ook tweestemmige lezingen aan, met twee dichters na elkaar, om een andere dynamiek, een andere energie te creëren." Maar naast de lezingen zal poëzie op vele manieren tot uiting komen. Dit omvat een schilderijententoonstelling. " We nodigen altijd schilders uit die een band hebben met boeken." Maar ook door muziek, "inclusief een aperitief op een ligstoel en lezingen begeleid door solopianist Benjamin Muller. Of een concert van Saxophonus, een improvisatiemuziekgroep die drie saxofonisten samenbrengt, op zaterdagavond. Ook hier, met een link naar woorden, waarschijnlijk een lezing van onze mecenas, dichter en schrijver Bernard Chambaz."
Ook de moeite waard is de schrijfworkshop van Ludovic Degroote, "buiten aan het kanaal, in de schaduw van de eikenbomen, vlakbij het oude washuis. Om te focussen op het creatieve proces en poëzie op een andere manier te benaderen."
Ook kinderen worden bij het festival betrokken, met name via schoolwerk dat ze van tevoren maken. "Ze lezen hun gedichten voor, geschreven tijdens workshops van de vereniging Remarque. En hun creaties worden tentoongesteld in de gemeentelijke bibliotheek."
Een prachtig programma voor een reis door de verbeelding. Delen, verbinden. "Er komt altijd wel iets voort uit deze ontmoetingen...", verzekert Stéphanie. We geloven haar graag.
1. Unes editions, nu gevestigd in Nice, werd in 1981 in Draguignan opgericht door Jean-Pierre Sintive.
Var-Matin
