Erfgoed: vier natuurgebieden die een ecologie van natuurbehoud uitvinden

Gelegen op het geologische kruispunt tussen de Noordelijke en Zuidelijke Alpen, werd de Lautarettuin in 1899 aangelegd door de Universiteit van Grenoble met als doel te begrijpen hoe planten zich aanpassen aan een vijandige omgeving. Verwoest tijdens de Tweede Wereldoorlog, herwon de tuin in de jaren 50 zijn bloei en groeide uit tot een van de hoogstgelegen botanische tuinen van Europa (2100 meter boven zeeniveau). In 2024 werd de tuin bekroond met de Prijs voor de Kunst van de Tuin.

Het is tot ¹ september open voor bezoekers en herbergt 2000 plantensoorten verspreid over twee hectare, van de Himalayaanse blauwe papaver tot planten uit de Kaukasus. Het is tevens een laboratorium op grote hoogte, populair bij onderzoekers die de impact van klimaatverandering bestuderen, onder toezicht van het Franse Nationaal Centrum voor Wetenschappelijk Onderzoek (CNRS).

Voor het project "Flying Alpages" werd een bergperceel zelfs met een helikopter 500 meter lager geplaatst om de effecten van drie extra graden op het ecosysteem over een periode van tien jaar te meten!

De historische 18e ^- eeuwse tuin restaureren en tegelijkertijd rekening houden met de klimaatomstandigheden en overheidsrichtlijnen inzake milieubescherming en duurzaam beheer van hulpbronnen. Dat is de uitdaging die Château de Talcy (Loir-et-Cher), een weinig bekende parel van het Centre des Monuments Nationaux, aangaat.

Dankzij het werk van de tuinmannen hebben de moestuinen en boomgaarden hun pracht en praal teruggekregen en in 2022 het label 'Bijzondere Tuin' gekregen. Er werd archiefonderzoek gedaan om oude variëteiten te vinden, maar de tuinmannen kozen ook voor planten die beter bestand zijn tegen extreme weersomstandigheden, zoals lavendel, wolfsmelk en Turkse eik.

Het watergeefsysteem is opnieuw ontworpen en maakt nu gebruik van microporeuze buizen om verdamping te beperken. Nestkastjes en kleine waterreservoirs zijn geïnstalleerd om de buxusmot te bestrijden: de mezen die zich voeden met deze parasiet zijn perfecte hulpjes in de landbouw!

Lange tijd was het 13 hectare grote landschapspark, dat in 1973 tegelijk met het kasteel aan de staat werd geschonken, geen prioriteit voor Henri-Luc Camplo, hoofd van het Nationaal Centrum voor Microfilm en Digitalisering, dat zich op het terrein bevindt. Na de COP21 opende het lezen van de essays van filosoof Bruno Latour, een denker over de ecologische crisis , zijn ogen. De teloorgang van de grote ceders in het park leek een teken van de omwentelingen die al gaande waren.

De directeur greep vervolgens een weinig bekend juridisch mechanisme aan, de echte milieuverplichting, en tekende in 2022 een overeenkomst met het Gemengd Syndicaat voor de Bescherming en het Beheer van de Gard-Camargue en het Conservatorium van de Natuurlijke Ruimten van Occitanie. Het doel: het beheer van het gebied volledig herzien. Eerste voornemens: kiezen voor laat maaien om de fauna en flora te behouden, en de werkzaamheden aan het gebouw in de winter uitvoeren om de vleermuiskolonie niet te verstoren.

Het park van het kasteel van Vaux-le-Vicomte in Seine-et-Marne heeft het zwaarst te lijden onder de opwarming van de aarde. In 2019, na de dood van 60% van de buxusbomen, ten prooi gevallen aan de buxusmot, een verwoestende vlinder, moest het plantenborduurwerk, ontworpen door Le Nôtre in de ^17e eeuw en herinterpreteerd door Achille Duchêne begin ^20e eeuw, worden verwijderd. In afwachting van een effectieve remedie heeft kunstenaar Patrick Hourcade de arabesken gereproduceerd met behulp van aluminium platen die de lucht weerspiegelen.

Voor de overige 33 hectare Franse tuinen, die in de zomer volop zon krijgen, is besloten het gazon minder vaak te maaien om het fris te houden. In de bloemperken worden soorten geplant die minder water nodig hebben. In de omliggende 450 hectare bos wordt de zomereik geleidelijk vervangen door de wintereik, die beter bestand is tegen droogte. Mediterrane soorten zijn momenteel te gevoelig voor late vorst, slecht aangepast aan de bodem van het Bekken van Parijs en hebben geen afzetmogelijkheden voor de bosbouw.