Het Off Avignon Festival opent zaterdag zijn deuren: meer shows dan ooit, maar een worstelende industrie

Er zijn dit jaar veel bedrijven en shows op het Off Avignon Festival , maar achter deze recordeditie gaat een sector schuil die kampt met bezuinigingen en een crisis in de distributie van shows, zeggen organisatoren en spelers in de sector.

Dit festival, de grootste livemarkt van Frankrijk, dat van zaterdag 5 tot en met 26 juli tegelijk met de " In" plaatsvindt, breekt alle records: 1.724 voorstellingen, gepresenteerd door 1.347 bedrijven, voor een totaal van 27.400 toeschouwers (2,6 miljoen kaartjes) in de 139 theaters van de stad, volgens cijfers van Avignon Festival & Compagnies (AF&C), de organisator van de Off.

"Er zijn er nog nooit zoveel geweest", zegt Harold David, een van de co-voorzitters van AF&C, die zich herinnert dat er in 1999 zo'n 600 shows waren. Dit laat zien hoe Avignon voor artiesten een showcase is en een "plek van professionalisering en ontmoeting met het publiek" (300.000 festivalgangers), zegt hij.

Paradoxaal genoeg is deze hoge opkomst "geen teken van de goede gezondheid van de sector", zegt hij. Live-optredens zijn immers "hard getroffen door de distributiecrisis" : "De middelen die programmeurs van podia en lokale overheden (gemeentehuizen, enz.) tot hun beschikking hebben om shows aan te kopen, zijn aanzienlijk afgenomen en blijven afnemen."

De oorzaak is de financiële desinteresse in de cultuur op verschillende niveaus (lokale overheden, staat, enz.) , merkt Ghislain Gauthier op, hoofd van het CGT Spectacle, die zich zorgen maakt over een beroep dat het "moeilijk heeft" en al zwaar op de proef wordt gesteld door de gezondheidscrisis en inflatie. De AF&C voerde een enquête uit onder de 1300 bedrijven die in 2024 geregistreerd stonden. Van de 400 die dezelfde show het jaar ervoor hadden opgevoerd, gaf slechts 20% aan dat ze de show voor meer dan vijf data in het volgende seizoen hadden weten te verkopen. Dit terwijl je "de kosten van een Festival van Avignon moet terugverdienen, je er minstens 15 moet verkopen", aldus Harold David.

Antoine Séguin, een artiest verbonden aan het gezelschap L'Accompagnie en een vaste gast op het festival, bood vorig jaar een Feydeau-productie aan (On purge bébé) met een cast van acht personen. De voorstelling werd 17 keer opgevoerd, met een bezettingsgraad van 50% – de gemiddelde bezettingsgraad voor het hele evenement. "We hebben het ter plekke niet rendabel gemaakt" en "er zijn toen slechts vier vervolgdata afgesproken", zegt hij. Gelukkig volgen er nog meer aankopen, maar dan via andere netwerken.

Voor bedrijven is de investering aanzienlijk. Het huren van een theater kost "ongeveer 100 euro per stoel", zegt Harold David. Wat betreft huisvesting in en rond Avignon, daar zijn de prijzen enorm gestegen, zonder enige regelgeving. Dit dwingt sommigen om hun plaatsen te delen en alleen "op even of oneven dagen afwisselend" of aan het begin of einde van het festival op te treden, merkt Antoine Séguin op.

In deze context zijn shows met slechts enkele artiesten op het podium in de meerderheid: in 2024, nog steeds volgens het AF&C-onderzoek, was 35% eenmansshows, had 60% één of twee artiesten op het podium en slechts 8% had vier mensen.

Er is steun beschikbaar, die kan worden verleend door de overheid (Fonpeps-steunfonds), door beroepsorganisaties (SACD, auteursvereniging) of door het Emergence and Creation Fund van de AF&C, maar niet alle bedrijven komen in aanmerking. Van dit laatste fonds, met een dotatie van € 250.000, zullen dit jaar 80 als opkomend aangemerkte bedrijven profiteren. Volgens het AF&C-onderzoek gaf 52% van de ondervraagde bedrijven aan in 2024 geen subsidies te ontvangen.

Ondanks de concurrentie blijft Avignon een must-see. "Het is de enige plek waar we kunnen hopen onze show zichtbaar te maken in de hele Franstalige wereld", zeggen Marie Moriette en Emmanuel Hérault, die er voor het derde jaar bij zijn met hun toneelstuk Emma Picard , gebaseerd op de roman van Mathieu Belezi.

De organisatoren onderzoeken ook andere oplossingen: ze willen een groter en diverser publiek bereiken, wat kan door middel van bemiddelingsactiviteiten in de wijken buiten de stadsmuren, gezinnen beter te verwelkomen of het omliggende spoorvervoer vaker te laten rouleren, legt Harold David uit.