Wist u dat de kathedraal van Grasse originele werken van Peter Paul Rubens herbergt?

De kathedraal Notre-Dame-du-Puy herbergt een aantal ware schatten. Tot de hoogtepunten behoren De Voetwassing van Jean-Honoré Fragonard, een van de zeldzame religieuze werken van de kunstenaar uit Grasse, en het schilderij De dood van Sint-Paulus, eerste kluizenaar van Charles Nègre.

Maar ook Sint-Helena en de Kruisverheffing , De Doornenkroning en De Kruisoprichting. Drie werken van Peter Paul Rubens, een Vlaams barokschilder, vooral bekend van De Val der Verdoemden , De Tijgerjacht en De Ontvoering van de Dochters van Leucippus ...

Werken van ruim 2 m x 1,50 m, geschilderd aan het begin van zijn carrière, die voor Édouard Michel – Franse kunsthistoricus en auteur van het boek Les Rubens classés de l'hospice de Grasse – de fundamentele kenmerken van de ontwikkeling van de schilder weergeven, tussen de leeftijd van 24 en 27 jaar.

"Deze prestigieuze behandeling van het licht getuigt van genialiteit."

Het was namelijk in 1602, toen Rubens in Rome op reis was, dat hij op verzoek van aartshertog Albrecht werd uitgekozen om deze werken te maken. Deze laatste wilde ze vervolgens schenken aan de Kerk van het Heilig Kruis in Jeruzalem, Rome.

Uit een brief van 26 januari 1602 blijkt dat Rubens het schilderij van het hoofdaltaar al aan Jean Richardot had overgedragen en dat deze laatste de hertog van Gonzaga had verzocht zijn schilder niet terug te roepen naar Mantua voordat hij de andere twee schilderijen van de zijaltaren had voltooid.

Zo ontstonden Sint-Helena en de Kruisverheffing , De Doornenkroning en De Kruisoprichting. Over het eerstgenoemde, tevens het eerste geschilderde, legt Édouard Michel uit dat "de compositie [...] nog steeds getekend is door onhandigheid en onervarenheid" .

Het kruis is "onhandig naast de heilige geplaatst, zonder dat de schakel die hen verenigt goed zichtbaar is" , de contouren zijn hard, de ringen dik, "de kleurstelling is noch transparant, noch vloeiend" ...

Maar hij merkt ook op dat er sprake is van ‘de aangeboren wetenschap van de verlichting’ , de ‘ontdekking van deze lichtstralen die op de zijkanten en boven het architectonische scherm spelen... [..] Deze prestigieuze behandeling van licht alleen al is voldoende om genialiteit aan te tonen.’

Verkocht op een veiling in Londen

Maar hoe kwamen deze schilderijen in Grasse terecht? Nadat Rubens' werken blijkbaar binnen de kerk waren verplaatst omdat ze vochtig werden, werden ze in 1811 naar Engeland vervoerd en in 1812 geveild.

John Smith specificeert in zijn Catalogue raisonné zelfs dat Sint-Helena 380 guineas kreeg, de kroning 760 en de kruisiging 280 pond.

Maar waarom verlieten ze Italië en wat gebeurde er daarna met hen? Alles is onduidelijk en de schilderijen lijken verloren te zijn gegaan. Sommigen beweren dat een van de werken op de bodem van de zee ligt.

Een man uit Grasse vond ze in 1827 in Leipzig

Maar in 1881 vond Charles Ruelens, secretaris van de commissie van historici en specialisten, die Peter Paul Rubens wilde eren, hun sporen in Grasse. De schilderijen hangen er... sinds 1827!

Het zou de heer Perolle, een industrieel uit Grasse, zijn geweest die ze in Leipzig had aangetroffen, toen hij daar onderweg was voor zijn handel in grondstoffen voor parfum.

De schilderijen zouden aan hem zijn gegeven ter betaling van een schuld van 80.000 frank op een insolvente schuldenaar...

Gelukkig kon Charles Ruelens de drie stukken niet terugbrengen naar Antwerpen, de stad waar Rubens stierf, omdat de voorwaarden voor de erfenis zeer duidelijk waren en verkoop ervan verboden was... En de schilderijen van de grote Vlaamse schilder, de eerste uit zijn carrière, hangen daarom nog steeds aan de muren van de kathedraal van Grasse.