Zaak Bertrand Cantat: we leggen uit waarom justitie een onderzoek heropent, 15 jaar na de dood van Kristina Rady, de ex-vrouw van de zanger.

Een nieuw juridisch hoofdstuk, vijftien jaar na de dood van Kristina Rady . Het Openbaar Ministerie van Bordeaux kondigde op donderdag 24 juli de heropening aan van het onderzoek naar "opzettelijk geweld door echtgenoot of samenwonende partner" tegen zanger Bertrand Cantat . Hij wordt ervan verdacht geweld te hebben gepleegd tegen zijn ex-partner, bij wie hij na zijn vrijlating uit de gevangenis was ingetrokken en die in januari 2010 opgehangen in haar huis werd aangetroffen. De officier van justitie van Bordeaux licht deze beslissing toe door de documentaireserie From Rockstar to Killer: The Cantat Case te "bekijken" , die sinds maart wordt uitgezonden op streamingplatform Netflix .

Wie was Kristina Rady?

Kristina Rady, geboren in Boedapest in 1968, was een gediplomeerd performer, schrijfster, theatermaakster en vertaler. Ze ontmoette Bertrand Cantat in 1993 op het Sziget Festival in Hongarije. Ze trouwden in 1997, kregen twee kinderen en zijn nooit gescheiden, hoewel ze kort na de geboorte van hun dochter in 2002 uit elkaar gingen, toen de zangeres een relatie kreeg met actrice Marie Trintignant.

In de zomer van 2023, enkele dagen nadat ze meerdere klappen van Bertrand Cantat had gekregen in een hotelkamer in Vilnius, Litouwen, overleed Marie Trintignant aan haar verwondingen. Tijdens het proces tegen de zangeres getuigde Kristina Rady ter ondersteuning van de zangeres, die in 2004 door een Litouwse rechtbank tot acht jaar gevangenisstraf werd veroordeeld.

"Ik heb nooit geweld van Bertrand ondervonden", zei ze destijds tijdens een persconferentie, geciteerd door Le Monde . In 2007, toen Bertrand Cantat na vier jaar detentie uit de gevangenis werd vrijgelaten wegens goed gedrag, ging het stel weer samenwonen.

Hoe is ze gestorven?

In januari 2010 werd Kristina Rady op 41-jarige leeftijd dood aangetroffen in haar huis in Bordeaux. Bertrand Cantat was op dat moment in het huis en sliep. De twee kinderen van het echtpaar – een jongen van 12 en een meisje van 7 – waren niet aanwezig. Het oudste kind ontdekte zijn moeder rond het middaguur toen hij thuiskwam.

De autopsie concludeerde dat het zelfmoord door ophanging was. Kristina Rady "liet een briefje achter, waarvan de inhoud alleen voor de familie was, om haar daden te verklaren", legde het OM uit. Dit briefje "bevestigde de afwezigheid van tussenkomst van een derde en dat de doodsoorzaak verstikking door ophanging was." De zanger van Noir Désir werd verhoord. "Hij werd op een volkomen normale manier verhoord, zoals na elke zelfmoord", verzekerde zijn advocaat destijds.

Welke juridische stappen zijn er ondernomen?

Naast de zaak die in 2010 werd geopend voor het onderzoek naar de doodsoorzaken, werden er in 2013, 2014 en 2018 nog "drie andere vervolgprocedures" geopend, aldus het Openbaar Ministerie van Bordeaux. De laatste twee werden geopend naar aanleiding van klachten van Yael Mellul, voorzitter van de vereniging Femme et libre en advocaat gespecialiseerd in geweld tegen vrouwen. Zij is van mening dat het onderzoek te snel is uitgevoerd en wil dat het begrip "gedwongen zelfmoord" , een gevolg van psychisch geweld, wordt erkend.

Het is met name gebaseerd op het boek Marie Trintignant-Bertrand Cantat: L'Amour à mort , gepubliceerd in juni 2013. De auteurs, Frédéric Vézard en Stéphane Bouchet, beweren dat Kristina Rady Bertrand Cantat in een telefoongesprek dat ze in juli 2009 aan haar ouders stuurde, omschreef als een gewelddadige man. In deze opname, uitgezonden in de Netflix-documentaire, is Kristina Rady te horen zeggen dat de zanger "gek" is en dat ze "eraan denkt om weg te lopen" .

De familie van Kristina Rady en haar ex-partner François Saubadu beschuldigen Bertrand Cantat ervan jarenlang gewelddadig te zijn geweest tegenover het slachtoffer. "In zekere zin terroriseerde hij haar. Hij had haar telefoons en bril meerdere keren kapotgemaakt. Hij bedreigde mannen die haar benaderden en brak zelfs haar elleboog", getuigden haar ouders in Paris-Match in november 2012. De eerste klacht, ingediend in 2014 door Yael Mellul, werd afgewezen.

De advocaat diende in 2018 een tweede klacht in, die eveneens werd afgewezen, na de publicatie van een artikel in Le Point en een boek van journaliste Anne-Sophie Jahn. In dit onderzoek naar de "omerta" rond Bertrand Cantat beweert een anoniem lid van Noir Désir dat de zanger gewelddadig was geweest tegen Kristina Rady , vóór de dood van Marie Trintignant: "Kristina vroeg mij, en alle andere leden van de groep, om te verbergen wat we wisten. Ze wilde niet dat haar kinderen wisten dat hun vader een gewelddadig man was."

"Ik wist dat hij de vrouw met wie hij vóór Krisztina was, had geslagen. Ik wist dat hij in 1989 had geprobeerd zijn vriendin te wurgen. Ik wist dat hij Kristina had geslagen. Maar die dag besloten we allemaal te liegen. We stonden allemaal onder zijn invloed", vertelde deze bron verder aan Le Point . Bertrand Cantat diende een klacht in tegen het tijdschrift wegens "smaad of belediging". In 2020 sprak de rechtbank Le Point vrij op grond van goede trouw.

Welke nieuwe elementen kwamen in de documentaire voor?

De officier van justitie van Bordeaux legde uit dat de documentaire die op het streamingplatform werd uitgezonden " verschillende verklaringen en getuigenissen bevat die niet in de vier eerdere zaken waren opgenomen". Advocaat Yael Mellul vertelde AFP dat ze "zeer opgelucht" was over de "radicale verandering in het standpunt van het Openbaar Ministerie". Volgens haar is de anonieme getuigenis van een verpleegster in de Netflix-documentaire een "nieuw element" dat "bevestigt dat Kristina Rady slachtoffer was van huiselijk geweld".

In de zaak Cantat stelt deze verpleegster dat Kristina Rady naar de spoedeisende hulp was gegaan na "een woordenwisseling met haar partner" met "hoofdhuidloslating en blauwe plekken, hematomen" . Dit "betekent hoogstwaarschijnlijk dat Kristina Rady zeer gewelddadig bij haar haar is gegrepen of aan haar haar is gesleept" , voegt hij eraan toe.

"In zijn observaties merkte [de arts] op dat Kristina Rady veel huilde, maar dat ze geen klacht wilde indienen om haar twee kinderen te beschermen", aldus deze anonieme getuige, die verklaarde het dossier toevallig te zijn tegengekomen in de archieven van een ziekenhuis in de regio Bordeaux waar hij als uitzendkracht werkte en het uit "nieuwsgierigheid" te hebben geraadpleegd. "Onze bron is uiteraard zeer betrouwbaar en geverifieerd", verzekerde de producent van de documentaire aan Le Nouvel Obs .

Na de opening van deze nieuwe procedure zou er nog meer bewijsmateriaal naar boven kunnen komen. Yael Mellul verzekert dat ze "nieuw bewijsmateriaal heeft om door te sturen naar het Openbaar Ministerie van Bordeaux", zonder de aard ervan te specificeren. Ze is niet de enige. Journaliste Anne-Sophie Jahn, mede-regisseur van de documentaire, vertelde aan franceinfo dat ze ook aanvullende documenten ter beschikking heeft van de rechtbanken , die vanwege anonimiteit niet zijn gepubliceerd. "Er zijn inderdaad documenten. De rechtbanken hebben geen contact met ons opgenomen, we zullen zien of ze later contact met ons opnemen", verzekert ze.