Het zou 20 miljard per jaar opbrengen en 1.800 huishoudens treffen: de "Zucman"-belasting, gericht op vermogens van meer dan 100 miljoen euro, werd massaal verworpen door de Senaat

Een wondermiddel tegen de wankelende overheidsfinanciën of een "negatief signaal " naar grote ondernemers? In een alarmerende budgettaire context, en terwijl de regering mikt op € 40 miljard aan besparingen ter voorbereiding op de volgende begroting, heeft de studie van deze "Zucman-belasting" het eeuwige debat over belastingrechtvaardigheid nieuw leven ingeblazen.

Het wetsvoorstel van de ecologen werd, zoals te verwachten was, met 129 stemmen tegen 188 stemmen verworpen in de Eerste Kamer nadat het in de Nationale Vergadering was aangenomen. Het wetsvoorstel voorziet in de toepassing van een "differentiële bijdrage" voor activa van meer dan 100 miljoen euro.

Het doel: ervoor zorgen dat deze "ultrarijke" belastingbetalers minstens 2% van hun vermogen aan belasting betalen . Dit voorkomt de belastingontwijkingseffecten die worden waargenomen bij bepaalde multimiljonairs, die hun vermogen zo kunnen structureren dat hun belastingdruk daalt.

1.800 huishoudens getroffen

"Het is een plan dat zich specifiek richt op de extreem rijken, en dan met name op de extreem rijken die momenteel heel weinig belasting betalen", aldus econoom Gabriel Zucman, directeur van het European Tax Observatory, die dit voorstel vorig jaar op de officiële G20-agenda op wereldniveau presenteerde.

Volgens hem zou dit ongeveer 20 miljard per jaar opleveren en 1.800 huishoudens treffen.

Samen met twee internationaal gerenommeerde Franse economen - Olivier Blanchard, voormalig hoofdeconoom van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en Jean Pisani-Ferry, architect van het economische programma van Emmanuel Macron in 2017 - verdedigde hij woensdag in een artikel in Le Monde dit mechanisme, dat volgens hen "het meest effectieve" is om het "constitutionele beginsel van gelijkheid voor belastingen" te herstellen .

Tegelijkertijd steunden ongeveer vijftig burgemeesters deze hervorming dinsdag in een colonne in Nouvel Obs en gisterenmorgen verzamelden zich ongeveer twintig activisten van de ngo's Attac, Oxfam en 350.org voor het Palais du Luxembourg om de senatoren een petitie te overhandigen vóór deze belasting, die door bijna 64.000 burgers was ondertekend .

Maar achter deze mobilisatie van het maatschappelijk middenveld blijft de constatering duidelijk: er is geen politieke consensus ontstaan ​​over deze maatregel. De Senaat en haar meerderheids-rechtse alliantie, met steun van de regering, hebben deze na urenlang hartstochtelijk debat effectief verworpen, ondanks de verlaten rechtse gelederen.

Redenen voor de afwijzing zijn volgens de tegenstanders: de angst om een ​​"negatief signaal naar buitenlandse investeerders" te sturen , de mogelijke "ongrondwettelijkheid" van het systeem en vooral de dreiging van belastingontduiking voor de beoogde huishoudens .

"Het enige risico van deze belasting is dat uiteindelijk niemand hem zal betalen, omdat hij zal leiden tot bepaalde vormen van emigratie met een onzekere opbrengst", vertelde minister van Openbare Rekeningen Amélie de Montchalin aan de senatoren. Ze zei dat ze prioriteit zou geven aan het corrigeren van bepaalde "overoptimalisatie" -mechanismen vóór de begrotingsdebatten in het najaar.

"Dit systeem is volkomen confiscatoir en schendt de gelijkheid voor belasting", benadrukt Horizons-senator Emmanuel Capus, rapporteur van de tekst in de Senaat.

Angst voor een 'belastingillusie'

Emmanuel Macron volgde gisteren tijdens de ministerraad dezelfde lijn: "In een open economie moeten we aantrekkelijk blijven voor kapitaal", benadrukte hij, verwijzend naar met name de "Zucman"-belasting volgens een deelnemer, en beloofde "waakzaam" te zijn om "niet ongedaan te maken wat er is gedaan".

Ook François Villeroy de Galhau, gouverneur van de Bank de France, riep op tot voorzichtigheid, uit angst voor een "fiscale illusie" bij FranceInfo.

De Groene senatoren, die de hele linkerzijde en zelfs een handvol centristen achter hun stem schaarden, betreurden de afwijzing van de tekst en beloofden de maatregel "te herverdedigen" in het begrotingsvoorstel voor 2026. "Dit is nog maar het begin van de strijd voor gelijkheid vóór belastingen", verklaarden ze in een persbericht. Maar ondanks de weerstand is er geen garantie dat ze hun zaak zullen winnen.