Nucleair: een dochteronderneming van de Franse uraniumgigant Orano genationaliseerd door Niger

Het militaire regime in Niger kondigde op donderdag 19 juni de nationalisatie aan van Somaïr, een dochteronderneming van de Franse uraniumgigant Orano, die enkele maanden geleden de operationele controle over het bedrijf had verloren. De kwestie is een symbool geworden van de spanningen tussen Parijs en Niamey.

De uraniumwinning in Niger staat centraal in een patstelling tussen de junta die in 2023 de macht greep in Niamey en de Orano-groep, waarvan meer dan 90% van het kapitaal in handen is van de Franse staat.

"Gezien het onverantwoordelijke, illegale en deloyale gedrag van Orano, een bedrijf in handen van de Franse staat, een staat die openlijk vijandig staat tegenover Niger (...), heeft de staat Niger in alle soevereiniteit besloten om Somaïr te nationaliseren" , meldde de nationale televisie (RTN) die verslag deed van de Raad van Ministers.

"Door deze nationalisatie worden de aandelen en activa van Somaïr volledig en in eigendom overgedragen aan de staat Niger", vervolgt de RTN, die specificeert dat de aandeelhouders een compensatie "schadeloosstelling" zullen ontvangen.

De zaak is een symbool geworden van de verfoeilijke spanningen tussen Frankrijk en het regime, dat steeds meer toenadering zoekt tot andere partners zoals Rusland en Iran. Niamey beschuldigt Parijs er regelmatig van het regime te willen destabiliseren door "terroristen op te leiden", zonder echter concreet bewijs te leveren voor deze beschuldigingen.

Dit Sahelland wordt regelmatig geconfronteerd met bloedige jihadistische aanslagen : donderdag werden 34 soldaten gedood in Banibangou (in het westen), vlak bij de grens met Mali.

In december 2024 kondigde Orano (voorheen Areva) het verlies van de operationele controle aan over zijn drie mijnbouwbedrijven in Niger: de Somaïr-mijn, de Cominak-mijn (gesloten sinds 2021) en de Imouraren-mijn. Deze laatste locatie is een van de grootste uraniumvoorraden ter wereld, met een geschatte reserve van 200.000 ton, en Niamey trok de exploitatievergunning van Orano in juni 2024 in.

De Franse groep bleef echter meerderheidsaandeelhouder met meer dan 60% van deze dochterondernemingen en startte "meerdere internationale arbitrageprocedures" tegen de staat Niger. De laatste dateert van eind januari, na het verlies van de operationele controle over de vestiging in Somaïr.

Medio mei meldde het Franse bedrijf geen nieuws over zijn lokale directeur na een huiszoeking door de veiligheidstroepen in het kantoor van het bedrijf. Computerapparatuur en mobiele telefoons werden in beslag genomen, aldus Orano, die aangifte deed bij het Openbaar Ministerie wegens willekeurige arrestatie en onrechtmatige detentie.

Orano, dat sinds 1971 uranium wint in Noord-Niger, wordt geconfronteerd met een verschuiving naar soevereiniteit onder druk van de Nigerese junta die bijna twee jaar geleden door een staatsgreep aan de macht kwam. Niger weigert bijvoorbeeld de grens met Benin te heropenen, omdat het land het land ervan beschuldigt het te destabiliseren.

Daardoor staat er volgens de groep nog steeds bijna 1.300 ton uraniumconcentraat vast op de vindplaats van Somaïr, dat normaal gesproken via de haven van Cotonou werd vervoerd. De marktwaarde hiervan bedraagt ​​250 miljoen euro.

Naast de breuk met de Franse reus heeft het regime in Niamey ook Chinese werknemers in de oliesector bevolen het land te verlaten. Het bedrijf CNPCNP, dat het zwarte goud exploiteert, wordt ervan beschuldigd "minachting" te hebben voor de huidige regelgeving.

Op militair vlak verdreef Niger Franse en Amerikaanse soldaten die betrokken waren bij de anti-jihadistische strijd van haar grondgebied. Bovendien gaven de Verenigde Staten in maart 2024 haar dronebasis in het noorden van het land terug.