Tomaten: Hoe positioneert de Marokkaanse concurrentie zich op de Europese markt en tegen welke prijs?

Deze tekst is een deel van het transcript van bovenstaand rapport. Klik op de video om deze volledig te bekijken.

Een paar kilometer ten zuiden van Agadir (Marokko) behoort het gebied waar kuddes dromedarissen voorkomen tot de droogste van Marokko. Toch reizen de teams van France Télévisions door het hart van een van de grootste moestuinen ter wereld. Onder kassen die tot aan de horizon reiken, zijn duizenden arbeiders aan het werk. De kleine handjes van de tomaat . "Ik verdien 9 euro per dag", zegt een medewerker.

Op de boerderij plukken vrouwen nauwelijks rijpe tomaten, zodat ze de 15 dagen durende reis kunnen overleven. Het overgrote deel van de tomaten zal binnenkort in de schappen van Franse supermarkten liggen. "We exporteren jaarlijks 30.000 ton tomaten. En laten we zeggen dat we zo'n 20.000 ton naar Frankrijk sturen", zegt Youness Bougarba, kwaliteitsdirecteur van Quality Mar.

Frankrijk en Europa zijn de belangrijkste afnemers van Marokkaanse tomaten. In 25 jaar tijd is de export naar de Europese Unie zelfs verviervoudigd. De productie is explosief gestegen en tegenwoordig bestrijken kassen de hele regio Agadir. Een belangrijke speler in deze grote sprong voorwaarts: de Frans-Marokkaanse groep Azura. Voor het eerst heeft de sectorleider camera's toestemming gegeven om het immense magazijn te filmen waar 4.000 mensen werken. De sorteerlijnen zijn naar verluidt state-of-the-art. Als bewijs, zo wordt ons verteld, een machine die de kleinste afwijking op elke tomaat opspoort. "De machine kan tot 1,2 miljoen tomaten per dag verwerken, wat overeenkomt met gemiddeld 65 ton per dag. En voor elke vrucht worden meerdere foto's gemaakt, tot wel 8 foto's per tomaat, wat ons echt precisie oplevert", verzekert Mohassine Mehdaoui, directeur van het pakstation van de Azura groep. De machines zouden de productiekosten verder verlagen en consumenten steeds goedkopere tomaten aanbieden, zoals de blikken die in onze supermarkten voor 99 eurocent worden verkocht, twee tot drie keer goedkoper dan hun Franse concurrenten. "Eerlijk gezegd begrijp ik niet waarom dit vervelend is. Hebben wij als marktdeelnemer en als land niet het recht om ons te ontwikkelen?", zegt Abir Lemseffet, CEO van de Azura Group.

Met zijn ultramoderne fabrieken wordt de Marokkaanse tomatensector geconfronteerd met een bedreiging die zijn grootsheidsdromen in de war zou kunnen schoppen. Water wordt geleidelijk schaarser . Op landbouwbedrijven moet het uit steeds diepere lagen van de grond worden gehaald. Volgens wetenschappers zijn de opwarming van de aarde, maar vooral de uitputting van het grondwater door de landbouw, de oorzaken van het watertekort.

Geconfronteerd met het tekort kopen de rijkste producenten ontzilt zeewater. De familie Benelasri daarentegen kan zich dat niet veroorloven. Tientallen jaren verbouwden ze groenten en fruit op zo'n vijftien hectare land. Maar vijf jaar geleden, zonder irrigatie, besloot Abdullah Benelasri, net als meer dan een dozijn boeren in de omgeving, om het familiebedrijf te beëindigen. "Toen mijn broer me vertelde dat ik ermee stopte, zei ik nee, dat is niet mogelijk. Ik had er veel moeite mee om dat te accepteren. Sterker nog, ik denk dat hij het gevoeld moet hebben", legt Aicha Benelasri uit, een inwoner van Zaouit in Massa. " We verbouwden zoveel groenten en nu niets meer. We zijn werkloos", vertelt Abdullah Benelasri. Uit trots wilde Abdullah Benelasri zich niet aansluiten bij de groep arbeiders die op de grote boerderijen in de omgeving werkten.

Er is echter een tekort aan arbeidskrachten in de kassen. Volgens onze informatie maken verschillende bedrijven in Agadir zelfs gebruik van illegale migranten uit Sub-Sahara Afrika. Op sociale media zijn video's te zien van Ivorianen, Senegalezen en Guineeërs die illegaal op boerderijen werken. Er zijn zelfs vacatures.

In de buitenwijken van Agadir ontmoeten medewerkers van France Télévisions een man die de uitbuiting van migranten op boerderijen aan de kaak stelt. Hij is een van de leiders van een gemeenschap in het zuiden van de Sahara. "Bij de laatste volkstelling die ze in Agadir hielden, waren er ongeveer 7000 migranten. 90% werkt op het land", zegt hij.

Hij stelt voor dat we deze arbeidsmigranten gaan ontmoeten. Maar na een paar minuten rijden krijgt hij een telefoontje. We worden gevolgd door Marokkaanse veiligheidsdiensten. Na een paar omwegen bereiken we eindelijk een appartement, verborgen voor het oog. Een man en een vrouw staan ​​ons op te wachten. Zonder verblijfsvergunning of arbeidscontract beweren ze groenten te oogsten die bestemd zijn voor de buitenlandse markt. Beiden beschrijven zeer zware werkomstandigheden en zeggen dat ze pesticiden moeten spuiten, soms met hun blote handen. "We worden vaak ziek. We zijn niet beschermd," leggen ze uit.

Na onze opnames probeerden we contact op te nemen met het bedrijf waar ze voor werken. Maar noch zij, noch de lokale producentenvereniging reageerden op onze verzoeken. In Marokko is de tomatensector een vlaggenschip dat sommige van zijn productiegeheimen niet wil prijsgeven.