Uit het sociale fatalisme komen

Meer dan één op de twee jongeren (54%) heeft spijt van hun carrièrekeuze, blijkt uit een recent gepubliceerd onderzoek van OpinionWay. Slechts een kwart vindt een manier om van carrière te veranderen. De gevolgen zullen niet alleen zwaar wegen op de kwaliteit en duur van hun studie, maar ook, maar al te vaak, op het leven van deze jongeren in het algemeen en nog lang daarna. Deze cijfers worden meer dan bevestigd door het onlangs gepubliceerde rapport van de Verdedigers van Rechten, specifiek gewijd aan de loopbaanbegeleiding van jongeren .

Hij verdiept zich in de diepte van het probleem en de mechanismen ervan. Hij merkt op dat Frankrijk een van de landen is waar de sociaaleconomische achtergrond van het gezin de grootste invloed heeft. Sociale ongelijkheden zijn er al vanaf de geboorte en verankeren zich vanaf de middelbare school, wanneer de eerste loopbaanoriëntatie plaatsvindt. Leerlingen en hun families internaliseren het feit dat er ongelijkheid is op school. Ze internaliseren voorstellingen over de toekomst van kinderen uit de arbeidersklasse die hen uitsluiten van de meest veelbelovende carrièrepaden. Voor hen zijn korte, beroepsgerichte opleidingen de voorkeursoptie, terwijl jongeren uit de rijkere klasse, vaak de hoogst opgeleiden, zich wellicht voorbestemd voelen voor lange studies in de meest lonende vakgebieden. Het nationale onderwijssysteem zelf is de drager van deze stereotypen.

Het rapport van de Defender of Rights over de richtlijnen gaat zelfs zo ver dat er sprake is van "sociaal fatalisme" .

Het rapport benadrukt "het gebrek aan vertrouwen onder sommige leraren in het vermogen van de allerarmsten om te slagen en de neiging om, bij gelijke cijfers, leerlingen uit de arbeidersklasse te willen doorverwijzen naar beroepsopleidingen in plaats van naar algemeen onderwijs." Het rapport spreekt zelfs van "sociaal fatalisme". Het is de maatschappij als geheel die daarmee een emancipatorische visie op schoolonderwijs opgeeft en verwerpt. Naast sociale en territoriale verschillen zijn er ook genderverschillen. Zo heeft de vrije richtingskeuze die leerlingen door recente hervormingen is gegeven, geleid tot een aanzienlijke daling van het aantal meisjes in wetenschappelijke richtingen, met name wiskunde, waar de feminisatiegraad al dertig jaar terugloopt.

Maar het is nog erger als we rekening houden met sociale categorieën: meisjes uit kansarme milieus zijn drie keer minder vertegenwoordigd in de optie 'expert wiskunde' dan in het voormalige kerncurriculum van de S-stroom (4% is ingeschreven), terwijl jongens uit zeer bevoorrechte milieus twee keer zo vertegenwoordigd zijn (bijna 40% is ingeschreven). Tot slot beschrijft het rapport de hardnekkige ontkenning van discriminatie op basis van de werkelijke of veronderstelde afkomst van leerlingen door het nationale onderwijssysteem. Het behandelt ook de situatie van leerlingen met een beperking. Alle bevindingen wijzen in dezelfde richting.

Natuurlijk besluit het rapport met aanbevelingen aan de overheid, die, gezien de huidige zorgen van deze regering, weinig impact zullen hebben. Maar dit onderwerp is bovenal een bij uitstek politieke kwestie die centraal zou moeten staan ​​in een echte veranderingsstrategie die door links wordt gedefinieerd. Is de basis ervan niet juist de strijd tegen sociaal determinisme en de ongelijkheden die daaraan ten grondslag liggen? De vakbonden hebben ook de verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een verandering van werk, zodat het iedereen nieuwe kansen biedt gedurende zijn leven. Een echte uitdaging.