'Ik weet het niet meer': de noodkreet van patiënten die lijden aan het tekort aan antidepressiva

"Deze boodschap is een kreet uit het hart." Begin juni had Lucille Packo geen andere keus meer en besloot ze een brief te schrijven aan het parlementslid voor haar kiesdistrict in Aube. Ze had al wekenlang geen toegang meer tot haar antidepressiva – quetiapine en venlafaxine – die essentieel waren voor het stabiliseren van haar depressie.

Duizenden patiënten voelen zich, net als zij, machteloos tegenover het tekort aan psychiatrische medicijnen. Dat tekort is al sinds het begin van het jaar aanhoudend en verergerd .

"Ik vecht al jaren tegen depressie. Het is een intense strijd, die al mijn resterende, schamele energie opslokt. Ik heb vaak willen opgeven, maar ik heb volgehouden. Vandaag geef ik het op", schreef de vrouw in haar bericht aan de gekozen functionaris op X, dat slechts gedeeltelijk werd beantwoord.

De dertigjarige Lucille Packo lijdt al vijftien jaar aan episodische depressies. In het voorjaar slaagde de jonge vrouw, die tussen Troyes en Reims woont, er nog in om haar medicijnen te krijgen door van apotheek naar apotheek te gaan. Maar deze maand slikt ze voor het eerst slechts twee capsules in plaats van de voorgeschreven drie: ze mist een doosje, "ondanks talloze bezoeken aan apotheken". "Ik geef het op. Ik geef het op. Het molecuul dat me in staat stelde mijn hoofd boven water te houden, is niet meer beschikbaar", schrijft ze.

"Ik ben erg somber", vertelde ze aan BFMTV.com. "Ik heb suïcidale gedachten die steeds terugkomen. Ik denk echt dat als ik volgende week geen behandeling krijg, ik om ziekenhuisopname zal vragen."

Psychiaters, machteloos tegenover hun patiënten, werken blind en proberen zo goed mogelijk alternatieven te vinden: "We bekijken het van geval tot geval", zegt psychiater Hugo Baup, die "veel tijd aan de telefoon doorbrengt om vervangende moleculen te vinden. We bellen apothekers, we bellen huisartsen. Ik vind het tragisch. Er zijn mensen die 's ochtends met vlinders in hun buik opstaan ​​om te kijken of ze hun moleculen zullen vinden."

"Het veroorzaakt decompensaties, depressies en soms heropnames. Mensen belanden hiervoor op de spoedeisende hulp", vervolgt de psychiater uit Périgueux (Dordogne), want "wanneer je plotseling stopt met het gebruik van bepaalde antidepressiva, kun je zeer ernstige ontwenningsverschijnselen ervaren."

Dit is precies wat Axelle Mondain al maanden doormaakt, nu ze geen sertraline meer krijgt, een van de antidepressiva waar momenteel een tekort aan is. Deze 32-jarige vrouw lijdt aan een ernstige depressie en een posttraumatische stressstoornis nadat ze in twee jaar tijd twee kinderen bij de geboorte verloor.

"Mijn gebruikelijke behandeling was niet meer beschikbaar, dus moest ik van de ene op de andere dag van medicatie wisselen, zonder enige ontwenningsperiode", klaagt deze vrachtwagenchauffeur uit Lectoure in de Gers. "Maar normaal gesproken hoort het geleidelijk te gebeuren."

Terwijl ze wacht tot haar nieuwe behandeling aanslaat, worstelt deze dertigjarige moeder om haar hoofd boven water te houden. "Het is heel moeilijk. Ik zie mezelf weer in heel donkere tijden belanden, vooral omdat we een symbolische datum voor me naderen. Het was echt niet het juiste moment om plotseling te stoppen met antidepressiva..."

Elisa, 28, beschrijft dit gevoel van ontwenning door onvoorbereide ontwenning goed. De jonge vrouw, die sinds 2019 aan chronische angststoornissen lijdt, moet het vanwege het tekort ook op bepaalde dagen zonder sertraline stellen. Als ze het een paar dagen niet gebruikt – de tijd die nodig is om de beschikbare voorraad bij de apotheek te vinden – voelt ze zich "constant duizelig".

"Ik heb het gevoel dat ik ga flauwvallen, ik zweet en heb moeite met concentreren. Het is net alsof ik misselijk word, maar het stopt niet."

Deze inwoner van Rodez (Aveyron), die op het punt stond haar behandeling te stoppen, legt toch uit dat ze nog maar een paar weken geleden regelmatig alle apotheken in de afdeling bezocht op zoek naar haar molecuul, "maar over het algemeen, als de ene apotheek het niet op voorraad heeft, hebben de andere het ook niet." "Voor mij persoonlijk was het een extra mentale belasting, het was stressvol en zorgde voor een gevoel van ontbering in mijn lichaam", legt ze uit.

Ook voor apothekers is het een "echte strijd" die ze dagelijks moeten voeren . Apotheker Pierre-Olivier Variot, voorzitter van de Unie van Apothekersbonden (USPO), legt elke ochtend uit dat hij en zijn collega's tot het uiterste moeten gaan om moleculen te vinden van leveranciers waarmee ze niet gewend zijn te werken.

"Het ergste is dat de zaken niet beter worden", voegt hij toe, "omdat iedereen zich nu haast om moleculen te kopen die niet uitverkocht zijn: en het risico is groot dat de hele voorraad uitgeput raakt."

Professionals in de sector verwachten echter niet "onmiddellijk" een terugkeer naar normaal. "Het ANSM (Nationaal Geneesmiddelenagentschap) beloofde ons in april een terugkeer naar de voorraden, toen was het mei, en nu, eind juni, hebben we nog steeds niets, dus ik weet niet wanneer we daarop kunnen hopen", zucht de apotheker, die in Côte-d'Or praktiseert. Hetzelfde geldt voor psychiater Hugo Baup: "Ons is verteld dat er eind juni verbetering zal zijn, maar we weten niet echt of we dat kunnen volhouden", merkt hij op.

"Ik heb de indruk dat sommige apotheken wel wat voorraad beginnen te krijgen, maar andere niet. Voorlopig is het nog erg ongelijk."

Hoe dan ook, zowel professionals als patiënten hekelen een "vrij dramatische" situatie, "een bron van extra stress" voor patiënten, die "levens kan verwoesten". Hugo Baup zegt zelfs: "We worden constant gebombardeerd met mentale gezondheidsproblemen, een belangrijke reden voor de termijn van vijf jaar, maar eerlijk gezegd lijkt het meer op een belangrijk debat dan op een belangrijke nationale kwestie."