Parlementsleden werken aan het plan van de regering om Mayotte te 'herbouwen'

"Een ongekende ambitie" of wéér een plan voor het armste departement van Frankrijk? Parlementsleden begonnen maandag met de bespreking van een wetsvoorstel gericht op de "heropbouw" van Mayotte, met als doel de diepe ongelijkheid met de rest van het land te verminderen. Zes maanden na de verwoestende impact van cycloon Chido en een in februari aangenomen wet op de wederopbouw, behandelt de Nationale Assemblee een nieuw wetsvoorstel voor Mayotte.

"Jaren, zo niet decennia, wachten de inwoners van Mayotte op deze tekst, die moet beantwoorden aan hun verlangen naar echte gelijkheid en de voltooiing van de departementalisering. Hier zijn we dan", riep minister van Overzeese Zaken Manuel Valls uit tegenover de afgevaardigden.

"In een tijd van buitenlandse inmenging en de wens om Frankrijk te destabiliseren, is het belangrijker dan ooit om in actie te komen en de republikeinse belofte in Mayotte na te komen", hield de minister vol, terwijl hij voor een vrijwel lege kamer een tekst van "ongekende politieke ambitie" verdedigde.

Mayotte, gekoloniseerd in 1841, koos ervoor om deel uit te blijven maken van de Franse Republiek nadat de Comoren in de jaren 70 hun onafhankelijkheid uitriepen. Na een referendum in 2009 werd de archipel in de Indische Oceaan het 101e Franse departement.

Maar jaren en verschillende overheidsplannen later is de ongelijkheid met het Franse vasteland nog steeds abominabel: 77% van de bevolking leeft onder de nationale armoedegrens en ongeveer een derde van de woningen is 'informeel', vaak bestaande uit onhygiënische sloppenwijken. De cycloon heeft deze tekortkomingen alleen maar verergerd.

"Hoewel deze wet van Mayotte niet perfect is" en "in veel opzichten niet voldoet aan de legitieme verwachtingen", markeert ze niettemin "een historische stap", aldus Estelle Youssouffa (Liot-groep), parlementslid voor Mayotte en co-rapporteur van de tekst. Dit komt doordat Mayotte "nooit heeft geprofiteerd van de structurele investeringen" die de rest van het land wel heeft, benadrukte de gekozen functionaris.

De tekst voorziet in het vrijmaken van "bijna vier miljard euro" over een periode van zes jaar. "Een ongekende financiële toezegging", stelt de minister, terwijl het land 40 miljard euro aan besparingen nodig heeft. Maar voor Mayotte's tweede parlementslid, Anchya Bamana (RN): "hoe kunnen we vertrouwen op vage begrotingsbeloftes als zoveel eerdere toezeggingen nooit zijn nagekomen?"

De tekst, die eind mei door de Senaat werd aangenomen, noemt twee prioriteiten: de strijd tegen illegale immigratie en illegale huisvesting. "Anders lopen we het risico Mayotte op zand te herbouwen", aldus de heer Valls. Hij pleit voor maatregelen om de sloop van sloppenwijken te vergemakkelijken of de voorwaarden voor verblijf op de archipel, waar de helft van de bevolking buitenlands is, te verscherpen.

Linkse parlementsleden hekelden om de beurt de "obsessie met immigratie". "Ondertussen worden sociale rechtvaardigheid, echte gelijkheid, de kwestie van ontwikkeling, toegang tot water, onderwijs en gezondheidszorg allemaal naar de achtergrond geschoven", hekelde Emeline K/Bidi (DDR).

De tekst bevat echter een economisch en sociaal aspect, met een bijzonder langverwachte maatregel in de archipel: sociale convergentie – dat wil zeggen een harmonisatie van het niveau van de sociale voorzieningen tussen Mayotte en continentaal Frankrijk. Deze is gepland voor 2031, maar de commissie heeft een eerste doelstelling geformuleerd: het bereiken van 87,5% van het minimumloon op 1 januari 2026.

Convergentie werd tien jaar geleden al beloofd, voor 2025... merkten sommige parlementsleden vanaf het podium op. "Dit is de eerste keer dat een regering" dit in de wet heeft vastgelegd, probeerde Valls gerust te stellen.

Een andere maatregel die in de archipel wordt geëist, is de afschaffing van het territoriale visum, dat houders van een verblijfsvergunning van de Mahoran de toegang tot continentaal Frankrijk ontzegt. Deze maatregel wordt gezien als een gebrek aan solidariteit vanuit het vasteland, dat weigert zijn deel van het migratieprobleem op zich te nemen.

De intrekking ervan werd door de commissie goedgekeurd, maar vanaf 2030 duurt het voordat de anti-immigratiemaatregelen in werking treden en er geen aantrekkingskracht meer is.

Dit is "een krachtig signaal" waar al jaren om wordt gevraagd, mevrouw Youssouffa verwelkomde het, maar pleitte voor afschaffing ervan in 2026. 's Avonds begonnen de afgevaardigden zich te buigen over de details van het wetsvoorstel, met name een artikel dat gericht was op het aanscherpen van de voorwaarden voor het verkrijgen van een verblijfsvergunning om gezinsredenen.