Sommige studies hebben een verband gevonden. Maar het is veel te simplistisch om paracetamol de schuld te geven van autisme - en genen spelen een belangrijke rol: PROFESSOR GINA RIPPON

Als hoogleraar cognitieve neuroimaging maak ik al tientallen jaren gebruik van de allernieuwste hersenbeeldvormingstechnieken om de autistische hersenen te onderzoeken.

De onderzoeksgroep waarmee ik werk, heeft honderden mensen met autisme ontmoet en hun hersenen nauwkeurig onderzocht.

De zoektocht, als ik het in één zin mag samenvatten, is om antwoord te geven op de vraag die mij misschien wel het vaakst gesteld wordt: 'Hoe worden autistische hersenen autistisch?'

Het is niet overdreven om te zeggen dat het is alsof je door een hooiberg zoekt naar naalden. Er zijn immers 86 miljard neuronen in het gemiddelde menselijke brein, en naar schatting 100 biljoen structurele verbindingen daartussen.

Voeg hieraan toe dat autismespectrumstoornis – een neurologische ontwikkelingsstoornis die iemand al vanaf de conceptie heeft en geen ziekte is – kan leiden tot een enorm scala aan gedragsmatige symptomen, en je begint een idee te krijgen van de complexiteit van het werk waar enorme aantallen wetenschappers over de hele wereld mee bezig zijn geweest om de vraag over autisme te 'beantwoorden'.

Zoals het gezegde luidt in dit vakgebied: 'Als je één persoon met autisme hebt ontmoet, heb je één persoon met autisme ontmoet'. Het is niet één aandoening – dus er kan ook geen enkele oorzaak zijn.

Dit leek echter geen onderdeel te zijn van de these die president Donald Trump gisteren presenteerde toen hij de resultaten bekendmaakte van een onderzoek dat was uitgevoerd in opdracht van de controversiële Amerikaanse minister van Volksgezondheid Robert F. Kennedy Jr., waarin de stijgende cijfers van autisme werden onderzocht om de oorzaken ervan te achterhalen.

Probleem opgelost, blijkbaar. We hebben het antwoord op autisme! De president was gisteravond van plan om moeders die tijdens hun zwangerschap paracetamol slikten, aan de aandoening te koppelen.

Paracetamol – in het Verenigd Koninkrijk vaak verkocht als Panadol en in de VS als Tylenol – wordt veel gebruikt door aanstaande moeders om pijn, hoofdpijn en koorts te behandelen.

Het wordt momenteel door de NHS aanbevolen als de 'eerste keus' pijnstiller voor zwangere vrouwen, maar alleen voor korte periodes en in de laagste effectieve dosis.

Ongeveer de helft van de zwangere vrouwen in het Verenigd Koninkrijk gebruikt het, terwijl ongeveer 65 procent van de moeders in de VS het doet.

Sommige studies hebben al een verband gesuggereerd tussen autisme en paracetamolgebruik. In augustus concludeerden wetenschappers van Harvard, na een review van diverse studies naar dergelijke verbanden, dat er enig bewijs was voor een verband – maar er waren ook andere factoren, zoals gezondheidsproblemen van de moeder, die verband hielden met autisme.

Ze adviseerden zwangere vrouwen om advies in te winnen over het gebruik van paracetamol, maar gingen lang niet zover dat ze een oorzakelijk verband konden aantonen.

Anderen vonden echter geen verband. Een onderzoek uit 2024 onder 2,4 miljoen Zweedse kinderen, geleid door wetenschappers van het vooraanstaande Karolinska Instituut, vond geen verband tussen paracetamolgebruik tijdens de zwangerschap en het risico op autisme bij kinderen.

Het is gevaarlijk en simplistisch om een ​​strikte grens te trekken tussen zo'n complexe aandoening en één oorzaak. We hebben immers al gezien wat er gebeurt als zoiets zich voordoet bij autisme.

Wie kan de beruchte beweringen over het verband tussen het BMR-vaccin en autisme vergeten die Andrew Wakefield in 1998 deed en die nu volledig zijn ontkracht – maar niet voordat ze blijvende schade hebben toegebracht aan de acceptatie van het essentiële, levensreddende BMR-vaccin?

Als we deze associatie met autisme overdrijven met paracetamol, riskeren we precies hetzelfde resultaat – wederom met mogelijk gevaarlijke gevolgen voor de gezondheid.

Want als u koorts of pijn tijdens de zwangerschap niet behandelt, brengt dat risico's met zich mee voor zowel moeder als kind.

Het legt moeders ook onnodig een enorme schuldgevoel op. Elke moeder van een autistisch kind heeft al genoeg aan haar hoofd, zonder dat haar ten onrechte wordt verteld dat zij de aandoening van haar kind 'veroorzaakt'. Ik vraag ons niet om te negeren dat er betrouwbaar bewijs is van mogelijke omgevingsfactoren – naast paracetamol spelen ook de hoge leeftijd van de ouders, de gezondheid van de moeder en blootstelling aan het epilepsiemedicijn natriumvalproaat een rol.

Maar het is een riskant spel om te denken dat dit het hele antwoord is.

Toen RFK Jr. in april van dit jaar zijn recensie publiceerde, leek het erop dat hij al oogkleppen op had.

'Dit is een ziekte die voorkomen kan worden', zei hij. 'We weten dat het een milieugerelateerde aandoening is. Dat moet ook.'

En zo voorspelde zijn voorspelling met opvallende eenvoud de conclusie van het onderzoek.

Het opvallende aan deze laatste aankondiging is dat het negeert wat we wél weten over autisme: dat het sterk erfelijk is.

Tot op heden zijn er meer dan 800 genen geïdentificeerd die verband houden met autisme. Deskundigen zeggen dat autisme een van de meest erfelijke psychische aandoeningen is.

Zelfs de eerste klinische casussen uit de jaren veertig, waarin kinderen werden onderzocht die ogenschijnlijk autisme hadden, bevatten gedetailleerde verwijzingen naar het ongebruikelijke gedrag van ouders en naaste familieleden.

Toen de in Oostenrijk geboren psychiater Leo Kanner – ook wel de 'vader van autisme' genoemd – een ouder vroeg om hem wat meer te vertellen over zijn kind, kreeg hij 33 dicht op elkaar getypte, enkelvoudige regelafstand pagina's terug, wat hij omschreef als 'obsessief'.

Een dergelijk verband kan niet zomaar worden ontkracht door tijdens de zwangerschap een paar paracetamolletjes te slikken.

Wat is dan de oorzaak van de schijnbare toename van autisme?

Toen autisme begin vorige eeuw voor het eerst werd geïdentificeerd, was het een zeldzame aandoening. Er werden meldingen gedaan van ongeveer 0,5 per 1.000 (0,05 procent van de kinderen).

In de jaren 80 werden de diagnostische criteria verruimd en steeg de prevalentie tot ongeveer één op de 1.000.

Maar door de toegenomen bewustwording, detectie en acceptatie, is het aantal gemelde gevallen dramatisch toegenomen, met een gerapporteerde stijging van 787 procent tussen 1998 en 2018.

Lees meer

In de VS heeft één op de 36 kinderen de diagnose autisme gekregen. In het Verenigd Koninkrijk is dat één op de 57.

Deze toename heeft geleid tot veel paniekzaaierij, met termen als 'autisme-epidemie'.

Ik heb veel dingen voorbij zien komen in de zoektocht naar een oplossing. Ongespecificeerde 'milieugifstoffen' zijn favoriet, net als kwik – in vaccins of tandvullingen. Ze zijn allemaal grondig onderzocht en afgewezen.

Lage niveaus van foliumzuur (een van de B-vitamines) bij de moeder tijdens de vroege zwangerschap zijn in verschillende onderzoeken in verband gebracht met een verhoogd risico op autisme, hoewel de bevindingen niet geheel consistent zijn.

Uit uitgebreide onderzoeken in Noorwegen, de VS en Israël is gebleken dat kinderen van moeders die rondom de conceptie foliumzuursupplementen (de synthetische vorm van folaat) slikten, 30-70 procent minder kans hadden op autisme vergeleken met kinderen die dat niet deden. Dit suggereert dat folaat een beschermend effect kan hebben op de ontwikkeling van de hersenen.

Andere grote onderzoeken, zoals het Deense Nationale Geboortecohort, vonden echter geen significante associatie.

Ik vind het verontrustend dat de regering-Trump blijkbaar ook van plan is te beweren dat een medicijn genaamd leucovorine een mogelijke behandeling voor autisme is. Leucovorine, dat wordt gebruikt bij chemotherapie, is afgeleid van foliumzuur – maar sommige kwakzalvers op sociale media lijken te beweren dat het toedienen van dit medicijn aan je kind plotseling hun taalgebruik zal stimuleren. Opeens wordt autisme veroorzaakt door een pil – en nu ook genezen door een pil!

De realiteit is dat onze kennis over autisme niet alleen is verbeterd door de volharding en toewijding van autismeonderzoekers door de jaren heen, maar ook door de verbluffende vooruitgang in genetische onderzoekstechnieken. En dan hebben we het nog niet eens over de exponentiële sprongen in computerkracht, het sequencen van het menselijk genoom (onze genetische blauwdruk) en de opkomst van grootschalig onderzoek door groepen wetenschappers die zich toeleggen op het ontrafelen van de autismepuzzel.

Autisme is zoveel meer dan paracetamol, wat president Trump en RFK Jr. ook beweren.

Gina Rippon is emeritus hoogleraar cognitieve neuroimaging aan het Aston Brain Centre van de Aston University en auteur van The Lost Girls of Autism (Macmillan)