Ron Chernow over het leven van Mark Twain

De Mississippivallei is "zo vredig en rustgevend als dromenland, en heeft niets aards... niets om je druk over te maken." Het is een prachtig sentiment, en toch contrasteert het met het onrustige en bezorgde leven van de man die deze woorden schreef: Samuel Clemens, bekend onder zijn pseudoniem Mark Twain.

Twain stierf 115 jaar geleden, maar zijn boeken worden nog steeds wereldwijd gelezen en fel bediscussieerd. Het is een behoorlijke erfenis voor een ondeugende jongen van bescheiden komaf, opgegroeid in Hannibal, Missouri, op een steenworp afstand van de bulderende Mississippi. Het was, zei Jim Waddell, "de internationale snelweg van 1835."

Waddell vertolkt Twain al dertig jaar – een optreden waar altijd vraag naar is wanneer Hannibals straten elk voorjaar volstromen voor het Twain on Main-festival. Het is een goede act waarvoor Waddell een schoon wit pak nodig heeft. "Je houdt het pak wit door niets te doen!", lachte Waddell.

Robert Costa van CBS News met Mark Twain-artiest Jim Waddell, buiten het Mark Twain Boyhood Home & Museum in Hannibal, Missouri. CBS News

Korbin Asbury en Ainsley Ahrens namen het op tegen andere leerlingen uit groep 8 in de stad om de personages Tom Sawyer en Becky Thatcher in Hannibal te vertolken. "Ik vind het geweldig om nieuwe mensen te ontmoeten, want vorig jaar bezochten 44 verschillende landen Hannibal", zei Asbury.

Op de vraag of ze verbaasd was dat een auteur die meer dan 100 jaar geleden leefde nog steeds zo relevant lijkt, antwoordde Ahrens: "Dat ben ik wel, maar niet echt, want zijn woorden spreken nog steeds tot ons. Het zijn wijze woorden."

Wijze woorden, met een vleugje humor:

"Doe altijd het goede. Dit zal sommige mensen tevreden stellen en de rest verbazen."

"Lezer, stel dat u een idioot was. En stel dat u lid was van het Congres. Maar ik herhaal mezelf."

Twain wordt geciteerd omdat hij zichzelf niet zomaar een Amerikaan noemde, maar " de Amerikaan". "Ik denk dat een deel van de aanhoudende fascinatie voor Mark Twain voortkomt uit het feit dat hij in zijn persoon zowel het beste als het slechtste van onze nationale cultuur verenigt", aldus Pulitzerprijswinnende biograaf Ron Chernow. Hij heeft de levens van grote Amerikanen vastgelegd, met name die van Alexander Hamilton, wiens biografie de basis vormde voor de Broadway-musical. Chernows nieuwste boek behandelt het leven van Twain, een figuur die nooit uit de nationale schijnwerpers is verdwenen.

Twain schreef ooit: "Biografieën zijn niets meer dan de kleren en knopen van de man – de biografie van de man zelf kan niet geschreven worden." "Die zin speelde zich elke dag dat ik aan dit boek werkte in mijn hoofd af," lachte Chernow. "Ik had een soort beeld van Mark Twain die weer tot leven kwam en zei: 'Ik zei het toch.'"

Chernow herleidt Twains sardonische humor tot de pijn waarin die geworteld was. Hoewel hij als kind avonturen beleefde die "Tom Sawyer" zouden inspireren, was zijn vader een mislukking in het zakenleven. De angst voor armoede en de smachtende jacht op rijkdom zouden Twains volwassen leven domineren.

In Hartford, Connecticut, waar Twain woonde, beschreef Chernow het uitgestrekte landhuis dat hij had gebouwd: "Ik zie zijn persoonlijkheid. Al die hoeken, veranda's en torentjes, het is alsof alle verschillende kanten van zijn persoonlijkheid zichtbaar zijn. En hij hield altijd van opvallendheid, en dit is waarschijnlijk het meest opvallende huis in de stad."

Ik vroeg: "Was Mark Twain hier gelukkig?"

"Niet alleen was hij hier gelukkig, het waren verreweg de gelukkigste 17 jaar van zijn leven", zei Chernow. "Het was een idyllische periode. Hij had een groot, duur huis. Hij had een rijke en beeldschone vrouw. Hij had drie mooie en intelligente dochters. Het was echt een bevoorrecht leven."

Biograaf Ron Chernow met Robert Costa in het Mark Twain House & Museum in Hartford, Connecticut. CBS News

Hoewel Twain rijk werd als schrijver en spreker, investeerde hij zijn fortuin – en dat van zijn vrouw – in mislukte investeringen. De beruchtste was de Paige Compositor, een zetmachine waarvan Twain zeker wist dat hij er miljoenen mee zou verdienen.

De thema's die door Twains leven en werk lopen – politiek, corruptie, geld, klasse, ras, snel rijk worden – lijken allemaal zeer relevant voor het hedendaagse Amerika. Chernow zei: "Het is een geweldig Amerikaans verhaal, en ik denk dat er zoveel dingen zijn die hij zei – bijvoorbeeld over politiek – die vandaag de dag nog steeds relevant zijn. Eén zin die hem vroeger tot waanzin dreef, was: 'Mijn land, terecht of onterecht.' Weet je, hij zei dat we ons land altijd moeten steunen, en onze regering wanneer die dat verdient."

Chernow denkt dat president Trump een bekend figuur zou zijn voor de humorist, "in die mate dat een van de grote standaardpersonages in Mark Twains fictie de verkoper is. Je ziet het terug in president Trump. Je ziet het terug in zoveel verschillende figuren in het Amerikaanse leven – de praters, de grote bazen."

Het is niet onterecht ironisch dat Twain zelf een grote naam was – een man die net zo graag naar aandacht als naar geld verlangde. Maar roem gaf Twain ook de moed om de machthebbers de waarheid te vertellen, het meest blijvend via zijn meesterwerk "Huckleberry Finn".

Chernow zei: "Een van de dingen die ik in mijn boek betoogde, was dat er eind 19e eeuw geen blanke auteur was die zich zo volledig, en ik denk met meer liefde, met de zwarte gemeenschap bezighield als Twain. Ik moest er al vroeg op wijzen dat als je brieven leest die hij als tiener schreef, die vol staan met grove, racistische opmerkingen – en niet alleen over zwarten, maar over vrijwel iedereen."

In 1884 publiceerde Twain "Huck Finn", dat volgens Chernow "ondanks de onvolkomenheden nog steeds, naar mijn mening, de beste anti-slavernijroman in de taal is."

Voor Chernow is Mark Twain nog steeds een belangrijke figuur in het Amerikaanse leven. Zijn woorden blijven ons aan het denken zetten, en vrijwel zeker ook aan het lachen maken.

Gevraagd waarom zijn werk zo lang heeft standgehouden, terwijl de boeken van zoveel andere grote auteurs op de plank liggen, antwoordde Chernow: "Ik vind het een heel goede vraag. Hij vergeleek goede literatuur met wijn, en hij zei: 'Mijn schrijven is water, maar iedereen drinkt water.'"

En ze drinken het nog steeds (en lezen nog steeds Twain).

LEES EEN UITTREKSEL: "Mark Twain" door Ron Chernow

Voor meer informatie: