De kloof tussen Canada en Israël wordt groter door VN-stemmingen en sancties

De oorlog van Israël met Iran heeft de afrekening met enkele van zijn belangrijkste westerse bondgenoten tijdelijk uitgesteld, maar het lijkt niet waarschijnlijk dat het de gapende kloof tussen hen over Israëls gedrag in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever zal dichten.

"De relatie is niet in topconditie", zei Jon Allen, voormalig Canadees ambassadeur in Israël. "Eerlijk gezegd zou dat ook niet zo moeten zijn."

De kloof tussen de Canadese en Israëlische regeringen werd op 12 juni nog groter toen de regering-Carney een krachtiger standpunt innam tegen de Israëlische oorlog in Gaza dan haar voorganger. Ze stemde voor een VN-motie die vergelijkbaar was met een motie waar de regering-Trudeau zich in september van stemming over had onthouden.

Destijds legde de regering uit dat zij weliswaar de oprichting van de Palestijnse staat en de rol van het Internationaal Gerechtshof bij het handhaven van de op internationale regels gebaseerde orde steunde, maar dat zij geen oplossing kon steunen waarbij één partij, de staat Israël, als enige verantwoordelijk wordt gehouden voor het conflict.

De regering-Trudeau uitte ook haar bezorgdheid over taalgebruik dat "in lijn" ligt met de boycot-, desinvesterings- en sanctiesbeweging (BDS) tegen Israël.

Canada's bedenkingen lijken te zijn verdwenen. Hoewel geen van beide VN-resoluties direct opriep tot boycot of desinvestering van Israël, eiste de eerdere resolutie wel gerichte sancties tegen personen die betrokken waren bij "kolonistengeweld" – iets wat Canada uiteindelijk vorige week ook deed .

Nadat Global Affairs Canada in eerste instantie had toegezegd de stemming met CBC News te bespreken, trok het bedrijf zijn goedkeuring in voor een interviewverzoek met de permanente vertegenwoordiger van Canada bij de VN, Bob Rae.

De afdeling gaf geen verklaring voor de veranderde houding.

Allen zei dat de reactie van Israël op de Canadese dreiging met sancties in mei de situatie verergerde.

"De reactie van Bibi [Netanyahu] vond ik verachtelijk. Het was walgelijk", vertelde hij aan CBC News, terwijl de Israëlische premier een gezamenlijke verklaring van Canada, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk in verband bracht met de moord op twee Israëlische diplomaten in Washington D.C.

"Het ging erom de ergste beschuldigingen te gebruiken om politieke punten te scoren."

De spanningen tussen Israël en Canada blijven hoog oplopen vanwege de sancties tegen twee Israëlische ministers. Maar onder de regering-Trump is er geen reden waarom Israël zich zorgen zou maken over dergelijke druk van de VS.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio drong er bij Canada, Groot-Brittannië, Australië, Nieuw-Zeeland en Noorwegen op aan hun koers terug te draaien . De Amerikaanse ambassadeur in Israël nodigde de gesanctioneerde ministers, Bezalel Smotrich en Itamar Ben Gvir, uit om hun steun te betuigen aan de Amerikaanse ambassade.

Ambassadeur Mike Huckabee noemde de sancties tegen hen "een schokkende beslissing" en stelde dat "ze geen criminele activiteiten hebben uitgevoerd."

Maar de twee hebben een lange geschiedenis van racistische en gewelddadige retoriek en beiden hebben eerder in Israëlische hechtenis gezeten vanwege hun woorden en daden.

De vijf westerse regeringen wezen op de herhaaldelijke opruiende uitspraken van de ministers, die het gebruik van uithongering en andere illegale methoden in Gaza aanmoedigden, en op hun herhaalde oproepen om de bevolking te verplaatsen en te vervangen door Joodse kolonisten, als rechtvaardiging voor de sancties.

De VS waarschuwde onlangs ook andere regeringen om niet aanwezig te zijn bij een geplande topconferentie die door Frankrijk en Saoedi-Arabië bij de VN wordt georganiseerd en die tot doel heeft de hoop op een tweestatenoplossing nieuw leven in te blazen. Dit is een doel dat al lang wordt gekoesterd door het grootste deel van de wereld, inclusief de VS, buiten de twee Trump-regeringen.

Volgens Reuters stuurde Rubio een diplomatieke kabel waarin hij andere landen dreigde met onbekende gevolgen als ze zouden meedoen.

Een functionaris van Global Affairs Canada vertelde CBC News dat Canada haar eigen buitenlandse beleid bepaalt en zich niet laat beïnvloeden door de Amerikaanse nota.

Die top is uitgesteld vanwege het uitbreken van de vijandelijkheden tussen Israël en Iran. Maar Allen acht het waarschijnlijk dat Canada uiteindelijk toch aanwezig zal zijn, ongeacht de druk vanuit Washington.

'Er is geen vredesproces'

De voormalige diplomaat zei dat Canada waarschijnlijk een tegenreactie van de VS zou kunnen verwachten als het land een Palestijnse staat officieel zou erkennen. Hij betoogt echter dat het waarschijnlijk minder ernstig zou zijn dan wat hij meemaakte in Washington toen de regering-Chrétien ervoor koos om de invasie van Irak door George W. Bush uit te stellen.

Allen werd vorig jaar uitgenodigd om over dit onderwerp te getuigen bij de commissie Buitenlandse Zaken van het Lagerhuis. Daar zag hij naar eigen zeggen "overweldigende" steun voor het idee, ook van leden van de liberale fractie.

"Maar het is duidelijk dat de regering hierbij haar klassieke relatie met Israël, haar relatie met de VS en haar relatie met de diaspora-gemeenschap afweegt," aldus Allen.

Spanje, Ierland en Noorwegen erkenden allemaal de staat Palestina tijdens de huidige Gaza-oorlog, net als 144 andere landen. Hij verwacht dat Canada hetzelfde zal doen "in samenwerking met bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Australië."

Volgens hem is het beste argument om dat te doen, om aan Israël te laten zien dat het geen "veto" heeft over het moment waarop de Palestijnse gebieden een staat zouden kunnen worden.

"Ze breiden de nederzettingen uit, ze pleiten voor de ontvolking van Gaza. En dan zeggen ze: oh, weet je, we hebben een vredesproces nodig om een ​​Palestijnse staat te erkennen," zei Allen.

"Het voor de hand liggende antwoord is: er is geen vredesproces."