"Betaal ons wat je ons verschuldigd bent": het loonverschil tussen mannen en vrouwen in de sportwereld, uitgelegd door WNBA-basketbalspelers.

Tijdens de WNBA All-Star Game – de Women's National Basketball Association, het equivalent van de bekendere mannen-NBA – op 19 juli warmde elke speelster zich op op het veld met een T-shirt met de duidelijke tekst: " Betaal ons wat je ons verschuldigd bent." De speelsters eisen hogere salarissen en een effectiever systeem voor het delen van de inkomsten.

Het protest vond plaats te midden van onderhandelingen over een collectieve arbeidsovereenkomst (cao). Ondanks een toename van het aantal bezoekers, een recordaantal bezoekers en een nieuwe mediarechtenovereenkomst van $ 2,2 miljard, zeggen spelers dat hun salarissen de groei van de competitie niet hebben bijgehouden . Momenteel verdienen WNBA-spelers slechts 9,3% van de competitie-inkomsten en een gemiddeld salaris van $ 102.000, vergeleken met bijna 50% van de competitie-inkomsten en een gemiddeld salaris van meer dan $ 1,1 miljoen in de NBA .

Het loonverschil tussen mannen en vrouwen in de sport

De loonkloof tussen mannen en vrouwen in de sport is nog steeds een zeer actuele realiteit – zowel in de Verenigde Staten, waar de basketbalprotesten plaatsvonden, als wereldwijd, waaronder in Italië. Over het algemeen verdienen vrouwelijke atleten aanzienlijk minder dan mannen, zelfs bij gelijke resultaten, inzet en competitieniveau.

Als we kijken naar de Forbes-ranglijst van de 50 best betaalde atleten ter wereld , zien we geen enkele vrouw: dit is het tweede jaar op rij dat geen enkele vrouwelijke atleet erin is geslaagd de top 50 van de wereld te bereiken, ondanks recordinkomsten voor sommige atleten, zoals Coco Gauff, die in 2024 ongeveer $ 34,4 miljoen verdiende. De drempel om de ranglijst van 2025 te betreden was echter $ 53,6 miljoen, ruim boven de inkomsten van 's werelds best betaalde atleten. De laatste jaren zijn de weinige vrouwen die deze prestatie hebben geleverd, tennissers zoals Serena Williams, Naomi Osaka, Li Na en Maria Sharapova. Tennis is inderdaad de sport die de meeste vooruitgang heeft geboekt, ook al is volledige gelijkheid tussen mannelijke en vrouwelijke atleten nog niet bereikt.

In het voetbal is de kloof echter extreem duidelijk. Voor het seizoen 2025/26 ontvangt elke club die deelneemt aan de groepsfase van de Champions League voor mannen een vast bedrag van € 18,62 miljoen, terwijl extra prijzengeld het totaal op aanzienlijk hogere bedragen kan brengen. Voor de Champions League voor vrouwen is het prijzengeld echter aanzienlijk lager : het totaal verdeelde bedrag bedraagt ongeveer € 24 miljoen, maar het maximale bedrag voor het winnende team kan oplopen tot ongeveer € 350.000, plus bonussen voor de voorgaande fasen: bedragen die ver verwijderd zijn van de cijfers voor mannen. In Italië is het probleem ook juridisch: de overgang naar professionalisme in het vrouwenvoetbal vond pas in 2020 plaats, en dit heeft geleid tot grote ongelijkheden in zowel lonen als rechten (pensioen, zwangerschapsverlof, ziekte, enz.). De kloof tussen de inkomsten van Italiaanse vrouwelijke voetballers en die van hun mannelijke collega's in de Serie A blijft zeer groot, zowel wat betreft spelersregistraties als bruto jaarsalarissen.

De oorzaken van de kloof

Aan de basis van de loonkloof tussen mannen en vrouwen in de sport ligt een even onzichtbare als krachtige aanname: het nog steeds wijdverbreide idee dat de ongelijkheid op de een of andere manier wordt 'gerechtvaardigd' door het feit dat vrouwensport minder spectaculair, minder competitief of minder aantrekkelijk is om te volgen dan mannensport. Zoals journaliste Chiara Valerio uitlegt in Vitamine Vaganti, worden vrouwelijke atleten vaak beschouwd als 'van nature' langzamer, minder sterk en minder capabel: een narratief dat bijdraagt aan de devaluering van hun prestaties en het minimaliseren van het belang van hun werk. Dit vooroordeel is niet alleen wetenschappelijk onjuist, maar voedt ook een systeem dat vrouwen vanaf het begin straft , wat hun zichtbaarheid, sponsoring en beloning beïnvloedt.

De sportindustrie

Een andere belangrijke factor is de structuur van de sportindustrie, die decennialang de voorkeur heeft gegeven aan sporten die als "mannelijk" worden beschouwd, zoals voetbal, basketbal of Formule 1. Dit zijn de sporten die de meeste investeringen, de grootste media-aandacht en de meest winstgevende reclamecampagnes ontvangen. De vicieuze cirkel is duidelijk: meer zichtbaarheid betekent meer kijkers, meer inkomsten, meer sponsors. En dus hogere salarissen. Maar als vrouwen systematisch uit deze waardeketen worden uitgesloten , is het voor hen onmogelijk om de kloof te dichten. Bedrijven rechtvaardigen hun onevenredige investeringen op basis van de "verkoopbaarheid" van mannelijke atleten, die lucratiever worden geacht in termen van imago en verkoop. Achter deze schijnbaar neutrale logica schuilt echter een diep seksistisch idee over de sportieve en commerciële waarde van vrouwen.

Media-aandacht

De media spelen ook een cruciale rol in het in stand houden van deze ongelijkheid. Ondanks de exponentiële toename van vrouwelijke sportdeelname wereldwijd, is de media-aandacht voor vrouwelijke atleten al decennialang onveranderd. Volgens talloze studies krijgen vrouwen in de sportwereld slechts minimale media-aandacht en richt het nieuws over hen zich vaak op esthetische, interpersoonlijke of persoonlijke aspecten in plaats van op hun prestaties. Deze onevenwichtigheid heeft een directe impact op de publieke perceptie van vrouwensport, die gemarginaliseerd en als secundair wordt beschouwd, wat ook een negatieve invloed heeft op het economische potentieel van vrouwelijke atleten.

Dan is er nog de factor van representatie in instellingen en in technische sportfuncties: er is een tekort aan vrouwen in leidinggevende posities binnen sportorganisaties .

Bij Europese sportbonden wordt slechts 14% van alle besluitvormende functies bekleed door vrouwen. In Italië is onder sportprofessionals 19,8% van de coaches, 15,4% van de clubmanagers en slechts 12,4% van de bondsmanagers vrouw. Het is dus duidelijk dat de loonkloof in de sport niet het gevolg is van een lagere kwaliteit of aantrekkelijkheid van vrouwensport, maar eerder van een systeem dat is opgebouwd rond genderstereotypen en economische logica die vrouwen van onderaf benadelen. De eisen van de WNBA-speelsters zijn daarom niet alleen looneisen, maar een oproep tot een grondige herziening van de mechanismen die het gehele sportecosysteem reguleren.