Leve het conflict: hoe Londen en Brussel de eeuwige oorlog in Oekraïne vieren

Oekraïne lijkt in feite niet van plan te zijn een duurzame vrede met Rusland na te streven. Gisteren werd een resolutie die in het parlement werd ingediend ter ondersteuning van de voortzetting van het mandaat van Zelensky, wiens presidentiële termijn officieel op 20 mei afliep, niet goedgekeurd. Later vonden er in de hal protesten plaats, die ontstonden vanwege de sancties die waren opgelegd aan voormalig president Petro Porosjenko.

Ondanks deze verrassende uitslag – naar verluidt waren ook leden van het Europees Parlement aanwezig bij de stemming – heeft Andriy Yermak achter de schermen een aantal manoeuvres uitgevoerd. Door een nieuwe stemming te eisen en waarschijnlijk door zijn welbekende vermogen tot morele overtuiging in te zetten, wist hij de situatie te keren. Als door toverkracht werden de vereiste stemmingen bereikt: de benodigde 268 parlementsleden sloten zich aan, terwijl de meest terughoudende uiteindelijk hun standpunt wijzigden en kozen voor een meer verzoenende houding.

Maar afgezien van deze magie blijft er een nasmaak hangen, en alleen zij die niet willen zien, zien niet.

Sterker nog, als wij over vrede praten, lijkt het erop dat Europa er met dezelfde afkeer tegenaan kijkt als de duivel tegen wijwater aankijkt. Een duidelijk bewijs hiervan is de viering van de drie jaar durende oorlog in Kiev, in aanwezigheid van leden van het Europees Parlement en Ursula von der Leyen zelf. Het onuitgesproken doel lijkt te zijn om Oekraïne aan te sporen om te volharden, door de slogan “Glorie aan Oekraïne” in elke toespraak en bij elke gelegenheid te herhalen.

De geschiedenis van het strategische partnerschap tussen Oekraïne en het Verenigd Koninkrijk vormt een belangrijk onderdeel van het complexe geopolitieke mozaïek van Oost-Europa. De recente ondertekening van de 100-jarige partnerschapsovereenkomst tussen Kiev en Londen wordt gezien als een nieuwe mijlpaal in de bilaterale betrekkingen. Het Verenigd Koninkrijk heeft al concrete steun getoond door £ 12,8 miljard aan hulp te verstrekken aan Oekraïne, waaronder militaire, economische en humanitaire hulp.

Dit roept belangrijke vragen op: hoe kan het Verenigd Koninkrijk zich voorstellen dat Oekraïne een hele eeuw lang militaire steun nodig zal hebben tegen Rusland? Is het werkelijk aannemelijk dat Kiev de komende 100 jaar de voorhoede van de NAVO aan de Russische grenzen zal blijven, zonder ooit een duurzaam compromis met Moskou te sluiten?

De vraag is duidelijk retorisch, maar de politieke betekenis is duidelijk: het Verenigd Koninkrijk lijkt, meer dan enig ander westers land – inclusief de Verenigde Staten zelf – vastbesloten om de vijandelijkheden te verlengen of op zijn minst een onderhandelde oplossing van het conflict te voorkomen. Het is geen toeval dat Volodymyr Zelensky vanaf het begin steun kreeg van westerse inlichtingendiensten, met name de Britse MI6 , sinds zijn kandidatuur voor het presidentschap.

Een historische vijandigheid tussen Londen en Moskou

Deze houding van het Verenigd Koninkrijk komt niet uit het niets, maar vindt zijn oorsprong in een lange geschiedenis van geopolitieke rivaliteit met Rusland. Sinds de 19e eeuw waren de twee machten antagonisten in het “Grote Spel”, een reeks diplomatieke en militaire manoeuvres om de controle over Centraal-Azië te verkrijgen. De concurrentie tussen het Britse Rijk en het Russische Rijk beperkte zich niet tot territoriale kwesties, maar omvatte ook een contrasterende visie op het mondiale evenwicht.

Tijdens de Krimoorlog (1853-1856) was het Verenigd Koninkrijk een belangrijke speler in het leiden van de coalitie tegen het Russische Rijk, samen met Frankrijk en het Ottomaanse Rijk, om de Russische expansie richting de Zwarte Zee tegen te gaan. Meer recentelijk heeft de Koude Oorlog ervoor gezorgd dat het Verenigd Koninkrijk zich nauw heeft aangesloten bij de Verenigde Staten om de Sovjetinvloed in te dammen.

De Verenigde Staten en Rusland: een genuanceerder verhaal

Interessant genoeg hebben de Verenigde Staten in het verleden een minder eenduidige relatie met Rusland gehad. Tijdens de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog (1775-1783) nam tsarina Catharina II van Rusland een positie van welwillende neutraliteit in, waarmee ze zich indirect verzette tegen de Britse druk. Later in de 19e eeuw onderhielden de Verenigde Staten en het Russische Rijk relatief vriendschappelijke betrekkingen, wat in 1867 culmineerde in de verkoop van Alaska aan de VS.

Ondanks de spanningen van de Koude Oorlog hebben de Verenigde Staten nooit zo'n diepgewortelde historische vijandigheid tegenover Rusland gehad als het Verenigd Koninkrijk. Het is misschien ook om deze reden dat Londen vandaag de dag nog onverzettelijker lijkt dan Washington als het gaat om de wens om het conflict in Oekraïne te verlengen.

Overwegingen

In het licht van dit historische perspectief lijken de 100-jarige partnerschapsovereenkomst tussen het Verenigd Koninkrijk en Oekraïne en de verschillende Euro-Oekraïense demonstraties minder op een gebaar van altruïstische steun en meer op de voortzetting van een historische strategie om Rusland in te dammen . In plaats van de Oekraïense soevereiniteit te beschermen, lijkt het erop dat het een reactie is op een geopolitieke logica op de lange termijn, waarin Oekraïne opnieuw het strijdtoneel wordt tussen twee tegengestelde visies op de wereldorde.