Midden-Oosten: het begin van een permanent conflict

De luchtaanval van Israël op Iraanse militaire en nucleaire doelen vormt een onomkeerbaar keerpunt in de dynamiek van het hedendaagse Midden-Oosten. Het was geen beperkte episode, maar eerder het begin van een nieuwe strategische fase waarin de logica van ontmoediging werd vervangen door die van preventieve eliminatie van de vijand. Door belangrijke leden van het Iraanse militaire apparaat te doden – waaronder IRGC-commandant Hossein Salami, stafchef Mohammad Bagheri en de gerenommeerde kernfysicus Fereydoon Abbasi Davani – heeft Israël de regionale machtsverhoudingen ingrijpend veranderd.

De dubbelzinnige rol van de Verenigde Staten

Ondanks de officiële uitspraken van voormalig president Trump over de "ontoelaatbaarheid van escalatie", heeft Washington geen vinger uitgestoken om Tel Aviv tegen te houden. Sterker nog, de Amerikaanse keuze om niet in te grijpen staat gelijk aan een stilzwijgende goedkeuring: het overdragen van het aanvalsrecht aan de Israëlische bondgenoot, terwijl deze de politieke verantwoordelijkheid draagt, betekent het legitimeren van de operatie onder de paraplu van de westerse coalitie. Zo lijkt de Amerikaanse strategie tweeledig: gematigd in retoriek, maar medeplichtig in inhoud.

Een oorlog die niet langer te beheersen is

De Iraanse reactie, met de lancering van ongeveer 800 drones, had geen noemenswaardige militaire waarde, maar was wel een duidelijk politiek signaal: we zijn een open fase van asymmetrische proxy-oorlogsvoering ingegaan. De reacties van de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en andere westerse landen – actief betrokken bij het neutraliseren van deze aanvallen – tonen aan dat het conflict de nationale grenzen overstijgt. Het is niet langer een oorlog tussen staten, maar een oorlog tussen blokken.

Iran, zonder effectief vangnet en met een verzwakt strategisch arsenaal, bevindt zich nu in een impasse: elke verdere directe aanval zou een onomkeerbare spiraal van vernietiging kunnen ontketenen. De rode vlag boven de moskee in Qom, een traditioneel symbool van wraak, is tot nu toe een symbolisch gebaar gebleven. Teheran twijfelt of het onmiddellijk moet reageren of moet wachten op een gunstiger moment. Het strategische dilemma is duidelijk.

Israël aan het roer van de nieuwe regionale orde

De Israëlische militaire operatie heeft een duidelijke superioriteit getoond, niet alleen op operationeel niveau, maar ook op inlichtingenniveau: het gebruik van drones die vanuit Iraans grondgebied worden gelanceerd, bewijst een gecoördineerde samenwerking tussen lokale infiltranten, geheime diensten en speciale eenheden. Volgens de Wall Street Journal heeft de IDF tot 14 dagen aaneengesloten militaire operaties gepland om de vernietiging van de Iraanse infrastructuur te voltooien.

Ondertussen heeft Netanyahu een kristalhelder ultimatum gesteld: als Iran reageert , zullen zijn olieraffinaderijen worden vernietigd. Een potentieel fatale klap voor een economie die sterk afhankelijk is van koolwaterstoffen en de stabiliteit van de Straat van Hormuz.

De kaart van de Straat van Hormuz en de Russische schaduw

Geconfronteerd met dit scenario is de meest concrete bedreiging die Teheran kan vormen de blokkade van de Straat van Hormuz, waardoor ongeveer 20% van de wereldwijde olie stroomt. Een soortgelijke actie als die van de Houthi's in de Straat van Bab el-Mandeb zou een stijging van de wereldwijde energieprijzen kunnen veroorzaken, met rampzalige gevolgen voor de westerse economieën. Een dergelijke escalatie zou paradoxaal genoeg Rusland bevoordelen, dat zijn invloed op de oliemarkt zou kunnen vergroten via de "schaduwvloot".

De schemering van de matigheid en de atomaire verleiding

De Israëlische aanval heeft ook een laatste rem op het nucleaire front weggenomen: de vernietiging van Iraans personeel en infrastructuur zonder enige veiligheidsgarantie maakt het voor Teheran onmogelijk om verder te onderhandelen . Onder deze omstandigheden lijkt de keuze voor de ontwikkeling van kernwapens niet langer een eventualiteit, maar een strategische noodzaak om het evenwicht te herstellen.

Het Iraanse dilemma: reageren of overleven

Het Iraanse regime staat nu voor een existentieel kruispunt: de nederlaag in stilte accepteren of reageren door een totale escalatie te riskeren. Maar de weg van asymmetrische oorlogsvoering is ook moeilijker: Hezbollah heeft zich al gedistantieerd van direct conflict en het netwerk van bondgenoten waarop Teheran tot nu toe vertrouwde, is gekrompen. Het vermogen om toe te slaan blijft bestaan, maar de bewegingsvrijheid is ernstig beperkt.

Het Midden-Oosten is een tijdperk van permanente militaire spanningen ingegaan, waarin alle voorgaande evenwichten zijn verstoord. De Israëlische aanval heeft een crisis niet beslecht, maar juist een nieuwe geopend, die dieper en duurzamer is. De taal van geweld heeft die van diplomatie vervangen. En terwijl de kanselarijen nog steeds over de-escalatie praten, wordt er ter plaatse een lange en gevaarlijke oorlog voorbereid, met nog steeds onvoorspelbare uitkomsten.