SYRIË – Ultimatum aan de SDF: overgave of chaos?

Het Syrische landschap blijft een onontwarbare wirwar van uiteenlopende belangen en regionale ambities, waarbij de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) klem zitten tussen de internationale druk en de harde positie van een regime in Damascus dat weinig tot geen vertrouwen wekt. Recente geruchten over een ultimatum van 30 dagen dat de Verenigde Staten en Turkije de SDF hebben opgelegd om haar instellingen en troepen te integreren onder de centrale regering, hebben de toch al zeer onstabiele situatie alleen maar verder aangewakkerd.

Volgens Middle East Eye zou de overeenkomst die in maart werd getekend tussen SDF-commandant Mazlum Abdi en overgangspresident Ahmed al-Sharaa (leider van Hay'at Tahrir al-Sham, die eind 2024 de macht over Damascus overnam en zich nu als "president" presenteert) juist in deze integratie voorzien. De timing is cruciaal en suggereert een wens om een proces te versnellen dat de SDF altijd met de grootste voorzichtigheid heeft benaderd.

De reactie van de SDF: tussen ontkenning en echte bezorgdheid

Ondanks de geruchten ontkende de SDF prompt het bestaan van een dergelijk ultimatum , noemde het een "ongefundeerde poging tot desinformatie" en ontkende een dringende heronderhandeling over hun status, zoals gemeld door Shafaq News. Deze ontkenning klinkt echter meer als een vertragingstactiek dan als een daadwerkelijke ontkenning van de druk die gaande is. In de wirwar van off-the-record communicatie en diplomatieke kringen lijkt de urgentie voelbaar, en de ontkenning zou gebruikt kunnen worden om tijd te winnen of hun zwakte te verhullen. De inzet is extreem hoog voor de SDF, wier voortbestaan als autonome entiteit afhangt van hun vermogen om scherp te onderhandelen.

Politieke context en regionale scenario's: een trust die nooit is geboren Vastgelopen onderhandelingen en de kwestie van Koerdische autonomie

Tom Barrack, de Amerikaanse speciale gezant voor Syrië, bevestigde dat de gesprekken tussen Damascus en de Koerdische strijdkrachten voortduren, maar dat cruciale kwesties onopgelost blijven. Het meest heikele punt, zoals benadrukt door ABC News en AP News, is de mate van integratie en autonomie van Koerdische eenheden binnen het Syrische leger . De Koerdische autoriteiten staan erop een autonome militaire structuur te behouden – een echt "militair blok" binnen het Syrische Ministerie van Defensie – een voorstel dat Damascus categorisch verwerpt en zelfs met geweld dreigt, zoals gemeld op Wikipedia.

Deze patstelling is exemplarisch voor het diepe wantrouwen dat elke interactie met de regering in Damascus, nu geleid door al-Sharaa, doordringt. Beloftes van "integratie" klinken hol, gezien de recente geschiedenis van Syrië en het repressieve karakter van het regime.

Syrische minderheden: vijanden of bondgenoten? Angst voor represailles.

Sektarisch geweld in gebieden zoals Sweida en de kustgebieden, dat zich richt op minderheden zoals Alawieten en Druzen, heeft het toch al wankele vertrouwen in het nieuwe islamistische regime van al-Sharaa (zoals gedocumenteerd door The Guardian en AP News) ernstig geschaad. Deze gebeurtenissen , waaronder de moordpartijen in het As-Suwayda Nationaal Ziekenhuis, voeden de legitieme angst onder Koerden voor represailles als ze hun troepen zouden ontmantelen en hun zelfverdediging zouden opgeven. Het gaat hier niet alleen om militaire autonomie, maar ook om cultureel en fysiek overleven in een land waar de onderdrukking van minderheden een historische constante is. Beloftes van inclusie van een regime dat zich in de loop der jaren van zijn meest meedogenloze kant heeft laten zien, worden met grote scepsis ontvangen.

Het spel van de grootmachten Terugtrekking van de VS en ruimte voor Ankara

De aangekondigde terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Noordoost-Syrië, die in april 2025 begon, heeft de Turkse druk op de SDF onvermijdelijk geïntensiveerd . Ankara ziet deze stap als een kans om zijn invloed te consolideren en heeft als hoofddoel de eenwording van de Syrische autoriteiten om de vorming van een autonome Koerdische zone te voorkomen, die volgens Ankara de PKK zou kunnen legitimeren (zoals gemeld door Facebook, The Washington Post en AP News). Voor Turkije is de Koerdische autonomie in Syrië een geopolitieke nachtmerrie, en de huidige situatie in Damascus zou kunnen worden gezien als een kans om de eigen belangen te bevorderen.

“Tweetale”-hypothese: voorwendsel voor de inval?

Op sociale media, met name op X (voorheen Twitter), en onder activisten dicht bij bronnen zoals "Levant_24", circuleert een verontrustende theorie dat de urgentie van het ultimatum tussen de VS en Turkije een strategie zou kunnen zijn om een voorwendsel te creëren voor mogelijke militaire invallen tegen de Koerden , en zo de uitbreiding van de Turkse invloed in de regio te bevorderen. Dit wijst op een klimaat van diep wantrouwen en suggereert dat achter de diplomatieke façade cynische berekeningen schuilgaan die erop gericht zijn de regio verder te destabiliseren en de invloedssfeer opnieuw in kaart te brengen.

Een ander hardnekkig gerucht, verspreid door enkele Telegram-kanalen en -forums die gespecialiseerd zijn in Syrië, suggereert dat het ultimatum niet zozeer een oprechte poging tot integratie is, maar eerder een gezamenlijke manoeuvre om de SDF van binnenuit te verzwakken . Er wordt gesproken over een "vijfde colonne" binnen de Koerdische strijdkrachten zelf, die gebruikt zou kunnen worden om externe interventie te rechtvaardigen of om de opmars van pro-Damascus of pro-Turkse milities te vergemakkelijken. Hoewel speculatief, dragen deze geruchten bij aan een klimaat van paranoïde wantrouwen jegens elke diplomatieke stap waarbij het regime in Damascus betrokken is.

Risico's voor de SDF: een onzekere en gevaarlijke toekomst

Het beeld is somber voor de SDF, die voor extreme keuzes staat:

• Ontmanteling zonder garanties: De overeenkomst, in zijn vermeende vorm, zou geen betrekking hebben op hun vrouwenblok (YPJ), dat Damascus categorisch weigert op te nemen. Tienduizenden strijders, van wie velen een cruciale rol speelden in de strijd tegen ISIS, riskeren het verlies van wapens, posities en mogelijk zelfs hun veiligheid (zoals benadrukt door Türkiye Today en Report İnformasiya Agentliyi). Integratie zonder garanties voor de YPJ zou niet alleen een militaire nederlaag zijn, maar ook een ideologische en sociale nederlaag voor de SDF.
• Latent sektarisch geweld: De recente geschiedenis van het al-Sharaa-regime wordt getekend door ernstige incidenten van geweld tegen minderheden . De ervaringen van Alawieten en Druzen, die represailles ondergingen na machtswisselingen, voeden het wantrouwen onder de Koerden. Integratie in een Syrisch leger onder controle van een dergelijk regime zou een sprong in het onbekende zijn, zonder garanties op bescherming voor de Koerdische bevolking en andere minderheden in Noordoost-Syrië.
• Open Scenario's: Het "Grote Spel" gaat verder: Als de bemiddeling mislukt, zullen de gevolgen onvoorspelbaar zijn. Turkije zou zich gerechtvaardigd kunnen voelen om militair in te grijpen, of andere regionale spelers zoals Rusland en Iran zouden de controle over strategische gebieden kunnen herwinnen, waardoor de invloedssferen opnieuw zouden worden heringedeeld en de strijd van de SDF voor zelfbeschikking zinloos zou worden.

Wat gaat er de komende 30 dagen gebeuren? Een diplomatiek offensief met een duistere ondertoon.

De komende maand zal beslissend zijn en de scenario's die zich voordoen zijn complex:

• Transatlantisch diplomatiek offensief: De Verenigde Staten zullen de druk op de SDF opvoeren met een combinatie van militaire en diplomatieke prikkels, zoals technologische ondersteuning en toegang tot Syrische staatsfaciliteiten. Dit "offensief" kan echter een intentie verhullen om de SDF tot een snelle beslissing te dwingen, wat op de lange termijn contraproductief zou kunnen blijken voor hun autonomie.
• Turkse bemiddeling "met garanties": Ankara zal schriftelijke garanties eisen met betrekking tot de controle over de Koerdische strijdkrachten en, bovenal, hun vermeende banden met de PKK. Voor Turkije is dit verzoek in feite een voorwendsel om elke vorm van Koerdische autonomie aan de grens te ontmantelen.
• Escalatiehypothese: Een Koerdische terugtrekking of een duidelijke afwijzing van het ultimatum zou het ‘perfecte excuus’ kunnen zijn voor een grootschalige Turkse interventie of voor een opmars van pro-regeringsmilities vanuit ‘Damascus’ , die graag de volledige controle over het gebied terugkrijgen.

Kortom: een synthese van wantrouwen en bezorgdheid

De Syrische context blijft zeer veranderlijk en gevaarlijk. De SDF staat voor een existentiële keuze: een "defensieve parachute" handhaven (tot het vermeende ultimatum afloopt) en het risico lopen op escalatie, of een akkoord zoeken met een onbetrouwbaar regime in Damascus dat autonomie en bescherming tegen sektarische aanvallen kan garanderen. De komende maand zal cruciaal zijn. Er zouden scenario's van een "gecontroleerde vrede" kunnen ontstaan, die echter de dreiging van een geleidelijke uitholling van de Koerdische autonomie verhullen, maar ook de concrete mogelijkheid dat oppervlakkige diplomatieke overeenkomsten grootschalige militaire conflicten opnieuw kunnen aanwakkeren, waarbij het regime in Damascus klaarstaat om te profiteren van elke zwakte van de SDF.