Waar we toe in staat zijn: de ware Italiaanse roman

Beste Sebastiano, ik heb je nieuwste roman, " Di cosa siamo capace ", uitgegeven door La Nave di Teseo , verslonden. Zeker vanwege de schoonheid van je taal, zowel direct als cultureel, en zeker vanwege het verhaal dat je vertelt, dat we zouden kunnen omschrijven als Geschiedenis met een hoofdletter H, aangezien je ons land beschrijft vanaf de late jaren zestig. Ik was ongetwijfeld getroffen door de perspectiefverschuiving tijdens het lezen. Terwijl ik de avonturen volgde van de twee hoofdpersonen, Adele en Nina, moeder en dochter, de eerste begin twintig in 1968, de laatste begin jaren negentig, dacht ik aanvankelijk dat je het wilde hebben over desillusie, wat had kunnen zijn en wat niet was, normalisatie in plaats van revolutie, opportunisme in plaats van idealen. Ik, niet langer Wij. Maar een auteur van jouw kaliber neemt geen genoegen met het simpelweg herhalen van gebeurtenissen die al hebben plaatsgevonden. Dus zei ik tegen mezelf: je hebt het niet over gisteren – dat zou te voor de hand liggend zijn – maar over morgen.

Het gaat erom waar we kijken. Als het heden verstikkend lijkt, komt dat niet doordat we nostalgisch zijn naar een verleden dat een bijna oneindig scala aan mogelijkheden bood; waar we naar verlangen is de toekomst. Waarom zouden we opgeven om die te bouwen? We zijn er immers nog steeds, ook al worden we verstikt door verdriet, verpletterd door spijt. Dit zijn wijdverspreide gevoelens, alsof we ons erbij hebben neergelegd dat we er niet toe doen, dat we geen verschil maken. Misschien zijn we een beetje gehavend, meer dan onze grootouders en ouders in die cruciale jaren, maar met vergelijkbare behoeften. We zijn vergeten dat we tot grote dingen in staat zijn. Tot het maken van geschiedenis, zelfs.

Het probleem, zo lijkt u te suggereren, is dat we ons bij het acteren overgeven aan luiheid. Uw personages, gedreven door gezonde woede en vol goede bedoelingen, laten zich uiteindelijk leiden door de gebeurtenissen. Dit is niet per se een fout; u moet gewoon weten wat u echt wilt. Aan de andere kant is de functie van een intellectueel niet om antwoorden te geven, maar om de juiste vragen te stellen. Een rol die u volledig belichaamt, en die u zorgvuldig toepast op de tekst, de structuur, de plot, met al die veranderingen in de loop der tijd, maar zonder ooit de algehele opzet uit het oog te verliezen, die kenmerkend zijn voor romans die bestemd zijn om te blijven bestaan. De literaire, filmische en historische anekdotische verwijzingen behoren tot ons collectieve geheugen; in elke regel vinden we een klein stukje van onszelf terug. In de roman is er nooit een misstap, een afkorting, een banaal woord of een grap die er zomaar in wordt gegooid, alsof ze ons eraan willen herinneren dat we het beste verdienen, en niet alleen als lezers. Af en toe fluistert iemand dat de hedendaagse literatuur een "echte Italiaanse roman" mist. Het lijkt mij, Sebastiano, dat jij die geschreven hebt.

Simona Baldelli