De paus vroeg Raphael dus om de frauduleuze Constantijnse Donatie te schilderen

Over hetzelfde onderwerp:

Niet al het nepnieuws moet worden weggegooid; sommige vormen pure onzin die zorgvuldig bewaard en sub oculis omnium tentoongesteld moet worden, zonder geschokt te worden door de vergiftiging van de bron van de waarheid. Neem de Vaticaanse Musea: vijf eeuwen lang torende in hun ruimtes – niet bepaald musea bij hun oprichting, maar eerder woon- en kantoorruimtes van de pausen – majestueus de meest kolossale hoax uit de geschiedenis van de Kerk en het Westen uit ; enigszins gehavend door de tand des tijds, is het nu weer op orde dankzij een formidabele tien jaar durende onderneming, begonnen onder Antonio Paolucci en afgerond met Barbara Jatta. Nu bewonderenswaardig – met hun heldere kleuren en duidelijke figuren, zonder vervaging, verdonkering of scheuren en zonder de lasten van steigers – zijn de vier muren plus het gewelf van de Hal van Constantijn, de Aula Pontificorum Superior, de grootste van de beroemde Raphael-kamers, degene waarvoor de kunstenaar uit Urbino alleen tijd had om de voorbereidende karikaturen te maken, vóór zijn plotselinge en vroegtijdige dood, en die werd voltooid door zijn discipelen, Giovan Francesco Penni en Giulio Romano, die echter geen zin hadden om het experimenteren met olieverfschilderijen voort te zetten die door Raphael waren begonnen (ze zijn van zijn hand, zoals de restauraties die met uitmuntendheid zijn uitgevoerd door een eersteklas staf – Paolo Violini, Fabio Piacentini, Francesca Persegati en de overleden Guido Cornini – op sensationele wijze hebben bevestigd) de twee allegorische figuren, precies in olieverf, van de Comitas en van Iustitia, in wiens uitvoering men de trial-and-error-houding van Raffaello kon ontdekken, die onmiddellijk de gebreken van (zijn mengsels). Maar dat is niet waar het ons nu om gaat.

Het bijzondere aan deze wonderlijke historisch-politieke onzin van het Vaticaan is dat ze pas tientallen jaren eerder is ontmaskerd. De volledige picturale cyclus op de muren vertelt in feite in 800 vierkante meter fresco de vier cruciale episodes van de komst van het christelijke Rome na het einde van de vervolgingen en het heidendom: het Kruisbeeld, de zegevierende slag bij Ponte Milvio, de Doop van Constantijn en de Donatie van Constantijn. De eerste is een legendarisch wonder, de tweede een historisch feit, de derde een onwaarschijnlijke episode, de vierde portretteert het bedrog waar we het over hebben, hoewel het tegelijkertijd waarheidsgetrouw het interne uiterlijk van de oude Sint-Pietersbasiliek documenteert, waar de Donatie zich afspeelt . Maar laten we de data eens bekijken: in 1440 schreef de humanist Lorenzo Valla, een geleerd curiaal geleerde in dienst van diverse heren en uiteindelijk van de paus, zijn De falso credita et ementita Constantini donatee, waarin hij op filologische wijze de authenticiteit ontkrachtte van het vermeende document dat de legitimiteit van de wereldlijke macht van de Kerk en de superioriteit van de sacra potestas boven de keizerlijke "bewees". Welnu, in 1518, bijna 80 jaar later, gaf Leo X Medici Rafaël de opdracht om de grootste ontvangstzaal van de paus te "schilderen", op de tweede verdieping van het Apostolisch Paleis, waar alle hoogste autoriteiten werden "verpakt" in de verklarende iconografie van de pauselijke macht, waarvan de schenking van de stad Rome aan paus Sylvester door de knielende Constantijn een tastbare illustratie was. Een kristalhelder voorbeeld van kunst als zachte macht.

Als een naïeve, oprechte mening over de geldigheid van de Donatie dus niet echt kan worden ingeroepen voor de pauselijke keuze van 1518, waarom besloot men dan onbevreesd een leugen de wereld in te sturen waarvan iedereen toen al wist dat die zo was? Het was volkomen duidelijk – en de geschiedenis heeft dat sindsdien aangetoond – dat dat spookdocument, bedacht in Karolingische kringen rond de achtste eeuw, de vijanden van het pausdom veel meer ten goede zou zijn gekomen dan het pausdom zelf. Hier betreden we het gevaarlijke veld van hypothesen en de meest plausibele is dat, aangezien de pasgeboren lutherse schismatici die tekst van Valla zwaaiden tegen de Vaticaanse slechtheid, een instinct van reactie en Romeinse trots opriep tot het laten maken van die roekeloze fresco's van een "feit" dat Dante al had vervloekt: "Ach, Constantijn, hoe groot was het kwaad van de moeder,/ niet jouw bekering, maar die bruidsschat/ die de eerste rijke vader van je afnam?" Toch sluipt er bij de aanblik van de gerestaureerde scènes een gedachte in de geest van de leek: ja, het document was betreurenswaardig vals, maar hoe zit het met de historische inhoud? Had de Kerk, los van de factor "menselijke hebzucht", niet, vooral tijdens de eeuwen van barbaarse invasies, een burgerlijke vervanging moeten uitvoeren bij de ineenstorting en het niet-bestaan ​​van publieke instellingen? Kijkt u alstublieft eens naar de aangrenzende Stanza di Eliodoro van Raphael, waar Leo de Grote Attila tegenhoudt: er zijn geen seculiere protesten tegen die geestelijke inmenging.

Meer over deze onderwerpen: