Koyo Kouoh's Mineur Key Biënnale

De traditionele persconferentie om het thema van de volgende Biënnale van Venetië, de 61e editie, die plaatsvindt van 9 mei tot en met 22 november 2026, aan te kondigen, begon ter nagedachtenis aan Koyo Kouoh , curator van de Internationale Tentoonstelling, die op 10 mei vroegtijdig overleed. De eerste woorden en beelden van de conferentie zijn afkomstig uit een archiefvideo, waarin Koyo Kouoh zichzelf voorstelt als artistiek directeur van de volgende Biënnale en hoopt iedereen in mei 2026 in Venetië te zien. De emotie in de Sala delle Colonne van Ca' Giustiniane van het hoofd van de persdienst voor de sector architectuur en beeldende kunst, Cristiana Costanzo, is voelbaar. De persconferentie zou op 20 mei plaatsvinden, maar werd een week uitgesteld na het droevige nieuws van zijn plotselinge overlijden.

Koyo Kouoh, Fotocredit Mirjam Kluka
Zoals velen al dachten, wordt het project van Koyo Kouoh voor de Biënnale, dat al goed gestructureerd is, door zijn team en de Biënnale voortgezet. "Met de volledige steun van Koyo Kouoh's familie heeft de Biënnale besloten zijn tentoonstelling te organiseren", aldus Costanzo. “Hij zal dit doen om zijn ideeën en werk, dat hij met toewijding tot het einde toe heeft uitgevoerd, te behouden, te verbeteren en te verspreiden.” Costanzo reconstrueerde de verschillende fasen van de nominatie tot aan de huidige presentatie: "Op 17 oktober 2024 gaf Koyo Kouoh haar beschikbaarheid door aan president Pietrangelo Buttafuoco om de rol op zich te nemen; op 5 november werd ze officieel voorgedragen door de Raad van Bestuur; op 3 december volgde de aankondiging aan de pers; tussen oktober vorig jaar en begin mei van dit jaar werkte Koyo Kouoh aan het definiëren van de theoretische tekst, het selecteren van kunstenaars, werken en auteurs voor de catalogus, het bepalen van de grafische identiteit en architectuur van de ruimtes en het voeren van een dialoog met de kunstenaars. Alles wat u vandaag zult zien en horen, is het resultaat van haar werk, dat op 8 april werd overgedragen aan president Buttafuoco."

Koyo Kouoh, foto Antoine Tempé
De filosofische tekst werd voorgelezen door de stemmen van Koyo Kouoh's professionele figuren: adviseurs Gabe Beckhurst Feijoo, Marie Helene Pereira en Rasha Salti ; hoofdredacteur Siddhartha Mitter ; en assistent Rory Tsapayi . De titel van de tentoonstelling is ‘In Minor Keys’, dat wil zeggen in mineur. "Haal diep adem", begint de tekst, "adem uit, ontspan je schouders en sluit je ogen. Het is een uitnodiging om deze woorden te verwelkomen in de fysieke, meteorologische, omgevings- en karmische omstandigheden waarin ze je ontmoeten, om je tempo te vertragen en je af te stemmen op de frequenties van de mineurtoonsoorten. Want hoewel ze vaak overschaduwd worden door de angstwekkende kakofonie van de chaos die in de wereld woedt, gaat de muziek door." Een ingetogen, ingetogen tentoonstelling, die door het overlijden van de conservator nog aangrijpender is geworden. Een tentoonstelling die uitnodigt om te luisteren naar de aanhoudende signalen van de aarde en het leven in verbinding met de frequenties van de ziel. "Als mineurtoonsoorten in de muziek vaak worden geassocieerd met vreemdheid, melancholie en pijn," vervolgt de tekst, "manifesteren ze zich hier ook in hun vreugde, troost, hoop en transcendentie. In mineurtoonsoorten zijn klank en sensatie geworteld, bewaken ze de cadensen, melodieën en stiltes van resonerende werelden die samenkomen en samensmelten in een polyfone kunstvorm, zich verenigen en communiceren in een gezellige gemeenschap, licht uitstralend door de leegte van vervreemding en het geknetter van conflict."
De Biënnale van Koyo Kouoh is gebaseerd op het idee dat kunstenaars vertolkers zijn van de sociale en psychische conditie, en tevens katalysatoren van nieuwe relaties en mogelijkheden. De geselecteerde artistieke praktijken ‘openen poorten, vernieuwen en voeden, stimuleren verstandhoudingen en relaties, en bevorderen de vooruitgang van concept en vorm via netwerken en scholen die op een vrije en informele manier worden begrepen.’ Een koorexpositie, gebaseerd op delen en relaties, geassocieerd met jazzmuziek, die in staat is om methodes en toonladders samen te voegen, is gebaseerd op improvisatie en het vermogen om het onvoorspelbare te omarmen, om de toeschouwer een zintuiglijke, niet-didactische ervaring te bieden, die vernieuwt in plaats van uitput, om de toekomstige weg onder ogen te zien. Het gaat hier dus niet om een litanie van commentaren op de gebeurtenissen in de wereld, of om een daad van onachtzaamheid of een ontsnapping aan complexe crises. Het gaat om een voorstel voor een radicale herverbinding met de natuurlijke habitat en de oorspronkelijke rol die kunst speelt in de maatschappij: de emotionele, visuele, sensorische, affectieve en subjectieve. "De tijd is gekomen om het schouwspel van de horror te verwerpen en te luisteren naar de mineurtoonladders, om zachtjes af te stemmen op het gefluister en de laagste frequenties, om de oases, de eilanden, te ontdekken waar de waardigheid van alle levende wezens wordt beschermd. De tentoonstelling betoogt dat zulke radicale veranderingen plaatsvinden, en dat ze zelfs altijd al hebben plaatsgevonden in de mineurtoonladders, en dat de kunstenaars, dichters, performers en filmmakers die de tentoonstelling samenbrengt, zich er ten zeerste voor inzetten om ze te verwezenlijken."
Biënnalevoorzitter Pietrangelo Buttafuoco begon zijn toespraak door terug te denken aan het moment waarop hij Koyo Kouoh uitnodigde om de rol voor de volgende Biënnale op zich te nemen. Voordat ze antwoordde, vroeg ze om een glas water en, aangezien ze geheimhouding moest betrachten en niets buiten de muren van de kamer mocht lekken, vroeg ze of ze het toch aan haar moeder mocht vertellen. "In dat verzoek schuilt de roman van een leven", zegt Buttafuoco, "dat diep geworteld is in een geschiedenis van gevoelens, van de beoefening van schoonheid en dus van de artistieke praktijk. In haar afwezigheid is de curator aanwezig om een pad te suggereren, en het is een nauwkeurig pad, dat naar de toekomst leidt." Na het eerbetoon aan Koyo Kouoh eindigde Buttafuoco's toespraak met de aankondiging van een nieuw partnerschap met Bulgari, dat de exclusieve partner zal zijn voor de komende drie edities vanaf 2026, gevolgd door een begroeting van Matteo Morbidi, directeur Erfgoed en Filantropie van het Maison. Illycaffè blijft hoofdsponsor van de Kunstbiënnale van 2026, terwijl Vela - Venezia Unica de sponsor is.
ilsole24ore