Mario Morasso was een briljante zanger van de machine en een voorloper van de huidige

Over hetzelfde onderwerp:

Voor de reeks briljante en/of vergeten voorlopers van het toekomstige machinerijk in de vorm van AI, is het niet zinloos om Mario Morasso op te graven, geboren in Genua in 1871 en overleden in Turijn in 1938. Morasso wordt in Italiaanse literatuurgeschiedenissen doorgaans onderaan de pagina vermeld als een (meestal geplunderde en tot zwijgen gebrachte) voorloper van Marinetti's futurisme. Toch was Morasso, in tegenstelling tot Filippo Tommaso Marinetti – meer een dichter, letterkundige, improvisator en ondernemer met een genie – een positivist (en een van de beste studenten van Enrico Morselli) en daardoor oneindig verfijnder en strijdlustiger op wetenschappelijk vlak. Morasso was in de eerste plaats een pre-futuristische zanger van de machine en de daarbij behorende esthetiek, vertolkt met dat typische Belle Époque-enthousiasme dat al snel door de slachting van de Grote Oorlog zou worden gewurgd . Nou ja, ondanks een stijl die hier en daar neigt naar het pompeuze D'Annunzio-achtige, en ondanks het feit dat hij altijd het Guicciardijnse "onderscheid" ten aanzien van historische parallellen intact houdt, lijken sommige van Morassiaanse visies - vastgelegd in zijn beste boek La nuova arma (De machine) uit 1905 - onze huidige tijd bijna beter te voorspellen dan de zijne.

Morasso droomde van een intelligente machine die machinaal leren meer lijkt na te bootsen dan de oude apparaten uit de 19e en 20e eeuw (waarom het vandaag de dag misschien nodig zou zijn om bewuste machines opnieuw te definiëren met de hogere namen 'cognitoïde' of 'noema'). In het bijzonder zouden machines, voor Morasso, de toekomst vormgeven en de oude, stervende westerse beschaving vervangen – met haar ethische, esthetische en epistemologische canons die nog steeds geïnspireerd waren door de Grieken en soortgelijke oude mannen – door een nieuw paradigma, een nieuwe manier van leven en denken, in de eerste plaats ingeluid door elektriciteit: "Het lijkt er inderdaad op dat een opperste voorzienige wet heerst over de mysterieuze wisselvalligheden van grote menselijke uitvindingen, hun verschijning wanneer de noodzaak nadert [...]. Welnu, zie, naarmate de steenkool afneemt, wordt datgene wat deze kan vervangen, elektriciteit, ontwikkeld en uitgewerkt." Voor hem is technologie vergelijkbaar met een 'brein', dat wil zeggen een zenuwstelsel van de wereld; in sommige beschouwingen lijkt hij bijna een glimp op te vangen van de technologische onderlinge verbanden die de aarde vandaag de dag tot één groot denkend wezen maken (een futuristische anticipatie op de mondiale netwerken van vandaag).

Bovendien steunt hij openlijk de antropomorfisering van de machine, waaraan hij essentiële kwaliteiten toeschrijft en een soort vis insita die de machine aanzet tot evolutie, mutatie en zelfs tot leven op superieure en transhumane wijze. Een actieve, hoewel anorganische, entiteit die in staat is de vooruitgang van de wereld te sturen, zelfs zonder de mens, en misschien zelfs beter dan hij. Bij Morasso wordt de overwinnelijkheid van de traditionele mens (een thema dat Elon Musk dierbaar is) al zichtbaar in een soort omgekeerde ergonomie, waarbij het niet de machine is die zich aanpast aan de mens , maar de mens die zich aanpast aan de machine en daardoor verbetert. Een ander biografisch element dat deze Italiaanse Prometheus van gisteren dichter bij de Yankee Prometheanen van vandaag brengt, is het imperialisme, of het geloof dat alleen oorlog of een pyroclastische apocalyps de wereld eens en voor altijd kan regenereren, bijna zoals een nieuwe Bijbelse zondvloed zou doen, waarvan technologie de ark zou zijn, voorbehouden aan een paar uitverkoren technocraten of technosofisten.

Een reden die precies lijkt terug te keren bij veel van deze cybertycoons met hun palingenese, die ze comfortabel vanuit ecologisch duurzame bunkers kunnen bekijken. Concluderend kan gesteld worden dat Morasso's liefde voor de transformerende kracht van technologie, voor een wereld die gevormd wordt door kunstmatige vooruitgang, een verre (maar verbazingwekkende omdat het uit het verleden komt) echo is van enkele van de meest verontrustende vragen die vandaag de dag rond AI leven. Het spreekt voor zich dat Morasso, als Italiaan, in de wereld volkomen onbekend is, terwijl hij hier praktisch vergeten is . Maar misschien is het wel het lot dat hij zelf zou hebben gekozen, aangezien hij in De mensen en de ideeën van morgen (De Egoarchie) profetisch het motto had aangenomen: "De mens is des te groter naarmate hij eenzamer is" .

Meer over deze onderwerpen: