Itelyum: Zeldzame aardmetalenwinningsfabriek heeft gebrek aan invoermateriaal

De opschaling van de pilotinstallatie voor het terugwinnen van zeldzame aardmetalen uit de recycling van permanente magneten, die Itelyum afgelopen september in gebruik nam in haar fabriek in Ceccano (Frosinone), met een capaciteit van 20 ton, is nu voltooid. De eerste fase is afgerond en het bedrijf is nu klaar om € 8 miljoen te investeren in de ontwikkeling van een lijn voor de verwerking van 10.000-15.000 ton professioneel elektronisch afval (AEEA) per jaar met behulp van permanente magneten. Deze lijn heeft de potentie om 150.000-500 ton zeldzame aardmetalen per jaar te produceren, precursors van de elementen neodymium, praseodymium en dysprosium, via een hydrometallurgisch proces.

Het project is ontwikkeld door een consortium dat in de opschalingsfase bestaat uit Itelyum, Erion, Eit RawMaterials, Glob Eco en de Universiteit van L'Aquila. Het project, dat al erkend en gefinancierd wordt door Europese programma's, is tevens een van de vier Italiaanse projecten uit de 47 die door de Europese Commissie zijn geselecteerd als "strategisch" voor de implementatie van de Wet Kritieke Grondstoffen, die vorig jaar van kracht werd. Deze projecten versterken de Europese toeleveringsketens voor kritieke grondstoffen en verminderen de afhankelijkheid van leveranciers van buiten de EU.

Er zijn echter enkele kritieke problemen onderweg, zoals Marco Codognola, CEO van Itelyum, uitlegt: "De installatie bevindt zich in de laatste ontwerpfase. De pilotfase heeft aangetoond dat het elektrochemische proces werkt, met interessante opbrengsten. Vergeleken met de initiële prognose moeten we iets meer investeren in geavanceerdere rookgasreiniging en de verwerking van binnenkomend afval, maar we zijn er klaar voor. Aan de grondstofkant hebben de toeleveringsketens, waaronder het Erion-consortium, het echter moeilijk omdat ze niet over voldoende permanente magneten, of afval dat deze bevat, beschikken om ons daar te krijgen. Bij gebrek aan een georganiseerde toeleveringsketen, zoals in EPR- modellen (uitgebreide producentenverantwoordelijkheid), demonteren degenen die over dit afval beschikken vaak de magneet en doen ermee wat ze willen, zoals het naar China sturen of het naar generieke recyclingfaciliteiten sturen die de winning van zeldzame aardmetalen niet toestaan. Het is noodzakelijk om een toeleveringsketen op te zetten die in staat is om de op Europees niveau als strategisch gedefinieerde installaties te bevoorraden: niet alle landen hebben ze, maar ze moeten hun stromen richten op de installaties die gebouwd zullen worden. Om dit te doen, is er momenteel geen voldoende wetgeving die prioriteit geeft aan herstel."

Codognola wijst ook op een ander obstakel, een veelvoorkomend probleem bij dit soort initiatieven in Italië: de vergunningverlening. "We hebben de vergunningverlening voor de fabriek op industriële schaal nog niet afgerond. Om deze te bouwen, is een substantiële aanpassing van de Geïntegreerde Milieuvergunning ( AIA ) vereist en we bereiden de documentatie voor, in de hoop deze sneller te verkrijgen dan de vorige, die twee jaar duurde. Aangezien dit een strategisch project is, hoop ik dat het Ministerie van Milieu de vergunningverlening overneemt, zoals het dat in bepaalde bijzondere omstandigheden al doet, zoals de herontwikkeling van industriële locaties. Het is positief dat zowel MIMIT als MASE een verantwoordelijke hebben voor kritieke grondstoffen, en we hopen daarom dat de betrokkenheid van de ministeries ons in staat zal stellen oplossingen te vinden voor de problemen met afvalinkoop en vergunningen, die beide essentiële voorwaarden vormen voor de lancering van dit project, dat, ik herhaal, strategisch van aard is. Het doel is om begin 2026 met de bouw van de fabriek te beginnen."

Hoewel de winning van zeldzame aardmetalen een interessante ontwikkeling is – volgens een rapport van Bain & Company zal de jaarlijkse Europese vraag naar zeldzame aardoxiden, gebruikt in permanente magneten voor elektrische auto's en windturbines, naar verwachting in 2030 30.000 ton bereiken, ter waarde van ongeveer € 1,5 miljard – volgt het bedrijf ook nauwlettend de watersector. De groep, die in 2024 een omzet van € 625 miljoen behaalde met een EBITDA van ongeveer 20%, heeft in 2025 tot nu toe twee fusies en overnames afgerond, beide in de watersector: in maart Specialacque uit Brescia, en vervolgens, zoals Codognola uitlegt: "in juni hebben we een industrieel waterzuiveringsbedrijf overgenomen, GSA van Civita Castellana, dat jaarlijks 135.000 ton water zuivert, veelal afkomstig uit de farmaceutische sector in Lazio." We hebben nu een verwerkingscapaciteit van 600.000 kubieke meter per jaar bereikt, die zal toenemen tot 800.000 kubieke meter met de renovatie van de afvalwaterzuiveringsinstallatie van de Klk Temix-fabriek in Calderara di Reno (Bologna), en tot 1 miljoen kubieke meter wanneer de installatie in de raffinaderij van Pieve di Fissiraga (Lodi) toestemming krijgt om afvalwater van derden te verwerken. En ik sluit verdere overnames niet uit. De sector blijft interessant.