De Democratische Partij sluit, net als de Vijfsterrenbeweging, de aankoop van opnieuw gas uit Rusland niet uit.

Terug naar gas uit Rusland? De Democratische Partij heeft het niet uitgesloten; sterker nog, het is een mogelijkheid die ze aan de horizon zien. Het Groenboek van de Democratische Partij over industriebeleid verwijst er op pagina 12 dubbelzinnig naar: "Verdere overwegingen over de noodzaak van een interne markt die gevaarlijke nationale fragmentatie voorkomt, moeten in deze context worden geplaatst, zelfs met de niet onwaarschijnlijke mogelijkheid van een heropening van de gasstromen uit Rusland."

Minister Elly Schlein ontkende, in antwoord op een vraag van Staffetta Quotidiana, het bewijs botweg: "Ik heb niets soortgelijks in ons document gelezen." Waarschijnlijk had ze het document helemaal niet gelezen en was ze niet op de hoogte van de inhoud ervan. Sterker nog, voormalig minister Andrea Orlando , redacteur van het "Industrieforum" en de publicatie van het boek, gaf in een interview met Staffetta een tegengestelde en verre van dubbelzinnige interpretatie: "Vandaag zijn we redelijkerwijs van mening dat [de aankoop van LNG uit de VS, red.] een verplichte optie is, gekoppeld aan het conflict, maar we zijn ook van mening dat de aankoop afhankelijk moet zijn van een heroverweging van de positie van de Verenigde Staten." Dus, zo hield Staffetta vol, zou Russisch gas een onderhandelingsinstrument kunnen zijn tegen Trump over tarieven? Orlando's bondige antwoord: "Ja."

Slechts enkele weken geleden had de Russische gaskwestie – aangekaart door de Vijfsterrenbeweging – de Democratische Partij in beroering gebracht. Op 23 juni vroeg Giuseppe Contes partij, in een resolutie die aan de Kamer van Afgevaardigden werd gepresenteerd , Giorgia Meloni zich te committeren aan "het vinden van een effectieve oplossing voor de kwestie van gasdoorvoer en -levering die een mogelijke samenwerking met Rusland niet a priori en met het oog op de toekomst uitsluit." De tekst had het bredere politieke spectrum in rep en roer gebracht, zozeer zelfs dat de Democratische Partij en de AVS niet voor de resolutie van de Vijfsterrenbeweging stemden. De loutere suggestie om een dergelijke eventualiteit "niet uit te sluiten" had een golf van schandalen en verontwaardiging binnen de Democratische Partij veroorzaakt. "Ik vind het onaanvaardbaar", aldus senator Filippo Sensi . "Het is schokkend dat dit vandaag wordt gepresenteerd, terwijl Kiev wordt gebombardeerd." Pina Picierno , vicevoorzitter van het Europees Parlement, viel aan: "Zoals gebruikelijk is Conte onontvankelijk. Dit gezegd hebbende, stelt hij positief dat Oekraïne een discriminerende factor is voor de Democratische Partij. De Democratische Partij is duidelijk in haar oordeel dat dit standpunt van de Vijfsterrenbeweging onaanvaardbaar is."

De kwestie rijst nu weer. Terugkerend naar Russisch gas, dat een paar dagen geleden nog "onacceptabel" was, lijkt nu een geldig onderhandelingsinstrument met Trump: jullie leggen een tarief van 30% op? Dan laten we jullie LNG achterwege en krijgen we leveringen van Poetin. Technisch gezien is de kwestie extreem ingewikkeld, niet zo triviaal als Conte en Orlando denken. In 2024 importeerde de Europese Unie iets meer dan 50 miljard kubieke meter gas uit Rusland (vergeleken met meer dan 150 miljard kubieke meter vóór de crisis). Hiervan werd ongeveer 60% via pijpleidingen geïmporteerd (via Turkije en Oekraïne). De leveringen via Oekraïne worden per 1 januari 2025 stopgezet , met het aflopen van het transitcontract tussen Gazprom en Naftogaz, het bedrijf dat de pijpleiding beheert. Van de twee pijpleidingen die Rusland met Duitsland verbinden – Nord Stream 1 en 2 – is alleen de laatste potentieel bruikbaar (de eerste werd in 2022 beschadigd door een explosie).

Daarom is niet alle infrastructuur fysiek beschikbaar, en onder de infrastructuur die dat wel is, veronderstelt de Oekraïense pijpleiding de onwaarschijnlijke goedkeuring van Volodymyr Zelensky (die gevraagd zou worden om tegelijkertijd zijn vijand Poetin een gunst te bewijzen en Trump, wiens steun hij hard nodig heeft, onderuit te halen). Bovendien is gasimport, in tegenstelling tot simplistische verhalen, geen kraan die naar believen open, dicht of omgedraaid kan worden: ze berust op een complexe contractuele structuur die Europese importeurs aan buitenlandse producenten bindt. Het hervatten van de import uit Rusland ter vervanging van Amerikaans vloeibaar aardgas zou betekenen dat er nieuwe overeenkomsten met Gazprom moeten worden opgesteld en dat evenveel contracten met Amerikaanse producenten moeten worden geannuleerd: de lange tijd die het kostte om zich (en nog steeds niet volledig) van Rusland te emanciperen, geeft aan hoe ingewikkeld het is.

De technische en economische complexiteit van de operatie, samen met de onmogelijkheid om de kanalen met Rusland onmiddellijk te heropenen, vereist dat Orlando's voorstel strikt politiek wordt beoordeeld. En op politiek niveau zijn de obstakels veel groter. Ten eerste, zoals reeds vermeld, is de route door Oekraïne afgesloten. Het Kremlin heeft zich bereid verklaard de Duitse corridor, die jaarlijks 110 miljard kubieke meter gas kan transporteren, te heropenen, maar de Duitse bondskanselier Friedrich Merz verklaarde tijdens een ontmoeting met Zelensky publiekelijk dat Duitsland "alles in het werk zal stellen om ervoor te zorgen dat Nord Stream 2 niet opnieuw kan worden opgestart."

Dan is er nog het Europese obstakel: de EU voert een strategie voor energiezekerheid en politiek die oproept tot een geleidelijke stopzetting van de import van gas en olie uit Rusland tegen 2027. De gasroutekaart van de Europese Commissie roept op tot een verbod op nieuwe contracten met Moskou vanaf 1 januari 2026; de opschorting van bestaande kortetermijncontracten tegen 17 juni 2026; en de beëindiging van de import onder bestaande langetermijncontracten tegen 2027.

De door de Democratische Partij voorgestelde onderhandelingsstrategie over Amerikaanse tarieven botst dus met een ander onderhandelingsprincipe waar de Democratische Partij Giorgia Meloni herhaaldelijk op heeft aangedrongen: Italië zou geen afzonderlijke onderhandelingen en overeenkomsten met de Verenigde Staten over tarieven moeten aangaan, maar zou in overleg met Brussel moeten handelen. Als de dreiging van Russisch gas tegen Trump gebruikt moet worden, moet het energie- en internationale beleid van de Commissie-Von der Leyen daarom veranderen. Aangezien de standpunten van de EVP, PES, Renew en de Groenen over deze kwestie in Europa bekend zijn, zou Elly Schlein deze strijd moeten leiden, samen met Viktor Orbán en Robert Fico (niet het M5S-lid, maar de Slowaakse premier), evenals de AfD en haar M5S-collega's. Het lijkt een absurde hypothese, maar als de Democratische Partij een heropening van de gasstromen vanuit Rusland "niet onwaarschijnlijk" acht, moet deze als plausibel worden beschouwd.