Zo verandert de PNRR haar huid in de absolute stilte van de politiek

"De weg naar 2026" is de afsluitende mededeling van Next Generation EU die de Europese Commissie (op voorstel van vicevoorzitter Fitto) op 4 juni aan de Europese Raad en het Europees Parlement heeft gedaan . Het bleef vrijwel onopgemerkt op de dag dat Brussel de vijfde herziening van de Italiaanse PNRR (107 amendementen) goedkeurde, maar het is een van de belangrijkste documenten die in Brussel over het Europees Plan zijn geschreven. Niet omdat het de fundamentele deadlines voor de afronding van het Plan strikt herhaalt (31 augustus 2026 voor het behalen van doelstellingen en mijlpalen, 30 september voor het verzoek om betalingen aan de EU, 31 december voor betalingen van de EU aan de lidstaten).

Niet omdat het de Europese successen van het NGEU-plan en de RRF (Recovery and Resilience Facility) claimt in termen van het vermogen om "de kwaliteit van de instellingen van de lidstaten te verbeteren", het economisch kader te versterken (1,4 extra punten van het bbp in 2026) en "het ondernemingsklimaat te verbeteren" op basis van concurrentiebevorderende hervormingen (allemaal argumenten die nuttig zullen zijn in het politieke debat over de periode na 2026). Maar omdat het een sensationele toolbox biedt om staten te helpen hun uitgavendoelstellingen te halen en zonder gedoe de effecten, voordelen en zelfs uitgaven van de PNRR-fondsen na 2026 te verlengen. Een meesterwerk van diplomatie dat alleen een Italiaanse expert in de mechanismen van de PNRR, Europese fondsen en Italiaanse vereenvoudigingen, zoals Raffaele Fitto , had kunnen bedenken.

De derde alinea van de mededeling heet "Richtlijnen voor lidstaten op weg naar 2026" en is gewijd aan de herzieningsplannen die individuele landen snel moeten indienen om een ​​soepele overgang naar de afschaffing van hun PNRR te garanderen. Punt 3.2 somt "acht mogelijke opties" op om in gedachten te houden bij de herziening van de PNRR. Afgezien van een paar aanbevelingen die al zijn geïmplementeerd en bijna vanzelfsprekend zijn om maatregelen en investeringen te compenseren die niet meer kunnen worden uitgevoerd ("verhoog maatregelen die goed worden uitgegeven" of "absorbeer de hogere kosten van maatregelen die al in het plan zijn opgenomen"), is het idee om het aandeel leningen dat wordt toegewezen ter compensatie van maatregelen die niet meer kunnen worden uitgevoerd te verlagen al een politiek zeer harde aanbeveling (die regeringen nauwelijks zullen naleven om niet te horen te krijgen dat ze gefaald hebben in het gebruik van middelen), terwijl het document ook een zeer nuttige flexibiliteit bevat voor de Derde Pas en veel andere Italiaanse infrastructuurprojecten: "Voor projecten die slechts gedeeltelijk kunnen worden uitgevoerd - aldus de aanbeveling - verdeel het projectgedeelte dat kan worden uitgevoerd in de PNRR als 'stand-alone' en zet de delen van het project die niet kunnen worden uitgevoerd vóór 2026 voort, door ze te financieren met andere Europese fondsen".

Er zijn dan twee geheel nieuwe mogelijkheden om de geplande uitgaven van de PNRR voor augustus 2026 te verlagen zonder dat de fondsen verloren gaan: maximaal 10 procent van de PNRR-fondsen overdragen aan het InvestEu-programma om bij te dragen aan de doelstellingen van het Platform Strategische Technologieën voor Europa (Sstep) en de PNRR-fondsen gebruiken voor kapitaalinjecties in nationale investeringsbevorderingsbanken, zoals ons CDP, om activiteiten en nieuw investeringsbeleid te financieren in Europese prioriteiten, zoals die welke Fitto zelf heeft gedefinieerd in de hervorming van het cohesiebeleid (concurrentievermogen, defensie, betaalbare huisvesting, waterbestendigheid, energietransitie).

De ‘gefaciliteerde’ mijlpalen voor dergelijke operaties zouden zijn: (a) inschrijving op het volledige gestorte kapitaal door de lidstaat; (b) vaststelling van een herzien investeringsbeleid door de nationale promotiebank en indicatie van hoe het extra kapitaal zal worden gebruikt; (c) waar nodig, de inwerkingtreding van eventuele wetgevende, bestuurs- of auditwijzigingen van de instelling.

Maar het meesterwerk komt met het punt dat het mogelijk maakt dat de RRF "de oprichting van een onafhankelijk financieel instrument ondersteunt om particuliere investeringen te stimuleren". In de herziening zouden nieuwe mijlpalen in de PNRR kunnen worden opgenomen die de besteding van de fondsen niet vóór 2026 opleggen, maar die de daadwerkelijke uitgaven juist zouden uitstellen tot na de deadline van 2026.

Het bevoegde ministerie, dat over middelen beschikt die het niet vóór 2026 kan uitgeven, vertrouwt deze toe aan een onafhankelijke entiteit – dit zou nog steeds CDP kunnen zijn – die een financieel instrument of een bedrijfsvehikel vormt om hetzelfde doel te bereiken (een bepaald aantal bedden in studentenresidenties of een bepaald aantal sociale huurwoningen of een bepaald aantal treinen om aan te schaffen). De financiering wordt vervolgens toegewezen via publiek-private samenwerking of concessieovereenkomsten met private entiteiten die de gebruikers van laatste redmiddel (universiteiten voor de bedden) cofinancieren, uitvoeren en overeenkomsten sluiten. Bij de invoering van dit financiële instrument moet de lidstaat een reeks toezeggingen doen in de inleiding: het "marktfalen" vaststellen waarvoor publieke middelen worden gebruikt, de gerelateerde marktvraag kwantificeren, ervoor zorgen dat de entiteit die de operatie coördineert onafhankelijk is van de overheid en dat het financieel beheer gescheiden is van dat van de staat. De daadwerkelijke uitgaven zullen dan plaatsvinden. Na 2026.

Meer over deze onderwerpen: