Het Balkhashmeer, de spiegel van Centraal-Azië waar zoet en zout water elkaar ontmoeten

Het Balkhashmeer biedt een uniek landschap – stel je voor: aan de ene kant het heldere, zoete water van een bergrivier, en aan de andere kant brak, dichter water met melkachtige, zilverachtige tinten. Daartussenin snijdt een onzichtbare maar reële grens het meer als een vloeibaar litteken. Dit fenomeen is te danken aan de geografie zelf: de belangrijkste zijrivieren van Balkhash, zoals de Ili, stromen het westelijke deel van het bekken in en zorgen zo voor zoet water.

Het water stroomt langzaam oostwaarts, maar wordt tegengehouden door een smal kanaal dat als natuurlijke waterscheiding fungeert. En daar verandert het meer van identiteit. Het resultaat? Twee meren in één , twee ecosystemen die in perfecte onevenwichtigheid naast elkaar bestaan. Intense verdamping , bevorderd door het woestijnklimaat en de zeer geringe regenval, draagt bij aan de zoutgehaltes in het oostelijke deel. Toch heeft het meer, ondanks het gebrek aan afvoerkanalen , zijn waterpeil millennia lang op peil gehouden, een detail dat wetenschappers nog steeds verbijstert.

Deze geochemische anomalie heeft van Balkhash een levend natuurlijk laboratorium gemaakt, waar wetenschap en mysterie samenkomen . Maar daar houdt het niet op: het meer herbergt zo'n twintig vissoorten , waaronder karper, snoek en baars, die goed gedijen in het zoetwatermeer. Het is precies deze overvloed aan vis die het meer zijn oude Kazachse naam geeft, "Balik As", wat "visvoer" betekent.

Tussen bergen en canyons, de wilde kant van het Balkhashmeer

Er zijn geen strandresorts, luxe resorts of Instagramwaardige wandelpaden. In Balkhash, Kazachstan , is de enige hoofdrolspeler de natuur in haar meest rauwe en majestueuze vorm. Voor de weinige avonturiers die besluiten het te verkennen , onthult het meer zich als een buitengewone bestemming, vol contrasten, stilte en landschappen die lijken te behoren tot een andere planeet.

Een van de meest spectaculaire gebieden is het gebied dat zich ten noorden van het meer uitstrekt: het Bektau-Ata-gebergte . Het is een verzameling granieten plateaus die als rotseilanden oprijzen in het midden van de vlakke steppe. Tussen smalle canyons en door de wind gevormde formaties openen zich adembenemende vergezichten , die op heldere dagen eindeloze panorama's bieden.

Er hangt echter een schaduw over dit ongewone paradijs. Het intensieve gebruik van water uit de rivieren die het meer voeden, met name door China en Kazachstan, bedreigt de waterbalans van Balkhash. Overmatige waterwinning dreigt de fragiele harmonie te verstoren die dit meer in staat stelt te bestaan zoals het nu is. De steeds concretere angst is dat het hetzelfde lot zal ondergaan als het Aralmeer , dat in slechts enkele decennia door toedoen van de mens is verdwenen.

Wat te zien rond het Balkhashmeer

Voor de nieuwsgierigen is Bektau-Ata een schatkamer vol lokale legendes : de rotsen zouden oude geesten en wezens beschermen, en Kazachse herders meden in de oudheid bepaalde grotten uit angst hun voorouders te storen. Vlakbij, tijdens de warmste zomers, verschijnen kleine, vluchtige meren, die zwermen trekvogels weerspiegelen: een zeldzaam schouwspel van biodiversiteit in het hart van de droogte.

En dan is er nog de zuidkust, met zijn uitgestrekte zandstranden die doen denken aan een oceaanstrand, maar uitkijkend over het meest afgelegen achterland van Azië. Hier komen strandgangers in de zomer massaal naartoe, te midden van kleine, spartaanse campings, barbecues in de buitenlucht en nachten onder een adembenemende sterrenhemel.

Maar het is niet alleen maar ontspanning: de dieren in het meer verdienen de tijd om te observeren. Reigers, pelikanen, aalscholvers en zelfs enkele bedreigde diersoorten maken hier een tussenstop. Een verrekijker meenemen is niet alleen een gril voor vogelaars, maar bijna een must om de magie van dit ecosysteem vast te leggen, ondanks de bedreigingen voor het milieu.