Een steeds minder plechtige Ballon d'Or

Decennialang was de Ballon d'Or het heiligdom van het voetbal. Een gouden bal die niet zomaar een trofee was, maar een kroon, het symbool van een tijdperk. Er hing een aura omheen: toen Michel Platini hem midden jaren tachtig omhoog hield, of George Weah hem in 1995 als eerste Afrikaan in ontvangst nam, was het niet zomaar een individuele prijs, maar de inwijding van een legende. Tegenwoordig lijkt die betovering echter te vervagen. De vraag is niet of de Ballon d'Or nog steeds betekenis heeft, maar of hij nog steeds dezelfde consistentie, dezelfde waardigheid heeft die ooit volstond om een ​​kampioen in het collectieve geheugen te verankeren.

Is het de schuld van het voetbal of van de hoofdrolspelers? Misschien wel van allebei. Het hedendaagse voetbal is in een stroomversnelling geraakt en heeft zijn grenzen verlegd. Er is niet langer slechts één Europacup, maar Champions Leagues, WK's, nationale bekers, Nations Leagues, statistieken die verwachte doelpunten bijhouden en big data. In deze zee van cijfers lijkt het herleiden van alles tot "het beste" een ouderwetse oefening. Het is de paradox: hoe meer data we hebben, hoe minder eenduidig ​​het oordeel . Toch blijft de prijs claimen een absolute koning te kiezen.

Aan de andere kant staan ​​de protagonisten. De rivaliteit tussen Lionel Messi en Cristiano Ronaldo heeft de Ballon d'Or zo sterk doen opzwellen dat het een duopolie is geworden, met veertien edities die door slechts twee mannen worden gemonopoliseerd. Het was episch, maar het heeft ook de mythe doordrenkt. Jaar na jaar is het gevoel van een repetitief script ontstaan: dezelfde setting, dezelfde toespraken, dezelfde vergelijkingen . De glorie van de prijs is verward geraakt met die van de carrières van de twee giganten, waardoor andere verdiensten overschaduwd worden. Iniesta, Xavi, Maldini, Lewandowski: grote uitgesloten spelers die vandaag de dag als wonden drukken op de geloofwaardigheid van de trofee.

De controversiële overwinningen illustreren dit verlies aan consistentie duidelijk. Messi in 2010, vóór Iniesta, die het doelpunt scoorde waarmee Spanje de wereldbeker won. Cristiano Ronaldo in 2013, waarbij de stemming ad hoc werd heropend na zijn doelpunten tegen Zweden. Messi opnieuw in 2021, na een tussenseizoen maar verheven door de Copa América , met Lewandowski gedegradeerd tot de rol van eeuwige tweede. Dit zijn gebeurtenissen die een verdienstelijke prijs hebben getransformeerd tot een narratieve prijs. Prestaties doen er minder toe, en het verhaal dat je vertelt is belangrijker.

Toch blijft de Ballon d'Or, ondanks alles, fascineren. Want voetbal heeft gezichten nodig, symbolen die een tijdperk belichamen . Cruijff voor totaalvoetbal, Van Basten voor technische perfectie, Ronaldo het Fenomeen voor pure kracht, Modrić voor de veerkracht van een klein land . Zonder de Ballon d'Or zouden we minder iconen hebben, minder foto's om door te geven. Het probleem is dat de heiligheid van de prijs niet meer standhoudt zoals vroeger: hij lijkt nu fragieler, bijna afhankelijk van spektakel.

Dus: is het de schuld van het voetbal, dat zijn huid heeft afgeworpen, of van de protagonisten die de uitstraling van de prijs hebben gemonopoliseerd en vervolgens hebben uitgehold? Waarschijnlijk allebei. De Ballon d'Or blijft bestaan, maar heeft iets van zijn plechtigheid verloren. Tegenwoordig is het geen absolute waarheid meer; het is een collectieve fictie die we onszelf voorhouden om een ​​legende levend te houden. De glorie is niet verdwenen, maar wel vervaagd. En toch, zoals dat gaat met oude rituelen, blijven we erin geloven: want voetbal heeft uiteindelijk een koning nodig om te kronen, zelfs als die kroon niet meer zo helder schittert als vroeger.

Meer over deze onderwerpen: